Þjóðólfur - 25.10.1895, Síða 1

Árg. (60 arkir) kostar 4 kr
Erlendis 5 kr.— Borgist
fyrir 15. J411.
ÞJÖÐÓLFUR.
Uppsögn. bnndin viö iramöt.
ógild nema komi tilútgefanda
fyrir 1. oktöber.
XLVII. árg. Reykjarík, föstudaginn 25. október 1895.
Um gufubáta vestanlands.
Eptir séra Jðhannes L. L. Jðliannsson.
Siðasta alþingi hefur tekið vel að sér
samgöngumálið bæði á sjó og landi, enda
var þar eigi vanþörf á, því fátt mun standa
þjóðinni meira fyrir þrifum en hið mikla
samgönguleysi, er vér höfum átt við að
búa. Það eru þó einkum samgöngubætur
á sjó, er flestum landsbúum munu mest
að gagni koma. Nú hefur þingið veitt
allmikið fé til gufubátaferða í öllum fjórð-
ungum landsins. Til að halda úti gufu-
bátum í Sunnlendingafjórðungi og á Faxa-
flóa (Mýrasýslu) er veittur 7,500 kr. styrkur
hvort árið; og í Vestfirðingafjórðungi og
um Húnaflóa (Húnavatnssýslu) er styrkur
þessi 10,000 kr. En hér aðauki eross Vestf.
og Húnvetningum boðið 60,000 kr. lán til að
kaupa og koma upp gufubátum og er auð-
sætt, að vér höfum eigi not af ársstyrkn-
um til að halda úti gufubátum nema vér
notum lán þetta eða fáum komið gufu-
bátaferðum einhvern veginn á. Þegar nú
svona góð kjör eru í boði, ætti sýslufélög-
in að sýna, að þeim er full alvara að fá
bættar samgöngurnar með því, að nota
lánið, sem boðið er fram. Þegar Mýra-
sýsla er talin frá, þá tel eg víst, að allar
sýslur í Vesturamtinu ásamt Húnavatns-
sýslu þiggi lán þetta, því það væri meira
en meðalskömm að sleppa svona góðu tæki-
færi úr greipum sér til að hrinda áleiðis
mesta velferðarmáli fjórðungsins, og illa
væri það gert, ef eitthvert sýslufélag skær-
ist nú alveg úr leik, því slíkt hlýtur að
verða hinum sýslufélögunum að tjóni.
Styrkurinn, sem gufubátunum er veittur
árlega í fjárlögunum fyrir næstu ár, er
svo ríflegur, að hann er meiri en það, sem
þarf í árlega rentu og afborgun af láninu.
Það er engin ástæða til að halda, að sá
styrkur verði minnkaður síðar, heldur ef
til vill aukinn, svo það ætti engum að
vaxa í augum að koma á gufubátsferðum
með slíkum kostum. En þá er að athuga,
hversu marga gufubáta Vestfirðingar kom-
ast af með. Eg get eigi betur séð, en að
vér þurfum að minnsta kosti tvo báta,
annan, er færi um Breiðafjörð og ísafjarðar-
djúp og hinn norðanlands, er færi um
Húnaflóa og Hornstrandavíkur. Það er
með öllu óhugsanlegt, að einn gufubátur
geti nægt bæði sunnan og norðan lands
hér vestra, því vegalengdirnar eru svo
miklar og landslagi svo háttað, að eðli-
legast verður, að hvor báturinn sé sínu
megin, en stöku sinnum ættu bátarnir að
mætast á hentugum stað. Sumir halda
jafnvel, að tvo báta þurfi að sunnanverðu,
annan á Breiðaflóa, er Snæfellsness- Dala-
og Austur-Barðastrandarsýsla væri saman
um, en hinn á ísafjarðardjúpi og öllum
vesturfjörðunum, sem ísafjörður og Vestur-
Barðastrandarsýsla héldi úti. Með þessu
yrði þá þriðji báturinn á Húnaflóa fyrir
Stranda- og Húnavatnssýslu. Að vísu mun
lánsféð nægja til að kaupa þrjá gufubáta,
er væri á líkri gerð, sem báturinn „EIínu,
en samt held eg að eigi ætti fyrst um
sinn að byrja nema á tveimur bátum, það
er hægt síðar að fjölga þeim, þegar
reynslan er farin að sýna, hversu flutn-
ingaþörfin er mikil.
