Þjóðólfur - 29.04.1893, Blaðsíða 3

79
Chicago-sýningin.—Séra Matthías.
Með þessari fyrirsögn birtist svolátandi
ritstjórnargrein í 7. tbl. „Stefnis“ l.þ.m.:
„Um ekkert er tíðræddara nú á dögum
en það, hvort vér eigum að senda mann
á Ckicago-sýninguna til að mæta þar sem
fulltrúi þjóðar vorrar, og flytja Ameríku-
mönnum kveðju vora og árnaðaróskir, eða
leiða þetta hjá oss alveg afskiptalaust, og
„látast ekkert vita eða skilja“. Flestir
munu þeirrar skoðunar, að vér eigum og
verðum að senda slíkan fulltrúa, og að
vanvirðulaust getura vér ekki leitt þennan
stórviðburð hjá oss án slíkrar eða líkrar
hluttöku, ekki svo mjög vegna sýningar-
innar, sem sýningar, heldur vegna hins
einkennilega og merkilega sögulega sam-
bands, sem er milli þjóðar vorrar og þeirra
manna og viðburða, sem minnast á með
sýningu þessari. Er komin talsverð hreyf-
ing á þetta víðs vegar um land, og ýmsir
sýslunefndarfundir (t. a. m. í Skagafirði,
Eyjafirði, Borgarfirði) hafa haft það til um-
ræðu, og alstaðar komið fram samkuga
álit, að æskilegt væri, að slík sendiför
kæmist á. Mun óhætt að fullyrða, að þetta
sé samkvæmt liinum almennasta vilja manna
um land allt. En eitt er það, sem allt
getur strandað á, eða dregið þessa sendi-
för of lengi, það er þessi gamli þröskuld-
ur flestra framfara og fyrirtækja á landi
voru: féleysið. Fé er nefnilega ekki
til fyrirliggjandi, er heimilt sé að verja á
þennan hátt, en landstjórniu getur veitt
það, og er líklegt að hún geri það, upp á
væntanlegt samþykki alþingis, sem varla
mun þurfa að efa að fengist greiðlega.
Það verða varla deildar skoðanir mauna
um það, hvern senda skuli vestur, úr því
séra Matthías Jochumsson hefur gefið kost
á sér. Mæla ekki einungis með honum
hinir miklu hæfileikar hans, heldur það,
að liann er einmitt kjörinn af Ameríku-
mönnum sjálfum til að mæta á sýning-
unni“.
Yér höfum tekið grein þessa upp í
blaðið af því að í henni kemur fram ein-
mitt sama skoðun, eins og vér höfum
jafnan haldið fram í deilunni um þetta
mái. Það dugar ekki fyrir andmælendur
vora að fárast út af þessu „fargani“, er
þeir svo nefna. Þeir eru og verða alstaðar
í tilfinnanlegum minni hluta nema eftil vill
hér í bænum, einkum meðal þess flokks, er
annaðhvort hefur öðlazt eða gerir sér von
um að öðlast einhverja náðarmola með
auðsveipni og allraþegnsamlegastri undir-
gefni undir vilja þeirra, er völdin hafa.
Þess hefur áður verið getið hér í blað-
inu, að laudshöfðingi hafl fengið áskoranir
frá 4 sýslunefndum (Árnesinga, Borgfirð-
inga, Húnvetninga og Skagfirðiuga) um að
veita séra Matth. styrk til fararinnar vest-
ur, og nú er þess getið í „Stefni“ 1. þ. m.,
að sýslunefnd Eyfirðinga hafi beint þeirri
fyrirspurn til landshöfðingja, hvort hann
sæi sér ekki fært að veita fé til fararinn-
ar í tæka tíð upp á væntanlegt samþykki
alþingis.
Ennfremur skal þess getið, að hinn
fyrv. ritstjóri „Norðurljóssins“, hr. Friðbj.
Steinsson, hefur sent oss íslenzka þýðingu
af tilboðinu til séra Matthíasar, ritað af
S. Bassett forseta þjóðfræðanefndarinnar í
Chicago, og er þar skýrt tekið fram, að
hann sé valinn í aðstoðarnefndina (Auxili-
ary Committee) samkvæmt visbendingu
R. B. Anderson, og óskar forsetinn, að
séra Matth. sæki þing þetta, ef mögulegt
sé, enda verði kostað kapps um, að þetta
allskerjarmót megi verða sem merkilegast
o. s. frv.
