Þjóðólfur - 24.04.1896, Blaðsíða 2

78
ef oss leyfiat að hafa það orð, og ýmsir
þessara hafa verið hinir efnilegustu og gáf-
uðustu piltar, er engirm renndi grun í, að
mundu fara svo, er þeir sigldu, því að
margir þeirra hafa verið hinir mestu reglu-
menn, er þeir fóru héðan. Það er óþarft
að nefna einstök nöfn. En vér hryggj-
umst í huga, er vér minnumst þessara
krapta, er land vort hefur misst, eingöngu
sakir Hafnarvistarinnar, leyfum vér oss
að segja. Það sést iíka, að það er ekki
allt með felldu, þá er þess er gætt, að á
40 árum frá 1845—1885 hafa um 140 ís-
lenzkir stúdentar siglt til háskólans, en
65 tekið embættispróf. Hvar eru hinir
75? Að vísu hafa sumir, er ekki hafa
tekið próf, heldur komið svo búnir aptur,
orðið þó föðurlandi sínu til mikils gagns,
en hinir eru þó miklu fleiri, er ekki hafa
getað notið hæfileika sinna til hálfs sakir
Hafnarverunnar.
Þetta er allt mjög athugavert. Og ein-
mitt þessar ófarir íslenzkra stúdenta við
Haínarháskóla, það er ein af hinum allra-
sterkustu hvötum fyrir oss til að stofna há-
skóla hér hjá oss. Það er enginn efi á, að hér
mundu fáir verða „ómögulegir menn“, því
að hér eiga margir vandamenn og vini og
aðra, er gætu haft hliðsjón með þeim, og
hér eru freistingarnar svo fáar. En hins
vegar finnst oss það sjálfsagt og lítil hætta
í sjálfu sér, að efnilegir stúdentar, er hefðu
lokið námi sínu hér við háskólann með
heiðri, fengju að því búnu styrk til að
ferðast til útlanda og sækja aðra háskóla
til að fullkomna sig í einhverri grein um
stundarsakir. Samskonar styrk veita aðrir
háskólar. Danir, Norðmenn og Svíar fara
t. d. til Þýzkalands, Frakklands, Ítalíu og
annað. Það er talið nauðsynlegt til að
afla sér víðara útsýnis. Þótt, Danir sjálfir
kalli Kaupmanuahöfn Aþenu Norðurlanda,
þá sannar það lítið. Danmörk er ekki
einu sinni miðpunktur menntunarinnar á
Norðurlöndum, hvað þá heldur meira. Það
er stór misskilningur. Straumar heims-
menntunarinnar liggja allt sunnar og þess
vegna fara Norðurlandabúar suður á bóg-
inn til að afla sér meiri menntunar, en
þeir geta fengið heima fyrir. (Meira).
Útlendar fróttir.
Kaupmannahöfn 10. aprll.
England og Egyptaland. Það hefur
ýmislegt skipazt í stórpólitíkinni síðan um
daginn, og enn er það England, sem frá
er að segja, það á margra barna að gæta
og kemur víða við.
Transvaalhrinan er nú hér um bil á
enda, það er enn ekki búið að dæma Dr.
Jim og félaga lians, en stórtíðindin eru
um garð gengin í þeirri áttinni. Matabelar,
sem eru lýðskyldir Tlie Chartered Company,
hafa að vísu gert uppreisn, en þangað er
sendur her manns, og fara litlar sögur af
þeim.
En frá öðrum slóðum í Afríku vænta
menn tíðinda, frá Egyptalandi og Norð-
austur-Afríku. Englar hafa gert þangað
her manns að óvilja soldáns, Frakka og
Rússa, en hvorirtveggja hafa hönd í bagga
með stjórn landsins.
Englar ráða lögum og lofum þar í landi,
þó það heiti svo sem soldán hafi yfirráðin
og Kedívinn völdin fyrir hans hönd. En
þar að auki er nefnd manna kosin af stór-
veldunum, sem á að ráða fyrir miklu af
fé landsins, og i þetta sinn samþykktu
fulltrúar þríveldisins og Englands, að verja
fénu til þessar herfarar; fulltrúar Frakka
og Rússa greiddu atkvæði á móti og gengu
siðan úr nefndinni. Englar hirtu ekkert
um það, og létu Kedívann búast og senda
her aí stað eigi að síður. Foringi hersins
er enskur, og heitir Kitchever,
En á herferðinni stendur þannig, að
því er séð verður:
Yið aðganglnn í ítölum og Abessiníu-
mönnum komst hreyfing á Mahdistana, þá
menn, sem fylgdn Mahdíanum forðum daga,
réðust inn í Egyptaland, sigruðu Engla,
felldu Gordon við Kartum og stofnuðu loks
mikið riki fyrir sunnan Egyptaland og
vestan Abessiníu. Foringi þeirra hinn
frægasti hét Osman Digma, og um daginn
fréttist, að hann væri korninn á ferðina
með ofurefli liðs og til þess mundi förin
ger, að gera út af við ítali, fyrst og fremst,
— sögðu Euglar — og leita síðan á Egypta-
land.
