Þjóðólfur - 10.12.1897, Blaðsíða 2

232
Eg víld’ eg væri sðlin, er”signir þann tind,
þö sigrí aldrei frost hans og gnauðandi vind.
Eg vild’ eg væri særinn, er svæfir þann strmim
og syngur um hans frægð gegnum aldanna draum.
Pað er einnig fleira, sem skáldið hefur
skapað sjálft, þannig IX. kvæðið, er hann
lætur Ásdísi, móður Grettis, hrökkva af
blundi víð það, að hún heyrir hljóð Gfáms,
er þeir Grettir eigast við. Hún gengur
þá til kirkju með hinn unga Illuga og
biður þar heita móðurbæn fyrir Gretti, og
býður guði barnið sem sigurgjöf.
(Niðurl. næst). V. J.
Stúdentapólitikin.
Það var svo sem auðvitað, að hinum
virðuiega öldungi Yaltýssiana, ritstj. „ísa-
foldar“, mundi gremjast það, að hinir
ungu íslendingar í Kaupmannahöfn og
þeir eldri með, nær í einu hljóði, snerust
gegu ástfóstri Bjarnar: ráðgjafanum með
íslenzka máiið en danska blóðið, og það
var líka eiíthvað þeflíkt öllum anda „ísa-
foldar“, að vilja lítilsvirða og draga dár að
hinum unga nemendalýð í Höfu fyrir það, að
þeir væru að hugsa og skipta sér af lands-
ins málum, þeir væru að ímynda sér að
vera leiðtogar þjóðarinnar. Það sýnir
bezt apturhaidsstefnu þessa blaðs, sem
hefur svo sorgleg áhrif á hina uppvaxandi
kynslóð, að vilja sporna við öllu ungu og
nýju lífi. Það er hið rótgróna hatur
seiniáta gamalmennisins á öllum hreyfing-
um í framfara- og frelsisáttina, sem óttast
og um leið lítilsvirðir æskunnar frjálsa
og einarða vilja og stálsetta þor, sem ekki
verður alténd stungið undir stól eða graf-
ið í tómlátu hýði. Það muu hafa meiri
þýðingu en öldungurinn hyggur, þessi
pólitiski áhugi unga lýðsins í Höfn, þessi
„stúdenta-ólæti“ (!!), er hann svo kallar.
Margir þeirra eiga ekki langt í land, áð-
ur en þeir einmitt eiga að verða leiðtogar
þjóðar sinnar í ýmsum greinum, og flestir
verða þeir með tímanum ráðandi menn í
hé iði, og sumir máské blaðstjórar, og þá
vonandi eitthvað meira í framfaraáttina
en Foldar-stjórinn. Það má vænta þess,
að einhverjir þeirra missí ekki ungdóms-
ins og frjálsandans eilífa eld, þó að sumir
hafi brugðizt í þeim efuuin. — Öll fram-
koma stúdentanna íslenzku i Höfn er gleði-
legur vottur þess, að áhugi á málum þjóð-
arinnar, andlegt líf og manndómsins hugs-
andi kraptur sé að festa betri rætur þar
í dönsku landi, en hjá félögum þeirra hér
heima, enda er það víst, að menu sem
lifa fjarri fósturjörð sinni og bera góðan
hug til hennar, sjá opt glöggar og skýr-
ar, Ijósar og alúðlegar, hvað hana vanhag-
ar, svo og líka hvað henni er fyrir beztu.
Nem.
Valtýsmessa.
Eins og menn vita, eru fjölda margir
dagar í árinu kenndir við ýmsa dýrlinga,
bæði postula og aðrar kristilegar hetjur,
er opt liðu píslarvættisdauða fyrir sann-
færing sína, eða þá við einhver merkileg
atvik í sögu kirkjunnar. Þessir dagar
eru kallaðir’ „messur“, og snmir þeirra
voru áður haldnir hátíðlegir, með mikilli
viðhöfn, en nú er farið að fyrnast yfir
þessi nöfn, og örsjaldan notuð í daglegu
tali, nema að eins örfáar, t. d. „Kross-
messa“ og „Jónsmessa“. Það er því að
eins í almanakinu, sem nöfn þessi lifa
enn. Optast munu inessudagar þessir
hafa verið miðaðir við þann mánaðardag,
er hlutaðeigandi dýrlingur eða píslar-
vottur ieið burt af heimi þessum, og var
þá dagurinn jafnframt skoðaður sem fæð-
ingardagnr dýrlingsins til annars lífs.
