Þjóðólfur - 09.08.1898, Blaðsíða 3

147
og aðra. Raunar er ekki líklegt, að forkólfar
þessa máls hafi treyst því, að það mundi duga,
að munnhöggvast við ráðgjafann um gildi stjórn-
arskrárinnar í þessu atriði, þvi það liggur í aug-
umuppi, að þargildir aðeins skýrt, nýtt lagaákvæði;
nái það ekki staðfestingu, það er að skilja, með
tíma og við tækifæri, eru engin úrræði.
Svo kemur nú Guðlaugur Guðmundsson með
vindana sinn úr hverri áttinni til að feykja burtu
þoku skilningsleysisins og vanþekkingarinnar.
Þarna er nú í þumlinum allt eínið, sem þessir
skörungar treindu sér og bræðrum sínum í neðri
•og efri deild og málafylgjumönnum flokksins, því
engir aðrir gátu lagt á borð með sér. Allir voru
þeir ölmusumenn þeirra. En einhver undraseigja
er samt í því, því ekki lítur út fyrir það verði
fulltuggið, meðan heimur stendur, þó skoltarnir
gangi með, »dampi«.
Hver sem getur ætti að lesa þingræður þess-
ara forkólfa á siðasta þingi um stjórnarskrármál-
ið, til að læra af þeim rökfræði og eindrægni,
sem prýðir þingið. Þeim sem þykir fláræði og
táldrægni mata bezt, geta reynt að fara á berja-
mó, en enga ábvrgð teH eg á uppskerunni.
y. b.
Sagnir um Jón biskup Vídalín.
(Eptir hdr. á Landsbókasafninu).
(Framh.)
Margar sagnir hafa af því farið, hversu bisk-
up Jón Vídalín átti opt í stríði og málaferlum
við ýmsa höfðingja, því hann gat ekki liðið vel
yfirgang þeirra og ójöfnuð á þeim tím-
um, svo sem voru þeir Páll lögmaður
Vldalín og Björn sýslum. á Bustarfelli, og áttust
þeir biskup og hann við nokkra misklíð. Segja
menn þar tæki hver töng í aðra. Sýslumaður var
margvís kallaður og miðlungi góðgjarnog réttlátur.
Setti hann margar launvélar fyrir biskup
með fjölkyngi og svo gerðu margir fleiri, en
það ónýttist hvívetna, því jgaldur enginn komst
að biskupi, því hann hafði ægishjálm 1 augum,
er menn svo kalla. Sama var um Pál lögmann
Vidalln, sem bæði var rammur að forneskju, og
undirförull stórbokki, en hálærður maður og
forspár. Kom hann engu til leiðar við biskup
með fjölkyngi sinni, og kom þeim optar stirt
saman. Og eitt sinn er þeir þráttuðu á alþingi
er mælt, að'J Páll hafi svo til orða tekið: „Þér hæf-
ir lítt biskup ofurkapp þitt, þar sem bæði skammt
er eptir ólifað fyrir þér, og átt að velta útaf sem
melrakki á fjöllum uppi“. Biskup mælti: „Það
er mér fyrir minnstu, þótt eg deyi á tjallvegum
staddur, eður hvar sem drottni þóknast, því eg
veit eg fer þaðan til guðs míns, og mundi eg ei
vilja því skipta að deyja hér skyndilegaí þrætum
að lögbergi, sem þú og fara þaðan til helvítis“.
Margt fleira því líkt bar þeim í milli. Þess
er getið að framan1, að Jón Vldalín
reri fyrrum um vertíðir ( Vestmanna
eyjum. Formaður hans hét Jón. Það vareittsinn,
er þeir komu að um kveld úr róðri, og brim
var mikið, sem þar er títt, tóku menn snertiróð-
ur til lendingar, er menn kalla brimróður; verð-
ur hver að duga sem orkað fær. Jón Vídalín
reri í austurrúmi. Formaður sat við stjórn á bita
°g sá að Jón reri linlega, og slóhann undir vang-
ann með blautum sjóvetling, og kvað hann róa
skyldi snarplegar. Jón herti sig þá meir, og
sáu menn honum hvergi mislíka, tóku þeir land,
°g lagöi enginn merki til þessa framar. Löngu
síðar þá Jón Vídalín var fyrir löngu orðinn bisk
up í Skálholti, bar svo undir eitt sinn sem optar,
um sumar, að förukarl einn mjög svo gamall kom
að Skálholti og baðst gistingar, og var hann að
fara um, ög biðja sér ölmusu. Biskup sá hann á
hlaðinu utan glugg. Biskup kvað hann skyldi
gistingu hafa, og skipaði að taka hann fastan,
og setja 1 fangelsi. Þetta var gert, og þótti
mönnum firnum sæta, því slíkt var óvani á þeim
stað. Karl bar sig aumlega, og vissi enga sína
sök vera til þessa. Leið svo af nóttin, og var
hér um margrætt á heimilinu. Að morgni lét
biskup leiða karlinn fyrir sig í stofu; karl var
i)- I*. e. 1 sjálfri æfisögu biskups í þessu sama
handriti.
