Þjóðólfur - 11.11.1898, Qupperneq 2

210
Ríkisdagurinn danski er nú tekinn til
starfa, en ekkert sögulegt hefur gerst enn þá;
sama er að segja um stórþing Norðmanna.
Á Frakklandi er Dreyfusmálið komið svo
vel á veg, að líklega verður úr endurskoðun
þess, þótt enn sé ekki úrskurður um það
fallinn. Sumir segja, að Dreyfus muni þeg-
ar á heimleið. Esterhazy er flúinn til Eng-
iands, griðastað allra varmenna; segja menn,
að Henry yfirliði, sá er drap sig i varðhald-
inu, muni hafa sagt svo mikið af afreksverk-
um hans, að hann hafi ekki séð sér fært, að
vera kyr í París. Hann kvað ætla að gefa
út bók um Ðreyfusmálið; vænta menn sér
mikils hneykslis af því, en Esterhazy sagður
að gera það mest í gróðraskyni. Ofan á all-
ar æsingar, hefur svo komið almennt verk-,
fall meðal verkmanna í París, er valdið hef-
ur miklum óspektum, og er ekki séð fyrir
endann á því enn.
Hertoginn af Orleans hefur þegar feng-
ið makleg málagjöld fyrir afskipti sín af
Dreyfusmálinu, sem áður er á minnst. Stjórn
Frakka hefur skipað svo fyrir, að hann skuli
tekinn fastur, ef hann vogar sér yfir landa-
mærin.
Emil Zola er enn þá ekki kominn úr
ferð sinni. í gær átti að selja við uppboð
húsbúnað hans og listaverk, sem kvað vera
mjög fémætt, til lúkningar á skaðabót þeirri
(um 30,000 fr.), er hann hafði verið dæmd-
ur til að greiða „skriptlærðu", spekingun-
um, sem báru vitni móti honum í máli því,
er hann á sínum tíma komst í, út af afskipt-
um sínum af Dreyfusmálinu, fyrir meiðyrði
hans gegn þeim. Vinir hans fengu þó upp-
boðinu afstýrt þannig, að þeir undir eins
buðu yfir 30,000 fr. í fyrsta gripinn, er seld-
ur var.
Vilhjálmur Þýzkalandskeisari er nú Jagð-
ur af stað í ferð sína til Jórsalaborgar; ætlar
meðal annars ?ð vígja kirkju þá, er þar hef-
ir verið reist fyrir protestantatrúarmenn;
heldur hann fyrst til Konstantínopel á fund
Tyrkjasoldáns vinar síns og svo þaðan áleið-
is til Palestína. Páfinn í Róm, Leo XIII,
sem veit, að keisarinn skoðar sig, sem eins-
konar æzta biskup prótestanta þar eystra,
hefur notað tækifærið til þess að staðfesta
verndarréttindi Frakka yfir kristnum lýð í
austurlöndum, Vilhjálmur II. tekið þetta ó-
stinnt upp og hefnt sín með því að skipta
um sendiherra við hirð páfans, en líklega
verður gamli Leó ekki höggdofa við það.
Nefnd sú, er skipuð hefur verið til þess
að semja friðarskilmálana milli Bandamanna
og Spánverja hefur nú byrjað fundi sína í
París. Samningsmennirnir hafa komið sér
saman um, að halda öllum umræðum leynd-
um. Heyrzt hefur þó, að Bandamenn hafi
gefið erindsrekum sínum heimild til að slíta
umræðum, ef Spánverjar verði baldstýrugir.
Eptir seinustu fréttum eru Ameríkumenn
nú að taka við völdum á Kúba og Portorico.
Morðið á Elisabetu Austurríkisdrottningu.
hefur orðið til þess, að farið er að gera
gangskör að því, að stemma stigu fyrir ó-
bótaverkum anarkista*). Stjórn ítala hefur
“) Eg held orðinu óbreyttu, af því að eg
þekki ekki neitt íslenzkt orð, sem svarar til þess.
Orðið, „óstjórnarlýður”, sem sumir nota, er epíir
minni skoðun óskiljanlegt og óbrúkandi. Hvers
vegna má ekki gefa orðum eins og „sósíalisti" og
„anarkisti" borgararétt í íslenzku, eins og t. a.
orðinu „pólitík", sem engum nú dettur 1 hug að
úthýsa ? Höf.
\
gengizt fyrir samtökum í þessa átt og öll
stórveldin hafa lofað að vera með.