í nóvembermánuði, sem þó er alls ekki
hinn fjölskrúðugasti messudaga mánuður,
eru alls 9 messur: Allra heilagra messa,
Allra sálna messa, Marteinsmessa, Maríu-
messa, Cecilíumessa, Kleœensmessa, Kat-
rínarmessa, Konráðsmessa og Andrésar-
messa. Engin þessara messna fellur á
vikuna 3.—10. nóvember. Þar er þá autt
skarð fyrir minningu einhvers dýrlings
eða merkisatviks. En það vill svo ve! til,
að 6. nóvember, það er dagur, sem ís-
lenzka þjóðin ætti lengi að minnast, því
að þá fæddist dr. Valtýr Guðmundsson til
nýs lífs, þ. e. hann varpaði;þáaf sérgamla
manninum, lagði alla íslenzku kúltúrsög-
una á hylluna, og jarðaði alJan gamla
haminn í danskri mold, en spratt upp
aptur sem næfurþunnur og fisléttur póli-
tikus, er hljóp á allt er fyrir varð, því
að andinn hafði skyndilega komið yfir
hann, og hrifið hann með sér. Hann
hafði fengið „opinberun“, og hann hlýddi
kallinu. En hvernig vitruninni var hátt-
að, ber mönnum eigi saman um. Þó segja
fiestir svo, að doktornum hafi þótt koma
til’sín maður í gullrenndum buxum, með
guliborðalagða húfu, og svo glitrandi axla-
skúfa, að varla mátti í móti sjá fyrir
geislabirtu, og sá maður hafi mælt við
doktorinn: „Þessi dýrðlegi búningur skal
þér hlotnast, ef þú hættir þessu kúltúr-
sögukáki, sem þú hingað tii hefur verið
að fást við, og snýr þér að pólitíkinni
íslenzku, með því að hjálpa náunganum
þar norður frá um nokkrar pólitískar
skrúfur og meinlokur, sem eg veit, að
huldar liggja í höfði þínu, og mæli eg það
um, að þér takist að bólusetja allmarga
forkólfa lýðsins og frelsispostula, með þessu
efni, svo að þeir verði sjálfum þér líkir,
og sýkist af pólitískri gulu. Mun þá allt
komast á ringulreið, og dönsku alríkis-
heildinni vera borgið. En þú fær bólusetnlng-
arlaun þau, er eg hef heitið, því að þú
ert maður eptir míuu hjarta“,
Þessa vitrun segja fróðir ineun, að bor-
ið hafi fyrir doktorinn aðfaranóttina 6.
nóvember 1893, og þann dag hafl hann
fyrst heitið á fulitingi Steinars Eyjajaris,
Brodda hins auðga og anuara höfðingja,
danskra og íslenzkra, og er kunnugt orð-
ið, að eigi voru þær hurðir til eiuskis
knúðar. Nú hagaði forsjónin því einhvern-
vegin svo dásamlega, að eiumitt 6. nóv.
1895 hélt doktorinn póiitískan fyrirlestur
í hinu hágöfuga Lögfræðingaféiagi. Var
þá talsvert tekið að þroskast hið andlega
fóstur, er doktorinn hafði orðið hafandi
að 2 árum áður í sama mund. En
SVO er hið merkilegasta eptir, að einmitt
2 árum síðar, 6. nóvember 1897 heldur
doktoxinn annan fyrirlestur í Stúdenta-
samkundunni dönsku. Eins og eðliiegt
var, hefur „ísafold“ þótt þetta svo undur-
samlega tilhagað at forsjóninni, að hún
getur ekki stillt sig um í fundarskýrslu
sinni, að taka skýrt fram, að þessi síðari
fyrirlestur hafi einmitt verið haldinu sama
daginn, sem hinn fyrri fyrir 2 árum(!!).
Hún skoðar þetta auðsjáanlega, ;sem veru-
legan íyrirboða annars meira, og vott um
sérstaka haudleiðslu á doktornum, sér
einhvern æðri fingur þar í spilinu með
þennan mann, einhverja æðri stjórn, en
alls eigi tilviijun- Og þessu er víst svo
varið. Að vísu er eg ekki hjátrúarfullur,
og enginn forlagatrúarmaður, en þá er eg
las þetta i „ísafold“, og fór að hugsa
betur um þetta allt saman hjá doktornum,
hvernig hríðirnar eru reglubundnar, ein-
mitt með 2 ara milíibili, þá er eg orðinn
fulltrúa um, að 6. nóvember 1899 varða
einhver stórkostleg umbrot í lífi doktorsias.
Anuaðhvort verður þá fóstrið alfætt, og
doktoriun klæddur akínandi kiæðum, er
glitra í öllam regnbogans litum, eða hann
verður þá kominn að mestu leyti fyrir
kattarnef, sem pólitisk stærð, eu 6. nóv.
1901 verður þó líklega etu meikilegri,
því að þá hlýtur að sjást til fulls, hvar
doktorinn er niðurkominn, og hvort „opin-