mjög hrumur, og fékk ei orði upp komið fyrir
harmi. Biskup tók til máls: „Þér mun þykja mál
að vita orsök til meðferðar þeirrar, er eg hefi
látið á þér hafa, og er eg nú hinn sami Jón, er
hjá þér reri fyrri í Vestmannaeyjum, og þú slóst
með blautum sjóvetlingi undir vangann, í brim-
róðrinum, og sannast hér hið fornkveðna »að
lengi man til lítillar stundar. En þó er óvíst, að
eg hefði nú verið í Skálholti hefðir þú ei svo að-
farið, því þá var þörf að hver dyggði þér sem
bezt“. Karl varð þá því hræddari. og viourkenndi
að hann þó til 'þess myndi, en biskup bað hann
æðrast ekki af því, og kvað leik þeim lokið
S(ðan skenkti hann karli skreið og smjör, á hest
þann, er hann teymdi; karl bað mjög innilega.
guð að launa og fór þaðan með blygðan og
þakklæti.
Það hefir öllum sögnum borið saman um, að
kona Jóns biskups Vídalíns væri mjög féföst og
naum kona til útláta, og bar þeim það opt í
milli. Varð honum því opt skapbrátt, er hann
greip fljótlega örlæti og hjartagæði, sem mjög
opt bar að. Það var eitt sumar, að nábúi hans og
leiguliði, fátækur mjög og sauðfár, missti eptir
fráfæru tvær beztu ærnar sínar af tólf úr undir-
hlaupi. Bar svo til einn morgun, að bóndi kom
heim að Skálholti, hitti hann biskup, og ræddu
þeir margt saman; bar þá ( tal að bóndi gat um
missi sinn, og aumkvaoi biskup hann. Biskup
gekk til konu sinnar og sagði þau skyldu nú
gefa aumingjanum eina á í skarðið aptur, sem bú-
inn væri að missa tvær af svo fáum; hún tók því
ekki fjærri, og kvað hann skyldi því ráða. „Við
skulum þá ganga á stöðul«: segir hann, (því á
mjöltum stóð); þau gerðu svo; biskup sagði
bónda að koma með þeim. Húsfrúin eignaði
sér_ eina á sérstaklega, var hún falleg, gráhosótt
á lit. Biskup greip til Hosu og mælti: „Gef þú
nú hjartað mitt aumingjanum hana Hosu þína,
þú hetur aldrei betur varið henni«. Hún kvað
liann'geta gefið manninum aðra á en þá sem
hún eignaði sér að gamni sínu, úr því hann þætt-
ist hafa svo margar ærnar, ef hann gæti ei annað
við þær gert en að gefa þær. Biskup kvaðst vilja þá
gefa; þóttiþeimsitthverju.og deildu um þetta. Bisk-
upi varð skapbrátt, og mælti: Allir munu þó svo á-
líta, að eg eigi hálfa ána á móti þér, og skal nú
þegar í stað skipta jafnt í milli okkar, og ráði
síðan hvort fyrir sig sínum bluta eptir velþókn-
an“. S(ðan greip hann korðann, og hjó ána
sundur í miðju, í tvo parta í einu höggi og sagði
bónda að hirða annan partinn, en gaf tvær ær
úr kvíunum aðrar.
Húsfrú gekk heim í skyndi, afar hrygg og
reið. Er þess ei getið, að biskup hafi við leitast
að húgga hana. Margt því líkt bar þeim í milli.
ÞjÓðhátíð héldu Borgfirðingar og Mýra-
menn sunnud. 7. ág.
Veður var hið yndislegasta, hátíðarstaðurinn
fagur (á Hvítárbökkum fyrir surtnan Bakkakot)
og fór hátíðin vel fram. Þar var reistur prýðis-
fagur ræðupallur og danspallur skreyttur lyng-
sveigum og birkihríslum mjög haglega. Fánar
blöktuðu á stöngum. Kl. 10 árd. hófust kapp-
reiðar. í stökki fékk 1. verðl. grár hestur
eign Bj. Kristj. í Rvík., er Björn Þorláksson frá
Alafossi reið, 2. verðlaun rauður hestur eign
Björns Valda^onar úr Skutulsey og reið hann
honum sjálfur, 3. verðl. leirljós hestur, er Vilhj.
