Þjóðólfur - 28.03.1893, Qupperneq 2

68
Samskot til séra Matthíasar vestanhafs.
Eptir því sem skýrt er frá í síðasta
tölubl. „Heimskringlu“, 15. febr., sem kom
með þessu skipi, hefur nokkrum löndum
þar vestra hugkvæmzt það drengskapar-
snjallræði, að safna samskotum í því skyni
að séra Matthias geti komizt á Chicago-
sýninguna í sumar. Er allmikið rætt um
þetta mál þar í blaðinu og prentuð áskor-
un frá 7 mönnum í Winnipeg, er var
afhent hr. ritstjóra Jóni Ólafssyni 14. f.
m. Veitir hann áskorun þessari hiu öflug-
ustu meðmæli, og segir, að hugsun sú, er
felist í henni gangi eins og rafmagns-
straumur gegn um hugi og hjörtu Vestur-
íslendinga. í byrjun greinarinnar getur
ritstj. þess, að hann hafl fengið bréf frá
ýmsum mönnum þar í áifu með spurning-
um á þessa leið:
„Á hann (o: sr. Matth.) að sitja heima?
Er það ekki þjóðarskömm að gera hann
ekki færan um að þiggja það sæmdarboð
að mæta á heimsins stærstu og merkustu
alþjóðasýningu sem fulltrúa af íslands
hendi?
Er það ekki vanvirða heilli þjóð, sem
þótt smá sé, vili láta hafa sig í þjóðanna
tölu að geta ekki kostað för eins manns
frá íslandi til Chicago og heim aptur?.
Ennfremur getur ritstj. um, að hann
muni sjá um, að útvega þau beztu far-
kjör, sem nokkur kostur verði á, handa
séra Matthíasi fram og aptur. Hann get-
ur og um, að hann vilji hafa saman 300
dollara (rúm 1100 kr.) en gott hvað meira
verði. |
í niðurlagi greinarinnar kemst ritstj.
svo að orði:
„Það er sem skáld og mannúðarpostula,
sem snilling þjóðarinnar, að vér Vestur-
íslendingar viijum heiðra séra Matthias og
sýna honum sóma og með því að veita
honum hressingarferð ogt' ánægjustundir,
viljum vér sýna lit á viðurkenningu á þvi,
að vér könnumst við vorn ,hlut af hinni
stóru skuld, sem þjóð vor er í við hann
fyrir þá andlegu fjársjóðu, sem hann hef-
ur geflð henni“.
Vér viljum leyfa oss, að færa ritstj.
„Heimskringlu" og öðrum mönnum þar
vestra, er hafa tekið þetta málefni að sér,
vorar beztu þakkir fyrir hina röggsamlegu
byrjun,hversem árangurinn verður. Vér von-
um, að hann verði ekkiísvo lítill. Og hægð-
arleikur ætti það að vera fyrir landa vora
hér, að taka höndum saman við landa
sína vestra, og leggja til það fé, sem
vanta kynni t. d. ef nokkrar sýslur vildu
ganga í ábyrgð fyrir því. Það yrði aldrei
stórfé. En á frjálsum samskotum hér í
þessu skyni höfum vér litla trú, og þess
vegna höfum vér ekki viljað stinga upp
á þeim, því það er kunnugt, hve landar
vorir hér eru daufir til að Ieggja nokkuð
af mörkum á þann hátt.
Það er því alls ekki vonlaust um, að
séra Matthías geti sótt sýninguna, og þótt
tíminn sé orðinn svo naumur nú, að hann
geti ekki komizt þangað um miðjan maí,
þá er sýningin verður opnuð, hefur það
ekki svo mikla þýðingu. Hitt er aðalat-
riðið, að hann komist vestur, þótt ekki
væri fyr en í júní eða júlí.
En hvernig sem allt fer, munum vér
aldrei blygðast vor fyrir, að vér höfum átt
mestan þátt í að vekja þessa hreyfingu.
Undirtektir landa vorra austan og vestan
hafs sýna einnig ljósast, að þessu hefur
ekki verið hreyft að óíyrirsynju. Oss
skiptir það engu, þótt einhverjir andstæð-
ingar vorir berji saman hnúum og hnefum
og hnoði saman einhverjum illkvittnis-þvætt-
ing um oss persónulega fyrir hluttöku
vora í þessu máli. Slík vopn sýna bezt
þeirra eigin vanmátt og aumingjaskap.
iskoranir til landshöfðingja um að
séra Matth. fái styrk til að sækja Chicago-
sýninguna, hafa þegar borizt frá Borgfirð-
ingum, Árnesingum, Húnvetningum og
Skagfirðingum og ef til vill frá fleirum,
þótt oss sé það ókunnugt. Dalamenn
kváðu og hafa ætlað að semja áskorun í
sömu átt, en hættu við, að sagt var, af
því þeim hafði borizt einhver ósönu lausa-
fregn um, að landsh. hefði þegar veitt sr.
