Þjóðólfur - 29.03.1895, Síða 1

Árg (60 arkir) kostar 4 kr.
Erlendis 5 kr.—Borgist
(yrir 15. .1611.
Uppsögn, bundin vi9 ftrarnöt,
ógild nema komi tilfltgefanda
fyrir 1. október.
ÞJÖÐÖLFUR.
XLVII. árg. Iteykjavík, föstudaginn 29. marz 1895. Nr. 15.
Aukaþingin.
Bptir Sigurð Sigurðsson.
Aukaþiagin og kostnaður sá, er af þeim
leiðir, er opt notaður sem „grýla“ framan
í ísienzku þjóðina, til þess ef unnt væri
að hræða hana og fá hana til að forð-
ast þau, og hætta við þær sjálfstjórnar-
kröfur, sem þjóðin á heimting á og hún
er að berjast fyrir. Sumir þingmenn og
þingmannaefni, sem stöðugt, eru að gylla
sig með þvi, að látast vilja spara fé lands-
ins, telja hverjum eyri, sem til aukaþiuga
gengur, á glæ kastað. Stjórnin kveður við
sama tón, og ógnar þjóðinni með auka-
þingskostnaðinum og aukaþingunum, er
hún telur ekki einungis óþörf, heldur
hættuleg. Þessi tilraun, að gera auka-
þingskostnaðinn sem ógurlegastan, miðar
auðsjáanlega til þess að koma í veg fyrir
nýja djórnarskrárbreyting á komandi þing-
um. En það er vonandi, að þjóðin láti
ekki blekkjast af slíkum fortölum, og virði
þessa tilraun að vettugi,
Eptir aukaþingið í sumar heyrðust þær
raddir, að aíreksverk þess hefðu verið
smá og ekki svarað kostnaði. Eigi verður
því neitað, að aukaþingað í sumar varð
dýrt, enda munu ferðareikningar sumra
þingmannanna hafa verið hærri en góðu
hóíi gegndi. En það kemur aukaþingun-
um ekki beint við, þótt nokkrir þingmenn
kynnn að hafa sterka tilhneigingu til að
gera sér þingmennskuna sem ábatamesta
í peningalegu tilliti. En hvað nú auka-
þingin sjálf snertir, þá hafa þau svo mikla
þýðingu fyrír liið pölitiska líf þjóðarinnar,
að því fé, er til þeirra gengur, getur heitið
vel varið. Þau eru því iangt frá óþörf,
og skal eg reyna að sýna það með fáum
orðum.
Eins og kunnugt er, þá streymir svo mik-
ill málaíjöldi inn á hvert þing, að tíminn
vinnst eigi til að ljúka þeim öllurn. Vaua-
lega er það j8 eða rúmlega það af öllum
málafjöldanum, er þingið fær lokið í hvert
sinn. En fyrir flaustrið og flýtirinn, sem
stafar af naumieika tímans, eru mörg þau
mál, er þingið afgreiðir, ver úr garði gerð
en æskilegt væri. Og síðan er farið að
gera breytingar við lögin þing eptir þing,
og breyting á breyting ofan, þar til upp-
haflegu lögin eru að engu orðin. Hvert
reglulegt alþing hefur því fleiri, já miklu
fleiri mál til meðferðar, en það getur
komizt yfir eða gengið viðunanlega frá, í
það og það skiptið. Að því er líka að
gæta, að vanalega koma málin svo að
segja óundirbúin að öllu leyti inn á þingið,
og fer því meiri tími í undirbúning og
meðferð þeirra en ella. Það sést því af
þessu, að alþing hefði meira en nóg að
gera, þótt það væri háð ár hvert. En svo
er það heldur ekki rétt, að reikna gagn-
semi þingsins einungis eptir því, hvað það
afgreiðir mörg lög í hvert sinn. Á hitt
má einnig líta, hvern undirbúning málin
fá á þinginu, þótt þau ekki verði að lög-
um í það skiptið. Það er mjög þýðingar-
mikið, að hvert mál sé rætt og vel ihugað
áður það er afgreitt sem lög frá þinginu.
Hvað aukaþingið síðastl. sumar snertir,
þá er það ekki allskostar rétt að dæma
það eptir þeim fáu lögum, er það afgreiddi.
