Þjóðólfur - 15.03.1895, Síða 1

Árg (60 arkir) kostar 4 kr
Erlendis 5 kr,—Borgist
fyrir 15. ÚH.
Uppsögn, bundin við úramAt,
ógild nema komi tilútgefanda
fyrir 1. október.
ÞJÖÐÓLFUE.
XLVII. árg. ReytjaTík, fiistudag'inii 15. marz 1895. Nr. 12.
'$0T „Þjóðólfur“ kemur út tvisvar
í næstu viku, þriðjudag og fiistudag.
Sjónleikir.
Eptir ósk ýmsra bæjarmanna verður
„Ævintýri á gönguföru leikið næsta laug-
ardag og sunnudag, 16. og 17. þ. m. Að-
göngumiðar kosta: beztu sæti 65 a., al-
menn sæti 50 a., barnasæti 40 a. Þetta
er í síðasta sinn, er leikfélagið í leikhúsi
W. Ó. Breiðfjörðs kaupmanns leikur á þess-
um vetri.
Keykjavík 13. marz 1895.
Leikfélagsstjórnin.
Um læknaskipun o. fl.
Eptir séra Jóhannes L. L. Jóhannsson.
(tiiSurl.). Væri það amtsráðið, sem í sín-
um fjórðungi ætti að annast héraðslækna-
málið, borga iaunin úr amtssjéði og ákveða
stærð héraðanna, hygg eg, að það allt sam-
an mundi fara betur úr hendi en nú, því
þá ættu eigi aðrir en kunnugir menn við
mál þessi. Svo sem eg áður hef bent á
í „Þjóðólfi1*, mætti finna ráð til þess, að
amtssjóði og þar með almenningi yrði eigi
ofþyngt rrieð þessu. Fyrst legði lands-
sjóður til bújarðirnar, og er það nokkur
skerfur upp í launin, og svo mætti til dæm-
is afnema lausafjárskatt og húsaskatt til
landssjóðs, en leyfa amtsráðunum að leggja
eitthvert gjald á menn í staðinn. Lækna-
skólann og spítalana verður aptur landið
í heild sinni að kosta. Enginn þarf að
óttast, að siður yrði hugsað um að hafa
lækna fyrir þetta, því það sýnir atferli
sýslunefndanna, að þrátt fyrir það, þótt
yfirsetukonum verði að launa úr sýslusjóði,
hafa menn samt timt að fjölga þeim eptir
þörfum. Þingið 1893 spillti nú samt því
máli stórkostlega með afskiptasemi sinni
af því. Með því að hækka laun yfirsetu-
kvenna gerði það mönnum örðugra fyrir
að fjölga yfirsetukonum og kæfði þannig
niður löngunina til þess. Það er fyrst og
fremst ofur ófrjálslegt að láta eigi héruðin
sjálf ráða sem mest sínum eigin málum,
því í rauninni ætti landsvaldið ekkert að
varða um það, hvort vér, sem búum á ein-
hverju svæði, fáum yfirsetukonu fyrir
mikið eða lítið, ef vér að eins getum
sannað, að vér höfum f'ullkomna og lærða
yfirsetukonu, svo lögum sé hlýtt með það,
að láta lífi manna vera borgið í þessu efni.
í öðru lagi er það alveg rangt að hækka
laun nokkurra manna, meðan nógir fást til
að taka að sér starfið fyrir hina fyrri
borgun, slíkt er að íþyngja alþýðu að
raunalausu. Þá fyrst er sjálfsagt að hækka
launin, þegar engir fást lengur fyrir hina
minni borgun, en hér var eigi um slíkt
að tala, enda höfðu engir kvartað um, að
launin væri of lág. Það væri t. d. bandvit-
laust að fara að hækka laun presta á meðan
nógir fást í embættin, en ef eigi væri hægt
að fá menn lengur fyrir þau laun, sem
eru, þá ræki auðvitað þörfin til að hækka
þau, en það væri þá ekki gert að ástæðu-
lausu. Sama er að segja um læknana, að
á meðan nógir fást í hin láglaunuðu auka-
héruð er engin ástæða að hækka laun
þeirra til muna. Þingið er fremur óspart
á að auka útgjöld almenniugs, það hefur
það sýnt með því að láta flutningsmann
yfirsetukvennalagauna nýju koma máli sínu
áfram og með því aðsamþykkjaýmsan nýjan
tekjuauka fyrir sýslumenn í lögunum um
„aukatekjur, ferðakostnað og dagpeninga
sýslumanna“. Það er nú 1 alla staði rétt
að hlífast eigi við kostnaðar- og útláta-
hækkun, þegar nauðsyn krefur og til sannra
framfara horfir, en i svona málum er
það gert án orsaka, og ættu fulltrúar
alþýðunnar að varast slíkt. Eg ímynda
mér, að eitthvað ljótt hefði verið sagt um
oss prestana, ef vér hefðum á þingi haft
fram tekjuauka líkt því sem lögfræðing-
arnir gáfu atkvæði með handa sjálfum sér
í hitt eð fyrra.