Matth. styrkinn. Mælt er og, að enn sé
von á fleiri áskorunum úr öðrum héruð-
um.
Yér teljum vafalaust, að landsh. hafl
nú ritað ráðgjafanum með þessári póstskips-
ferð um þetta mál, og að þvi er vænta
má mælt fremur með sr. Matth. Hinar
drengilegu uudirtektir landa vorra vestra,
ættu þó að vera heldur hvöt fyrir stjórn-
ina, að leggja eitthvað fram að sínum
hluta. Óttist menn mjög, að samþykki
þingsins fáist ekki — sem vér reyndar
teljum ástæðulausan geig — þá væri reyn-
andi, eins og vér beutum á í næstu grein
hér á undan, að nokkur sýslufélög, bæði
þau, er sent hafa áskoranir og önnur, vildu
ganga í ábyrgð fyrir því fé, er landsh.
veitti til þessarar farar. Væri það ekki
gerandi? Tíminn er auðvitað naumur, en
mikið má ef vel vill, og ekki þyrftu nema
nærsýslurnar að taka þátt í þessu.
Fyrirlestur. 24. þ. m. hélt dr. Bj'örn
M. ólsen fyrirlestur í stúdentafélaginu um
Sturlungu. Gat hann þess í fyrstu, að
oss vantaði enn nákvæma útgáfu af þessu
mikla sögukerfi, því að þótt útgáfa dr.
Guðbrands í Oxford tæki útg. bókmennta-
félagsins í ýmsu fram, einkum að því er
niðurskipunina snerti, væri þó sá ókostur
við hana, að hið elzta og jafnframt bezta
handrit sögunnar (það sem dr. Guðbr. kall-
ar B.) væri ekki lagt til grundvallar. En
aðalefni fyrirlestursins var raunsókn um,
hver hefði ritað „Sturlusögu“ (þ. e. Hvamm-
Sturlu þáttinn í Oxford útg.), því að það
þykir nú hér um bil áreiðanlegt, að Sturla
lögmaður Þórðarson hafi ekki ritað alla
Sturluugu. Komst dr. Ólsen að þeirri nið-
urstöðu, arð Hvaram-Sturlu saga mundi vera
rituð um eða litlu eptir 1200 og að miklu
leyti eptir sögusögn Guðnýjar Böðvarsdótt-
ur, móður Sturiusona, og studdi hann það
við orð sjálfrar sögunnar. Jafnframt færði
hann mjög sennilegar ástæður fyrir því,
að þessi kafii Sturlungu, væri einmitt rit-
aður af Snorra Sturlusyni. Byggði hann
það einkum á því, að framan af er Hvamm-
Sturlu borin vel sagan, allt þangað til hin
svonefnduDeiIdartungumál hófust, eu miklu
miður eptir þann tíma. En í Deildartungu-
málum kemur Jón Loptsson í Odda til
sögunnar, sem liðveizlumaður vinar síns
séra Páls Sölvasonar í Beykjaholti, mót-
stöðumanns Sturlu, og þá er þeim málum
er lokið tekur Jón til fósturs Snorra son
Sturlu þrévetran. Er því allskiljanlegt, að
Snorri hafi heldur dregið taum fóstra síns
í frásögninni og eigi þótt framkoma föður
síns í þessuni málum sem göfugmannleg-
ust. Að öðru leyti er ekki þörf á að skýra
hér frekar frá efni fyrirlestursins, þar eð
hauu birtist að sjálfsögðu á prenti innan
skamms.
Póstskipið „Laura“ kom loks að morgni
25. þ. m. Hafði ekki lagt af stað frá
Höfn fyr en hinn 10. (í stað 1.) eu þá
var ísinn nýleystur. Ercmur litlar vörur
kváðu hafa komið með því hingað. Far-
þegar voru: konsúll Guðbr. Finnbogason,
Guðm. kaupm. ísleifsson á Háeyri, Holg.
kaupm. Clausen í Stykkisliólmi, Ólafur
Árnason verzlunarstj; ennfremur skipstjór-
arnir Guðm. Kristjánsson og Páll Hafliðasou.
Tvö gufuskip fermd salti komu í
gær og fyrradag til verzlana Eyþ. Felix-
sonar og Christensens.