Þjóðólfur - 20.08.1897, Blaðsíða 1

Árg. (60 arklr) koatar 4 kr.
ErlendjS 5 kr. — Borgist
fyrir 15. júlí.
Uppsögn, bundin yið Aramót,
ðgild nema komi til útgefanda
fyrir 1. október.
ÞJÖÐÓLFU E,
XLIX. árg.
Beykjayík, föstudaginn 20. ágúst 1897.
Xr. 40.
Stjóru arskrár bri'y tiiigin.
Við 2. umræðu um stjórnarskrárbreyt-
inguna í efri deild 13. þ. m., hélt séra
Sig. Stefánsson tvær alllangar ræður, og
mælti kröptuglega með tillögum neíndar-
innar, sem gert er grein fyrir í síðasta
blaði, en það mun hafa verið svo með
þær ræður, eins og tleiri ræður á þingi,
að þær munu ekki hafa sannfært þá, er
á annari skoðun voru í þessu máli. Bisk-
upinn tók í sama strenginn og héit lang-
an kapítula af mikilli mærð, og kom
mönnum eigi á óvart, þótt hann breiddi
faðminn á móti Valtýsfrumvarpinu, því
að það er aldrei gott að vita, að hverju
barni gagn verður, og sá, sem er smár,
getur orðið hár, biskup engu síður en
aðrir.
Gegn frumv. meiri hlutans töluðu:
Jón A. Hjaltalín, Jón Jakobsson og Jón
Jónsson. Gat Jón Hjaltalín þess, að væri
stjórnarskrárbreytingin ekki nákvæmlega
samhljóða hinu upphaflega Valtýsfrumv.,
væri engin vissa fyrir samþykki stjórnarinn-
ar, og þessvegna ættu þeir, sem vildu leggja
alla áherziuna á samkomulag við stjórnina
að gæta þess, að sníða frumvarpið alger-
,ega að hennar vilja. Landshöfðingi gat
þess og, að suin ákvæði í þessu frumvarpi
meiri hlutans væru þannig löguð, að stjórn-
in mundi trauðlega samþykkja það. Meiri
hlutinn hefði því ekki siglt fyrir öll sker,
að Þessu ieyti, þótt hann hefði kippt
burtu rikisráðsspurningunni úr frumvarp-
inu. — Jón Jakobsson var mjög hlynntur
sendinefndinni, eing 0g J. Jónsson í Múla
og Ólafur Briem í neðri deiid, en frumv.
meiri hlutans taldi hann óhafandi, og frv.
neðri deildar eigi gott. — j<jn frá Sleðbr.
kvaðst eigi vilja hafna öliu samkomulagi
við stjórnina, ef hún byði elphver góð boð,
en hér væri ekki um neitt siíkt að ræða,
Því að stjórnin hefði í rauninni ekkert
tilboð gert. Hann kvaðst alls ekki getá
fallizt á tillögur meiri hlutans í því að
fella burtu 1. gr. nr frumv. neðri deildar,
því að með setu ráðgjafans í ríkisráðinu,
væri loku skotið fyrir nokkuru árangur
af stjórnarskrárbaráttu vorri í framtíðinni.
Eptir alllangar umræður, voru tillögur
meiri hlutans samþykktar og málinu vís-
að til 3. umr. með 6 atkv. gegn 5.
Við 3. umr. málsins 17. þ. m., héldu
þeir Kristján Jónsson og Þorkell Bjarna-
son alllangar ræður í málinu og gerðu
grein fyrir afstöðu sinni til þess. Lagði
Kr. J. sérstaka áherzlu á, að ef stjórnin
vildi nú ekki samþykkja þetta, þá væri
ekki um annað að gera en að hefja snarpa
baráttu gegn henni, þar sem haldið væri
fram öllum hinum ýtrustu sjálfstjórnar-
kröfum vorum. Hann kvað það ekki eiga
vel við, að þingmenn létu teygja sig eins
og hrátt skinn, en stjórnin teygði sig ekk-
ert, og er nokkuð hæft í þvi. Það lítur
þvi út fyrir, að teygjan sé um það leyti
að fara alveg úr Kr. J. gagnvart stjórn-
inni, og munu allir freisisvinir fagna því,
sakir þess, að ýmsum hefur þótt leitt, að
sjá einmitt hann fylla flokk stjórnarsinn-
anna á þingi.
