Þjóðólfur - 29.06.1894, Blaðsíða 2

118
spunnið eins fínt og hár og svo ofið. —
Ennfremur er hér stór dýrasýning, þar
sem tamin ljón og tígrisdýr eru látin gera
ýmsar vandasamar æfingar, auk fjölda
annara dýra. Þá er Márahöllin, sem er
full af hinum mestu undrum, einkum mis-
sýningum. Þó er þar hlutur, sem haft
hefur talsverða sögulega þýðingu; það er
höggstokkur sá, sem Marie Antoinette var
afhöfðuð á í frakknesku stjórnarbylting-
unni við síðustu aldamót. En enn hef eg
ekki nefnt mannvirki eitt allmikið, sem
hér er, það er nfl. hjól eitt geysistórt,
Ferryhjólið, hið stærsta í heimi. Ás hjóls-
ins hvílir á tveim turnum, sem eru 137
ensk fet á hæð; ásinn er 33 þuml. að
þvermáli og 45 feta langur og vegur
fimmtíu og sex tons. Hjólið er sjálft 264
fet á hæð. Það er sem tvöföld járngrind
áföst við ásinn og á röndinni þar sem það
er samtengt með þrjátíu og sex ásum; í
hverjum þessara ása hangir smáhús, sem
sæti eru í fyrir 60 manns; eptir því geta
2160 manna setið í öllum húsunum á þessu
hjólbákni. Vélar eru á jörðinni, sem snúa
þessu hinu mikla sigurverki. Efst af
hjólinu er ágætt útsýni yfir sýninguna.
Að svo búnu verðum vér að snúa frá
„Midway plaisance", þótt það sé allfátt,
sem oss hefur auðnazt að virða fyrir oss,
en þó eru það fleiri hlutir að tiltölu, er vér
höfum kost á að sjá á sýningarsvæðinu
sjálfu, sem eg mun næst skýra frá.
* * *
Athgr. ritstj. Jafnvel þótt pistlar þessir
frá hinni miklu heimssýningu komi nokkuð
dræmt og á eptir tímanum, er stafar af
annríki höfundarins, þá ímyndum vér oss,
að alþýðu manna hér á landi verði þeir
kærkomnir, einkum þá er ekkert íslenzkt
blað hér heima hefur flutt fregnir af sýn-
ingunni, nema Þjóðólfur einn. Það virð-
ist gera minna til, þótt pistlar þessir
birtust ekki einmitt meðan á sýningunni
stóð. Þeir hafa jafnmikið gildi fyrir það.
Landsyfirréttardóm ur var upp kveð-
inn 25. þ. m. í máli því, er hinn setti
amtmaður Kr. Jónsson fyrirskipaði að höfða
gegn ritstjóra þessa blaðs, út af greinar-
stúf með fyrirsögninni „Óaldarbragur“ í
51. tölubl. Þjóðólfs f. á., áhrærandi þjófn-
að í Reykjavík o. fl., þar sem minnst var
á linleg afskipti bæjarfógetans (Halld. Dan.)
og lögreglunnar. Fékk bæjarfógetinn óð-
ara gjafsókn í þessu máli, eins og lög
gera ráð fyrir og auk þess skipaðan setu-
dómara (Franz Siemsen sýslumann) og mál-
færslumann (Hannes Hafstein), því að mik-
ils þótti nú viðþurfa til að smella einhverj-
um sektum á höf. greinarinnar fyrir hina
óheyrilegu „goðgá“ að hafa minnst á dugn-
að lögreglustjóra í samræmi við álit al-
mennings um þær mundir. Hinn velvísi
undirdómari dæmdi svo greinarhöf. til 110
kr. útláta alls og alls, og var svo snjall í
þetta skipti, að yfirrétturinn hafði ekkert
við það að athuga, en bætti að eins 15 kr.
við sem launum handa málsfærslumanni
bæjarfógeta fyrir yfirdómi, alls 125 kr!!
Að vísu er sektin sjálf ekki nema 50 kr.,
en hinar75kr. eru aukagetur, þarámeðal
ferðakostnaður handa setudómaranum 45 kr.