Það hafði mörg mál til meðferðar og ræddi
sum þeirra all-ýtarlega; ættu þau því að
taka minni tíma á næsta þingi, en elía.
Þá má geta þess, að aukaþingið í sumar
er leið hafði til meðferðar eitt hið stærsta
mál, er komið hefur fyrir þingið, sem sé
járnbrauta- og siglingamálið, málið „stóra“.
Sutnir hafa nú álitið þetta mál ærið óþarft,
og þeim tíma, er fór til þess að undirbúa
það og ræða, illa varið, en eg hygg það
eigi vera. Málefnið er mjög mikilsvert,
og það er eigi unnt að sjá nú, hver áhrif
meðferð þess á aukaþinginu og umræður
þær, er orðið hafa um það síðan, kunna
að hafa á samgöngumál vor framvegis.
Aukaþingin eru nú, eins og flestum mun
kunnugt, aðallega háð í tilefni af breyt-
ingu á stjórnarskránni. Önnur atvik geta
hugsazt, er valdi þingrofi og aukaþingi,
en hitt er tíðara, enda það, sem fyrir
augum er haft, þegar verið er að hræða
þjóðina með aukaþingskostuaðinum. Nú
er það ætlunarverk aukaþingauna, að
ræða stjórnarskrárbreytinguua eða hina
endurskoðuðu stjórnarskrá og mál þau, er
standa í sambandi við hana. Út frá því
ætti helzt að ganga, að aukaþingið sam-
þykkti breytinguna eða hina endurskoðuðu
stjórnarskrá, eins og þingið skildi við hana
árinu áður; um annað getur naumast verið
að ræða. Umræður um málið á því stigi
ættu því litlar eða helzt engar að vera,
því þær hafa þá svo iítið að þýða, og eru
eigi til annars en eyða tíma. Að vísu gætu
þær átt sér stað, einkum ef svo óheppi-
lega hefði viljað til, að inn á þingið hefði
sá verið kosinn, er málinu væri móthverfur,
og sem fyndi köllun hjá sér að andmæla
því. Reynslan frá síðasta þingi bendir á,
að þetta geti þó átt sér stað. En slík
aðferð gerir fremur illt en gott, og vinn-
ur það eitt á, að eyða kröptum og tíma
þingsins í árangurslaust þras, er að eins
spillir samkomulagi og góðri samvinnu.
Að breyta hinni endurskoðuðu stjórnarskrá
á aukaþinginu, er ópólitískt. Hafi breyt-
ingin verið nauðsynleg, góð og fullnægj-
andi, eða þannig háttað, að eigi var fært
lengra að fara áriuu áður, þá getur naum-
ast komið til greina að hafna henni ári
síðar, nema sérstök atvik séu fyrir hendi.
Mál þau, er standa í sambandi við stjórn-
arskrána, ættu heldur ekki að taka mjög
langan tíma. Með þetta fyrir augum er
auðsætt, að aukaþingin geta haft ýms
önnur mál til meðferðar og lokið við þau,
ef tíminn er vel notaður, mál, er geta
haft mikla þýðingu fyrir land og lýð, og
það tiltölulega eins mörg eða fleiri, en
reglulegt þing miðað við tímann, er þau
standa yfir. Það er því ljóst, að auka-
þingin eru ekki oþörf, enda er æskilegast,
að alþingi væri háð ár hvert.
Alþing er sú eina allsherjar sarakoma
hér á landi, þar sem menn koma saman
úr öllum héruðum landsins „til skrafs og
ráðagerðar". Á milli þinga virðist sem
þjóðin móki og hugsi fátt; en þegar al-
þingi kemur saman, þá er eins og hún fái
nýtt fjör og nýjan þrótt. Alþingi er fyrir
þjóðina sem hjartað fyrir iíkamann. Eins
og hið endurnýjaða blóð, er streymir frá
hjartanu um líkamann, endurnærir hann
og styrkir, eins færist nýtt líf gegnum
þjóðlíkamann frá alþingi, er hressir hann
og fjörgar. Alþing má því heita jafn-
nauðsynlegt þjóðinni, sem hjartað líkaman-
um, til þess maðurinn geti lifað.
Það er gott og sjálfsagt að vera spar