Eg er á því, að það sé hagur fyrir
þingið og landssjóðinn að þurfa ekki að
annast læknaskipunina, en hins vegar álít
eg einnig, að það sé bæði frjálslegra og
hagur fyrir almenning, að það mál sé í
hendur fengið amtsráðunum, því þegar ein-
göngu kunnugir menn fara með eitthvert
málefni, en eiga sjálfir að hafa beinlíuis
allan. veg og vanda af því, má búast við, að
breytt sé skynsamlega. Sé nú farið skyn-
samlega að ráði sínu í þessu efni, hygg
eg að komast mætti af með 10 lækna í
hverju amti og að laun þeirra væri nægi-
lega há enn sem komið er 1200 kr. handa
hverjum. Yrðu þá 40 læknar á landinu
og launin 48,000 kr., og er það ólíkt betra
ástand, en það sem uú er. Eptirlaun ætti
eigi að vera nein fastákveðin, en að eins
heimild til að veita þau í sérstökum kring-
umstæðum. Sérfræðingum í læknlistinni,
svo sem augnalækni, tannlækni og öðrum,
sem eru fyrir allt Iandið, verður þingið
náttúrlega að veita laun úr landssjóði,
meðan þeirra nýtur við.
Skólaröð
í Reykjavíkur lærJa skóla eptir iniðsvetrarpróf 1895.
VI. beklcur:
1. Páll Bjarnason (200)1. 2. Björn
Bjarnarson (200). 3. Páll Sæmundsson
(150). 4. Sigurður Eggerz (150). 5. Jón
Sveinbjörnsson. 6. Halldór Jónsson (150).
7. Ólafur Eyjólfsson (100). 8. ÞórðurEdi-
lonsson (50). 9. Sigurður Pálsson.
V. békkur:
1. Gluðmundur Björnsson (200). 2, Q-uð-
mundur Finnbogason (200). 3. Halldór
Júlíusson (100). 4. Stefán Kristinsson (200).
5. Skúli Magnússon. 6. Árni Þorvaldsson
(150). 7. Steingrímur Matthíasson (150).
8. Jónas Kristjánsson (150). 9. Edvald
Möller. 10. Jónmundur Halldórsson (100).
11. Þórður Pálsson (75). 12. Sveinn Hall-
grímsson. 13. Ingólfur Gríslason (100). 14.
Andrés Fjeldsted. 15. Magnús Þorsteinsson
(50). 16. Pétur Þorsteinsson. 17. Þorbjörn
Þórðarson. 18. Jóhannes Frímann Jóhann-
esson lauk ekki prófi.
IV. bekkur:
1. Sigurjón Jónsson (200). 2. Jón Þor-
láksson (200). 3. Sigurbjörn Gríslason (200).
4. Árni Pálsson (175). 5. Halldór Glunn-
laugsson (150). 6. Eggert Claesen (100).
7. Ásgeir Torfason (150). 8. Eiríkur Kér-
úlf (100). 9. Ólafur Daníelsson (100). 10.
Sigfús Sveinsson. 11. Bernhard Laxdal.
12. Ólafur Briem (75). 13. Guðmundur
Guðmundsson (50). 14. Jóhannes Jóhannes-
son. 15. Jón Proppé. 16. Gísli Skúlason
(25). 17. Einar Gunnarsson. Böðvar Bjarna-
son var veikur um próf.
!) Tölurnar milli sviga tákna upphæð ölmusu-
styrksins. Heil ölmusa = 200 kr.