Úrslit málsins urðu þau í deildinni, að
frumvarpið var samþykkt með 6 atkv.
gegn 5. Þeir sem greiddu atkv. með því
voru 3 konungkjörnir (Hallgr. Sveinsson,
Kr. Jónsson, Þork. Bjarnason), og 3 þjóð-
kjörnir, (Sig. Jensson, Sig. Stefánsson og
Þorl. Jónsson), en móti voru 2 konung-
kjörnir (J. A. Hjaltalín og Lárus Svein-
björnsson) og 3 þjóðkjörnir, (Q-utt. Vigfús-
son, Jón Jakobsson og Jón Jónsson).
Nú er þá málið aptur komið i hendur
neðri deildar, og er nú liðsafnaður á tvær
hendur, þvi að nú stendur á kollhríðinni
hjá Valtý, og verður hann að fá drjúga
liðveizlu, ef duga skal. Þykir sumum
harðneskjulegt að láta hann fara aptur
svo búinn með öllu saman af þessu þíngi,
enda getur það haft óholl áhrif á heilsu
hans. Menn eru svo forvitnir og nýunga-
gjarnir, að þá iangar ósköp til að sjá
eitthvað af litla ráðgjafanum. Þessvegna
ætla sumir neðri deildar menn, er áður
drógu sig í hlé, að leggja nú líknarhend-
ur yfir Valtý, en hinir muuu þó verða
fleiri, er staðizt geta freistinguna, og er
því spá manna, að annaðhvort verði frv.
efri deildar fellt umsvifalaust, eða þá
breytt á þann hátt, er efri deild vildi ekki
faliast á, sem auðvitað kemur í sama stað
niður, þá er mál þetta getur trauðla kom-
ið til atkvæða í sameinuðu þingi, sam-
kvæmt fyrirmælum stjórnarskrárinnar. Hin
eina von Valtýsliða er þá fólgin í því, að
stjórnin muni samt sem áður leysa upp
þingið og boða til nýrra kosninga, og að
þjóðin standi þá þeirra og stjórnarinnar
megin (!!) En skyldi sú von ekki reynast
dálítið fallvölt?
Á morgun verða líklega greidd atkv.
um það í neðri deild, hvort Valtýr á að
sigla héðan af þingi með ráðgjafann í vas-
anum, eða með vonina eina, eins og hann
kom.
Yflrgangur botuverplauna.
Úr Garðinum skrifar merkur bóndi og
aflamaður Þjóðólfi á þessa leið 16. þ. m.:
„Allmikið gerir nú danska stjórnin fyrir
okknr þegna sína, álíta margir, þegar talað
er um varðskipið „Heimdall", að láta það
verja okkar grynnstu fiskimið fyrir yfir-
gangi botnverpla og virðist svo vera í
fljótu áliti. „Lítið gat hann fiskað“, sagði
öosi gamli einu sinni, og má svipað segja
um „Heimdall". Lítið njótum vér hér á
suðurkjálkanum verndar hans gegn botn-
verplum, þá er þeir botnskafa nú iðulega
í landhelgi, og það svo grunnt, hér í Garð-
sjó, að mesta furða er, að þeir ekki skuli
taka niður í þaranum. Þann veg hafa
þeir hagað sér nú í tvær næstliðnar næt-
ur, 15. og 16. þ. m., að þegar farið hefur
að dimma á kveldin, hafa þrjú botnvörpu-
skip komið segllaus og ljóslaus upp undir
vararmynnin, og „trollað“ fram og aptur
með landinu, og sum breitt yfir nöfn og
númer. En um sólaruppkomu hafa þau
aptur haldið til djúps, og um hádaginn
munu flest þeirra vera utan landhelgis-
línunnar. Sex slík skip hafa verið hér
djúpt og grunnt. Af þessu er okkur full-
Ijóst, öllum sem opinna báta veiði stund-
um, að okkar eina atvinna, þó rýr sé, er
með öllu fyrir borð borin, ef slíkum yfir-
gangi linnir ekki hið allra bráðasta, sem
litlar horfur eru til. Eða hver skakkar
þennan leik? öerir „Heimdallur" það?
Ekki sýnist okkur. Hann spilar fyrir
fólkið í Reykjavík, bregður sér þess á