Á ísaflrði á að halda fund 20. nóv.
næstk. og þangað eiga allar sýslur, sem
hér er um að ræða, að senda fulltrúa frá
sér til að ræða og álykta sameiginlega um
þetta mál. En áður þyrftu menn að vera
komnir að einhverri niðurstöðu í hverju
héraði um það, hversu margir og hve stór-
ir gufubátarnir ætti að vera og skipta svo
bróðurlega á milli sín láninu, þegar á
fundinn er komið. Verði bátarnir tveir,
þá er auðsætt, að minní bátur dugir á
Húnaflóa, en á vestur-flóunum, enda geta
þá eigi nema tvær sýslur lagt fé til báts-
ins fyrir norðan, en séu bátarnir þrír þurfa
þeir allir að hafa líka stærð. En hvernig
sem mál þetta er skoðað, þá er áríðandi
að vera nú samtaka, til að koma þessu
nauðsynjamáli fram. Menn mega hvorki
vera ofdeigir til að ráðast í fyrirtækið,
þótt stórt sé, né láta sundrungaranda og
útúrboringsskap spilla svona mikils varð-
anda framtíðarmálefni, sem hrinda mun
oss og niðjum vorum stórt stig áfram til
menningar og framfara, verði því heppi-
lega ráðið til lykta. — Vér Vestfirðingar
getum aldrei fengið góðar samgöngur á
landi og verðum því að hafa það fast í
huga, að eina ráðið fyrir oss og afkom-
endur vora, er að hlynna að samgöngum
Nr. 51.
á sjónum. Með þvi munum vér geta stað-
ið hinum landsfjórðungunum jafnfætis.
Útlendar fréttir. — Dr. Ehlers o. fl.
(Frá fréttaritara Þjóðólfs).
Kanpm.höfn 4. okt.
Blöðin ensku láta vel yfir aðgerðum
stjórnarinnar og aðförum við Kínverja.
Segja sem svo, að við þá dugi ekki annað
en sóflinn. En hin frjálslyndari blöðin
segja, að bezt muni að fara hægt í sak-
irnar, því að ef komið sé hart við Kína,
þá hrynji það og detti í mola, og vaxi
þá vandinn. Annars er strax árangur
orðinn af aðgerðum Engla: Jarlinn í því
fylkinu, þar sem mest urðu manndrápin
hefur verið settur af og keisarinn lýsti
því yfir, að hann skyldi aldrei komast í
embætti síðan.
Englar hafa her úti í öðrum stað, við
Miklagarð. Og leggja nú blöðin fast að
stjórninni, að þröngva soldáni til þess, að
létta áþján á Armeníumönnum, og það
mun vera erindi flotans, að gefa soldáni
rauðan belg fyrir gráan, ef hann Iéttir
ekki ánauðinni af þeim. Þeir Armeníu-
menn, sem í Miklagarði búa, brugðu þegar
við og bjuggust að ganga á fund soldáns
og telja honum nauðsyn sína, ætluðu þeir
að ganga í stórri prósessíu að höll hans
og senda síðan menn á fund hans með
erindi þeirra. En þegar hersingÍD hélt af
stað, sátu fyrir henni lögregluþjónar og
herlið á öllum gatnamótum og stutt af að
segja, slóst þar í bardaga. Féllu þar 30
manns af Armeníumönnum, en 70 urðu
8árir. Fjöldi manns var tekinn höndum
og settur í dýflizu. En sá varð þó árang-
urinn, að soldán rak burtu stórvezir sinn
og tók annan, aldraðan mann og vitran
og vin mikinn Englendinga.
Armeníumenn hafa verið kúgaðir allra
þjóða mest, frá því menn vita, og jafnan
borið harm sinn í hljóði. Saga þeirra er
álika og hörmungasaga Gyðinga og þó
þyngri að því, að þeir hafa sætt afarkost-
um vegna trúar sinnar fratn áþennan dag.
Og hver má vita, hve lengi þeir hefðu orð-
ið að þola þá, ef Gladstone hinn gamli
hefði ekki tekið að sér málstað þeirra og
vakið meðaumkvun alls heimsins. Svo er