Þjóðólfur - 29.04.1893, Blaðsíða 1

Árg. (60 arkir) kostar 4 kr.
Erlendls 5 kr. — Borgist
Cyrir 15. jiuí.
Uppsögn, bundin viö áramót
ógild nema komi til útgef-
anda fyrir 1. október.
ÞJÓÐÓLFUR
XLY. árg.
Stjórnar-rannsóknin
gegn
Skúla Thoroddsen.
í blaði yðar hafið þér, herra ritstjóri,
stöku sinnum minnzt á málatilbúning þann,
er stjórnin hefur haft á hendur mér; en
með því að hvorki yður né lesendum yðar
mun kunnugt um aðdraganda þess eltinga-
leiks, sem staðið hefur yfir síðan á síðast-
liðnu hausti, vil eg hiðja yður að ijá lín-
um þessum rúm í blaði yðar, svo að al-
menningur sjái, hvað hent getur íslenzkan
embættismann, sem einhverra orsaka vegna
eigi virðist vera „í náðinni11.
Eins og alkunnugt er orðið, var mér
vikið frá embætti „um stundarsakir“ írá
1. sept. f. á. að telja, út af misferlum, er
á þóttu orðnar í sakamálsrannsókn gegn
Sigurði nokkrum Jóhannssyni; var Sigurð-
ur þessi grunaður um manndráp, og, mér
er óhætt að segja, sekur að almennings-
áliti; þótti það einkum að athuga við með-
ferð mína á máli þessu, að eg hafði eigi
í prófunum gert nægilega grein fyrir,
hvers vegna eg hafði látið Sigurð þennan,
— sem var mjög þrjóskufullur — lifa við
vatns- og brauðs viðurværi tvívegis, 5
daga í senn; en til afsökunar óljósri eða
ófullkominni bókun um það atriði, tel eg
mér til afsökunar, að eg hafði sýkzt á
örðugri embættisferð í þessu sama rnáli,
og gat því naumast talizt fær um að gegna
embættisstörfum þann tíma, er prófin voru
haldin, svo sem sanna má með læknis-
vottorði.
En eptir tillögum landshöfðingja tók
nú ráðherra íslands upp þykkjuna fyrir
Sigurð þennan, þótt eigi kærði haun sjálf-
ur, að því kunnugt er; og án þess að
leitað yæri skýrslu minnar, svo sem þó
mun ali-tíðast, er embættismönnum þykir
yfirsjást í einhverju, þá var í fyrra um-
svifalaust settur á mig „kgl. commissarius“,
og mér síðan, sem áður sagt, frá embætt-
inu vikið.
En þó að aðferð þessi kunni að þykja
eigi óskrítin, og að minnsta kosti all-
óvanaleg, þá er þó hitt enn einkennilegra,
að þegar ráðherra íslands þóknaðist að
gefa mér „passann“, þá lét hann sér eigi
u®gja að skírskota til þeirra greina hegn-
Reykjavík, laugardaginn 29. apríl 1893.
ingarlaganna, er meðferð mín á „Skurðs-
rnálinu" svo nefnda gat gefið tilefni til,
heldur var svona alveg upp úr þurru
tekið meira með.
Hvort nú ráðherrann sjálfur hefur val-
ið alla þessa „paragrapha“, sem settir
voru til höfuðs mér, eða hann hefur í því
efni hagað sér eptir þóknanlegum tillögum
landshöfðingjans, skal eg ekkert um segja,
með því að þessu er enn öllu haldið á
huldu, þar sem ráðherrabréfið um „suspen-
sion“ mína eigi hefur þótt svo þýðingar-
mikið, að það hafi birt verið í Stjórnar-
tíðindunum, né heldur tilkynnt sjálfum
mér.
En hvaða leyndar-afl var það þá, er
olli þessum „paragrapha“-kynstrum?
Hefðu yfirboðurum mínum borizt kær-
ur yfir embættisfærslu minni, þá var þetta
ekki tiltökumál.
En enginn hafði kært mig fyrir nokk-
urn skapaðan hlut.