Dómsúrslit þessi gefa blöðunum greinilega
bendingu um, að þau eigi alls ekki að
skipta sér af neinu, sem miður fer eða
minnast á neitt, er embættismönnum þókn-
ast ekki, hversu hógværlega, sem það er
gert, eins og átti sér stað í Þjóðólfsgrein-
inni 27. okt. f. á., því að það getum vér
sagt með sanni, að allan þorra manna
furðaði stórum á því, að nokkur vindur
var gerður úr svo meinlausum ummælum,
en það er jafnan hægur hjá fyrir embætt-
ismennina að rétta fingurna í landssjóð
eptir gjafsóknum, hvenær sem þeim finnst,
að eitthvað ofurlítið sé blásið á ljósið þeirra,
og það hefur heldur ekki verið sparað á
síðari árum gegn hverjum þeim, sem dirfzt
hefur að snerta við þjónum stjórnarinnar
minnsta fingri. Landssjóður er nógu ríkur
og landsmenn ekki ofgóðir til að borga
fyrir embættismennina, svo að þeir geti
leikið sér að óþörfum málssóknum og feng-
ið hina og þessa sektaða um nokkrar krón-
ur. Það er svo einstaklega þægilegt og
alveg fyrirhafnarlaust, að verja ímyndaðar
árásir á æru sína með annara fé, og varla
er að óttast, að dómstólarnir láti hina á-
kærðu sleppa bótalaust, hversu litilfjörlegt
sem sakarefnið er. Skyldi ekki annars
vera ástæða til að takmarka ofurlítið þess-
ar gegndarlausu gjafsóknir embættismanna,
svo að dálítið meira tillit verði tekið til
málavaxta og persónu embættismannsins,
en hingað til hefur verið gert.
Vér þykjumst vita með sanni, að grein-
in í 51. tölubl. Þjóðólfs f. á. hafi gertsitt
gagn, eins og hún átti að gera: að ýta
dálítið undir lögregluna hér i bænum og
vekja hana; og sýni lögreglustjóri veru-
lega rögg af sér, þá er næst verður stol*
ið í Landakoti eða aðrir óknyttir framdir
hér í bænum, þá er vorurn tilgangi náð.
Hin meinlausa hugvekja vor í fyrra haust
var ekki rituð ófyrirsynju. Það vita fleiri
en vér og það verður ekki dregin fjöður
yfir það með ómerkingardómi og ósanngjörn-
um sektum. Það er ekki hinn eini vegur eða
einhlítt ráð til að þvo sig hreinan í al-
menningsálitinu. Geta verður þess, að
hinn setti amtmaður, er fyrirskipaði máls-
höfðunina, dæmdi sjálfur í málinu í yfir-
rétti, og virðist það vera nokkuð fjarri réttu
lagi. Að láta sama manninn fella endilegan
úrskurð á sínar eigin gerðir og dæma um
gildi þeirra er mjög óviðkunnanlegt og ó-
heppilegt. Ef hinn setti amtmaður skyldi
finna hvöt hjá sér til að fyrirskipa máls-
sókn gegn oss fyrir þessa grein, sem hér
er rituð, verður hann að flýta sér aðþví,
þar eð millibilsstjórn hans kvað vera lok-
ið á morgun.
Póstþjófnaður. í 10. tölubl. Þjóðólfs
þ. á. var minnst á vanskil eða þjófnað á
peningasendingum með suðausturlandspósti.
Skipaði landshötðingi þá þegar að rann-
saka það, en ekkert vitnaðist og var svo
þeirri rannsókn lokið. Síðan hefur orðið
vart við peningastuld úr bréfum, er hing-
að hafa komið með austanpósti, optast
eitthvað í hverri ferð, og mun það vera
orðin allmikil upphæð, sem ýmsir menn
hafa misst á þann hátt. Peningar þeir
(400 kr.), er hurfu á Stað i Hrútafirði í
vetur hafa fundizt aptur að miklu leyti
(eða hátt á 3. hundrað kr.) hingað og
þangað á viðavangi, í túninu á Stað o. s.
frv., og hefur þjófurinn auðsjáanlega fleygt
þeim þar og ekki treyst sér til að geyma
þá. Allur þessi póstþjófnaður, sem «ú er
að færast svo mjög í vöxt er afarískyggi-
legur, og þarf hér bráðra aðgerða við.
Það tjáir ekki að berja það blákalt fram,
að öll þessi vanskil stafi af vangá eða
mistalningu. Verkin sýna merkin. Bréf-
in hafa ljóslega borið það með sér, að úr
þeim hefur verið stolið. Skyldi það ann-
ars ekki vera leyfilegt, að benda póst-
stjórninni- á, að hún verði nú að taka
duglega í taumana til að afstýra þessum
ófögnuði? Póstmeistarinn hefur eflaust
grennslast eitthvað eptir þessu á embætt-
isskoðunarferð sinni nú með „Laura“, en
það þarf eflaust meira til að kippa þessu
í liðinn aptur. Vér höfum það traust til
póststjórnarinnar, að hún gefi áskorunum
í þessa átt einhvern> gaum, en láti ekki
aðgerðir sínar verða að eins í því fólgnar
að illskast við þann, er vekur máls á þessu.
Það er attðvitað varlegra að tala ekki illa
um þjófa, því að bæði þeir og aðrir kunna
að firtast við það. Þess vegna er náttúr-
loga ' langóhultast og ábyrgðarminnst að
steinþegja um allt, sem einhverjar mis-