Jónsson frá Ferjubakka átti og reið hann honum
einnig sjálfur. 1. verðl. á skeiði fékk grár hestur,
eign Jóh. Elíassonar, Efranesi, 2. vl. rauður
hestur eign séra Arnórs á Hesti, 3. vl. hestur, er
Vigfús Pétursson á Gullberast. átti. Kl. 12 setti
Sig. sýslum. Þórðarson hátíðina og var hrópað
nífalt húrra fyrir konungi. Þá talaði séra Guð-
mundur Helgason próf. í Reykholti fyrir minni
íslands en kvæði sungið á eptir fyrir sama minni
eptir stud. Sig. Júl. Jóhannesson, er ort hafði öll
hátíðakvæðin. Taláði séra Guðm. vel og sköru-
lega. Enn fr. töluðu: sr. Magnús Andrésson
Gilsbakka fyrir minni héráðsins, kvæði fyrir sama
minni, séra Ólafur á Lundi fyrir minni Veslur-
Islendinga. Kvæðifyrir samaminni. Jón Sigurðsson,
bóndason frá Haukagili hélt snilldarfagra ræðu
fyrir minni bænda og talaði þar opinberlega
fyrsta sinn á æfinni. Kvæði sama minni. Þor-
steinn R. Jónsson barnakennari frá Grund talaði
fyrir minni kvenna og sagðist vel, enn fremur
flutti hann kvæði eptir sjálfan sig, Kvæði sung-
ið fyrir sama minni. Slðar um daginn talaði
séra Jóhann í Stafholti og fleiri; fórust öllum vel
orð. GKmur, stökk og hlaup var-reynt þar; í
glímum fékk 1. verðlaun Þorsteinn Pétursson frá
Grund, 2 verðl. Jón Guðlaugsson skósmiður úr
Reykjavík og 3. verðlaun Jónas organisti Pálsson
í hlaupi fékk 1. verðl. Vilhjálmur á Ferjubakka,
2. Ingimundur ljósmyndari í Rvík. I stokki dugðu
bezt þeir Jón Blöndal cand. med. og A.Fjeldsteðstud.
med. Mannfjöldi mun hafa verið nær 2000 og
skemmtu menn sér vel við söng, dans, drykkju
og samræður það sem eptir var dags, er aðal-
ræðum var lokið. Galli var, að danssvæðið var
of þröngt og örðugt að sjá fyrir mannfjölda. —
Veitingar voru allgóðar. Þar voru og 2 »grafó-
fónar«. Skemmtu menn sér vel til kvölds, oger
þjóðhátíð þessi Borgfirðingum til hins mestasóma.
Forstöðumenn voru Andrés Fjeldsteð áður á Hvít-
árvöllum, Björn bóndi í Bæ og Jóhann bóndi
Björnsson í Bakkakoti.
Guðm. Guðmundsson.
Póstskipið ,Thyra' kom hingað í gær-
morgun snemma. Farþegar með henni hingað:
frú María kona séra Jóns Helgasonar, frú Sigríð-
ur Helgadóttir frá Odda, frú Þórunn Jónassen.
fröken Póra Friðriksson, Gunnlaugur Bjarnason
prentari, eptir 3 ára dvöl í Kaupmannahöfn, og
um 20 Englendingar.
Núer ,Thyra‘ komin.
Með henni fékk verziunin
,Edinborg
meðal annars:
í vefnaðarvörudeild:
Hálfklaeði. — Sirs. —
Svartan og misl. Shirting. — Tvinna
margskonar. — Bleikt og óbleikt lérept. —
Tvististauin breiðu. —
Handklæðin hentugu. —-
Hvíta og mtsl. vasaklúta. —
Hvíta og misl. borðdúka. —
Regnkápur handa konum og körlurn —
Ionahúfurnar, setn allir kaupa. —
Flókahúfur handa börnum. —
Stólarnir þægilegu o. m. m. fl.
í nýlendu og pakkhúsdeild:
Overhead — Bankabygg. — Hrísgjón. —
Klofnar baunir. — Haframél. —
Kaffi. — Kandis. — Melis. —
Púðursykur. — Sveskjur. — Rúsínur. —
Gráfíkjur. —- Grænsápu. — Stangasápu. —
Soda. —- Leirvöru allskonar. —
Þakjárnið þekkta. o. m. m. fl.
Rvík 8. ágúst 1898.
ÁSGEIR SIGURDSSON.
Norska meðalalýsið
frá verzlun
B, H, Bjarnason
tT hefur unnið guUmedaltur á þessum stöð-
tg um: — Berlín 1880, Kristianiu 1883,
^ Kaupmannahöfn 1888, Neapel 1890,
■3 Málmey 1881 og 1896, Lúbeck 1895,
2; Bremen 1895, Kíl 1896 og loks hlotið
t hin beztu meðmæli lír. héraðslœkms
2 Guðm. Björnssonar í Rvík.
Lýsi þetta er því ekki aðeins miklu
< betra en allt annað meðalalýsi, sem
■O
tí: hingað til hefur flutzt, heldur líka miklu
“■ ódýrara, pelar á / kr. jp. a.
5’ Enginn lætur vonandi ginnast á því, að
^ kaupa óvandað og óreynt gufubrætt
3° þorskalýsi, sem meðalalýsi, því slíkt lýsi
er varla notandi til vélaáburðar, og þá
pl enn miklu síður sem læknislyf.
c Gott og heilnæmt meðalalýsi,
fæst aðeins í verzlun.
________B. H. Bjamason._______________
í kirkjustræti 10 fæst í dag og á
morgun ágætt kjöt af sauðum og vetur-
gömlum kindum.