Hefði eg verið kunnur að trassaskap
og óreglu í embætti, þá bar mér og að
þegja.
En án þess að mér beri að dæma um
það efni, þá held eg, að eg sé svo hepp-
inn, að eg eigi einhverstaðar í fórum mín-
um prívatbréf, bæði frá hæstv. landshöfð-
ingja og frá amtm. sáluga E. Th. Jónas-
sen, sem fara í allt aðra átt, og þar sem
þeir enda setja upp á mig óverðskuldað
of-lof.
En hver svo sem meining ráðherrans
hefur verið, þá er það ljóst, að landshöfð-
ingi vor hefur iitið svo á sakirnar, sem
eitthvað ætti að „fiska“, eða eitthvað þyrfti
að „fiskast“, svo að þessir „paragraphar"
gætu látið til sín taka, því að með bréfi,
dags. 29. ágúst 1892, hefur landshöfðing-
inn ritað settum sýslumanni L. Bjarnason
á þessa leið, að honum beri:
„að rannsaka allt það, er yður (o: Lár-
usi) kann tortryggilegt að þykja viðvíkj-
andi embœttisfærslu Slcúla Tlioroddsens
og framkomu hans sem dómara einn-
ig í öðrum málumu 1 (þ. e. í öðrum mál-
um, en í máli Sig. Jóhannssonar).
Af þessu bréfi er það þá Ijóst, að land-
stjórnin, án nokkurrar kæru, og án þess
hún viti upp á mig nokkurt lagabrot, hefur,
*) Leturbreytingin gerð af oss. Ritstj.
Nr. 20.
ef svo.mætti að orði kveða, sett-mann á
mig, eða eins og ísfirðingar segja, sent
flugumann til höfuðs mér, til þess að leita
uppi hvað eina, er mér mætti til áfellis
verða.
Með öðrum orðum, landstjórnin skipar
Lárusi Bjarnason að elta mig með saka-
málsrannsóknum alveg eptir hans eigin og
og ótakmörkuðu geðþekkni.
Er ekki þetta ofurlítið athugaverð, eða
einkennileg, aðferð?
Og samkvæmt þessari skipun hefur svo
L. Bjarnason verið að eltast við mig í
allan liðlangan vetur, og guð einn má vita,
hvenær sá eltingaleikur endar, því að svo
er það sjá, sem aldrei þyki „aflað“, sem
skyldi.
Hefur aðferð L. Bjarnason einkanlega
verið í þvi fólgin, að rífa upp útkljáð mál,
1—2 ára gömul réttarhöld, og „hlýða“
vottum og öðrum, sem við þau voru riðn-
ir, „yfir“, hvað fram hafi farið fyrir rétt-
inum; með öðrum orðum, hann hefur reynt
að „re-construera“ (þ. e. skapa ný) réttar-
höld eptir því, sem þessum herrum hefur
þóknast að muna eða ekki muna, eptir
svo langan tíma; en hann hefur neitað
þeim um að fá að heyra upplesin sjálf
réttarhöldin, er þeir á sínum tíma voru
vottar að.
Mun þessi aðferð vera spán-ný hér á
landi, og þó víðar sé leitað; en handhæg
reynist hún óefað, og góð að grípa til, ef
á þarf að halda.
Um málaferlin sjálf ætla eg að öðru
leyti ekkert að tala; en að eins get eg
getið þess, að allt málaþrasið snýst eigin-
lega um ekki neitt; þar er ekki um það
að ræða, hvort nokkurs réttur sé fyrir
borð borinn, heldur að eins um það eitt,
hvað mér verði mest til miska unnið; og
til þess miðar máske einnig þessi ísfirzka
staka:
„Málaþrefin verða veil,
virðar lienda’ að gaman,
eru hvorki hálf né heil,
heimsku-rugl allt saman“.
En að því er framkomu setts sýslu-
manns L. Bjarnason gagnvart mér í
máls-rannsóknum þessum snertir, þá er
þar stytzt frá að segja, að henni hefur
verið þannig háttað, að eg hef loks séð