Þessi herferð er þá fyrst og fremst bein-
línis farin til þess að hjálpa ítölum úr
klípunni. Og þar af þykjast menn sjá, að
saman dregur með Englandi og þríveldinu.
En önnur orsökin er sú, að ýmsir líta
illum augum á ríki Engla í Egyptalandi,
— einkum Frakkar — og vilja hafa þá
þaðan burt sem fyrst. En á meðan þeir
eiga í ófriði við óvini Egyptalands, munu
fæstir girnast að koma þeim á burt þaðan.
Þessi nýi ófriður er þá pólitiskt bragð
af Englurn. Þeir slá tvær flugur í einu
höggi: vingast við þríveldið og festa fót-
inn í Egyptalandi. Frakkar sjá þetta, og
eru reiðir mjög; þar er sá í mestu gengi,
sem hrópar hæst um yfirgang Engla— hvað
af því fæðist, gefur tíminn að vita.
ítalir fara hverja hrakförina á aðra
ofan í Abessiníu, sitja þar í nokkrum
kastölum vista- og vopnalitlir. Baldissera
vill ekki hafa meira lið að heiman, enda
er verið að semja frið milli landanna, og
honum hægist um vörnina, þegar Englar
eru komnir á stað, eins og sagt er frá
annarsstaðar í blaðinu.
Budini og ráðaneyti hans er sezt á
laggirnar. Fyrsti þingfundurinn, sem það
var á, flugust þingmennirnir svo á, að það
varð að slíta fundi, og það gekk þrisvar
sinnum sama daginn.
Það þóttu mest tíðindi, að þegar Rudiui
var spurður um Afríkustríðið, þá sagðist
hann lítið um það geta sagt, því skjölin,
sem snertu það, væru ekki lengur í vörzl-
um ráðaneytisin8 — þau hefðn ekki „fyrir-
fundizt“ þegar hann tók við. Þar með
beindi hann að Crispi, að hann hefði stol-
ið skjölunum um leið og hann fór. Þá
barðist þingheimur og áheyrendurnir líka,
svo að ryðja varð þingsalinn og pallana.
Nærri má geta, hvernig söng í blöðuuum;
málgögn Crispis kölluðu Rudini og ráða-
neyti hans — náttúrlega lygara, og þar á
ofan föðurlandssvikara og óhýsandi glæpa-
menn.
Olympsku leikirnir. Allir, sem hafa
lesið sögurnar okkar, vita, hve mikinn hug
hinir fornu íslendingar lögðu á leiki og
líkamsíþróttir yfir höfuð, sund og knatt-
leiki, glímur og vopnfimi, það var þeirra
yndi engu síður en fróðleikur og kvæða-
skemmtan. Grikkjum hinum fornu var
líka þannig farið, og þeir höfðu svo mikið
við leikina hjá sér, að þeir töldu árin ept-
ir þeim.
Á seinni tímum hefur meira og meira
kapp verið lagt á það um allan heim, að
herða líkamann og temja sér leikfimi; hún
er „kennd“ við skólana í öllum siðuðum
löndum, bæjarstjórnir í öllum meiri háttar
bæjum láta búa til leikvelli, og allt er
gert til að hvetja æskulýðinn til að vera
úti og leika sér. Loks fóru menn að leggja
leiki með sér, siglingamenn úr öllum heim-
inum, hjólreiðamenn o. s. frv., og þetta gekk
þangað til í hitt eð fyrra, að það kom upp
sú hugmynd í Paris, að stofna til olymp-
isku leikjanna á ný, og stefna þangað
íþróttamönnum af öllum löndum. En þá
var Grikkland í sem mestum kröggum, og
gat ekki lagt nógu mikið fé af mörkum,
svo að það leit út fyrir, að þetta mundi
farast fyrir.
Þá kom boð frá kaupmanni einum i
Alexandriu á Egyptalandi, og spurði, hve
mikið vantaði á. „Eina miljóu króna1,