Skyldi það rýra nokkuð gildi tilboðs
þessa, þótt R. B. Anderson, sem er kunn-
ingi séra Mattk., hafi bent nefndarforset-
anum á hann? Tilboðið er ekki frá
Anderson, heldur frá forsetanum, sem
eflaust er ekki neitt persónulega kunnug-
ur séra Matth. Og landstjórnin hefur
enga ástæðu til að lýsa það öldungis ó-
merkt, þótt það hafi ekki gengið gegnum
greipar hennar. Það er bara fyrirsláttur
sér til afsökunar, eins og vér höfum opt
tekið fram.
Það væri hægðarleikur fyrir þingmenn
þegar í byrjun þings, að samþykkja fjár-
veitingu til séra Matth. með sérstöku á-
kvæði, til að Iosa landstjórnina úr öllum
vanda, enda kemur það að líkindum til
umtals. Sýningin stendur fram á haust,
svo að það er nógur tími fyrir séra Matth.
að fara vestur í júlf. Það er ekki bráð-
nauðsynlegt, hvort sem er, að hann sé þar
allan sýningartímann. Þá verður og kostn-
aðurinn minni við förina.
Að því er snertir hinar „vinsamlegu"
bendingar til vor í 22. tölubl. „ísafoldar“
í sambandi við þetta mál, þá fer fjarri
því, að vér tökum þær til greina, því að
oss dylst ekki af kverjum ástæðum þær
eru sprottnar, og þótt vér höfum ekki
margra ára reynslu í ritstjórn við að styðj-
ast, dettur oss ekki í hug að „ganga í
skóla" hjá ritstjóra „ísafoldar“ til að læra
kurteisan fyrirmyndar-rithátt af blaði hans,
því að vér hyggjum, satt að segja, að vér
muudum lítið á því græða. Það brostu
sumir dálítið að ummælum ritstjórans um
blað sitt („ísafold" 22. þ. m.). Ritstj.
Suðunmílasýslu (FáskriMröi) 16. marz.
[Prédikanir leikmanna. — Slysför. — Pöntunarfélag.
Pundnar fornmenjar].
„Það má með nýluudu nefna, að á ný-
ársnótt var haldinn kveldsöngur í Stöðvar-
kirkju af prestinum séra G-uttormi Vigfús-
syni, og stigu 4 leikmenn í stólinn, og'
flutti hver þeirra snjalla ræðu. Þóttu all-
ar góðar, sumar ágætar, enda hafði prest-
ur yfirlesið ræðurnar áður. Lærður söng-
maður fór líka fyrir altarið og tónaði, og
þótti takast prýðilega. Var þar mesti
fjöldi af tilheyrendura. En mjög misjafn-
ir hafa verið dómar alþýðu um þetta, og
sumir eigi sem réttlátastir; fer svo optast
þá frjálslyndir menn brjóta fornar venjur,
er óbreyttar hafa verið frá hjátrúar- og
ánauðaröld þjóðariunar. En því miður er
Farísea-hugsunin allt of mjög ríkjandi, er
sýnir antiað en er— er hræsnar fyrir mönn-
um — og dæmir stranglega allar ytri at-
hafnir, ef þær eru eigi samkvæmar aldar-
hættinum. Og þvi hafa margir álitið þetta
guðleysi næst; það gæti þó verið bæði
gagnlegt og heiðarlegt, ef leikmenn temdu
sér það að jafnaði, að flytja ræður í guðs-
húsi, og því er vonandi, að þetta verði
ekki bæði fyrst og síðast.
Milli jóla og nýárs (31. des.?) lirapadi
færeyskur maður úr svonefndu Kollaleiru-
fjalli við Reyðarfjörð. Maðurinn var á
rjúpnaveiði, hafði beinbrotnað, og var ör-
endur þá hann fannst.
Útlit er fyrir, að pöutunarfélagið, er
stofnað var í vetur, fái góðau byr. Skýrsl-
ur eru nú komnar frá félagsstjóraDum, er
sigldi til Englands fyrir nýár með pönt-
uuarlistana, og er hans von með vörur til
Fáskrúðsfjarðar og Reyðarfjarðar seint í
þessum mánuði, eða snemma í apríl. Hefur
hann skrifað gott útlit með fisk- og ullarverð
erlendis. Sem nærri má geta, þótti almenn-
ingi þetta kinar mestu gleðifréttir, en
kaupmönnum mun hafa þótt þær allt annað
en góðar og girnilegar, því nú mega þeir
sjálfsagt að eiuhverju leyti lægja seglin,
enda munu flestir óska, að þeir eigi sigldu
jafn-hagstæðan byr í verzlunarsökum þetta
ár, sem hið umliðna. En heppnist þetta,
sem útlit «r fyrir, þá hefur hér ekki verið