Heyrzt hefur, að Karl konungur í Rúm-
eníu hafi nýlega verið í hættu staddur, lík-
lega af völdum anarkista, og í Ameríku hef-
ur mágur Mac Kinley, forseta Bandaríkjanna,
Georg Saxton að nafni verið skotinn (af
kvennmanni?) á strætum úti í bæ þeim, er Cant-
on heitir í Ohio.
Á Kretu hefur það gerzt til tíðinda, að
stórveldin, (að undanskildu Þýzkalandi og
Austurríki) hafa 5. þ. m. skorað á Tyrkjasold-
án að taka allan sinn herstyrk burt af einni
innan 4 vikna, ætla ella að grípa til vopna.
Tyrkinn nístir tönnum yfir kröfu þessari, en
kva) ekki sjá sér annað fært, en að beygja
sig fyrir ofureflinu. Það virðist þannig vera
alvara stórveldanna, að fara að friða eyna
og koma þar á reglubundinni stjórn.
SMÁVEGIS. Dönsku blöðin birta
langan lista yfir þá, sem leggja blóm og
silfursveiga á kistu Lovísu drottníngar, og
segja að enginn af þeim kosti undir 25 kr.
en margir 200—300 kr. og þaðan af meira,
einn jafnvel 700—800 kr. Þess hefir og
verið getið, að íslenzkar konur í Danmörku
sendi stóran og fallegan lyngsveig; af
einstökum íslendingum hefir að eins verið
nefnd frú E. Thorberg, landshöfðingjaekkja.
Það er nú farið að gefa út rit þau,
sem gamli Bismarck hafði samið á seinustu
árum sínum um það, er drifið hafði á daga
hans, meðan hann sat í valdasessi; hafa
menn búizt við að fá ýmsar sögulegar ný-
ungar frá þessu tímabili, en nú er sagt, að
karlsauðurinn hafi setið furðanlega á sér og
að lítið sé um persónulegar hnútur í þess-
um ritum hans.
Viðauki. Eptir síðustu fréttum, er
borizt hafa hingað til Reykjavíkur í ensk-
um blöðum, horfir ófriðvænlega millum
Frakka og Englendinga suður í Sudan. Þar
er bær, er Fashoda nefnist, og höfðu Frakk-
ar kastað eign sinni á hann og landið þar
umhverfis, en Englendinger þykjast eiga
hið rétta tllkall til þess, og kröfðust afFrakk-
astjórn, að hún kallaði liðsforingjann þar
Marchand að nafni, heim og sveit hans, en
Frakkastjórn neitaði. Höfðu Englendingar
þá í hótunum nokkuð svo, og stóð við það
er síðast fréttist. Líklegt er, að þetta semj-
ist þó friðsamlega. En Frakkar eru hinir
stæltustu og þykjast hvergi hræddir. Eitt
blað þeirra („Eclair") fer meðal annars þeim
orðum um þetta: „Það væri að vísu ósk-
andi að samkomulag kæmist á um þetta,
en Frakkland getur aldrei gengið að því að
kveðja Marchand majór og félaga hans heim
fráFashoda, og ef Stórbretaland ætlar að setja
hnífinn á háls vorn með ógnunarorðum, þá
er öllum samningum slitið, þá vill Frakk-
land heldur leggja allt í sölurnar, en að gera
sér þá minnkun að láta Stórbretaland kúga
sig“. Hinsvegar farast enska blaðinu »Stand-
ard» svo orð: „Áður en Frakkland hugsar
til að leggja út í styrjöld við Stórbretaland,
þá væri því nær að auka flota sinn um
helming. Og þetta er alls ekki af drambi
mælti. Vér höfum alls enga löngun til að
sýna í verkinu yfirburði flota vors gagnvart
Frökkum, en þetta er sannléikur". Auð-
vitað hrökkva Frakkar ekki við Englending.
um á sjónum, nema Rússar komi til aðst°ð-
ar, en það telja menn tvísýnt.
í einu skozku blaði frá 18. f. m. er
þess getið, að fregnir hafi borizt til Vínar-
borgar um stórkostlegt samsæri, er orðið hafi
uppvíst. Hafi það átt að koma til leiðar
stjórnarbyltingu í Bosníu og Hersegowínu,
og gera þau lönd óháð Austurríkiskeisara.
Getur blaðið þess, að Nikulás Svartfellinga-
fursti hafi verið aðalhvatamaður þessarar
hreyfingar. En uppreisnin strandaði á því,
að Nikulás vildi fyrirfram láta skipa Dan-
ilo son sinn stjórnanda í Bosníu, er hún
væri laus, en æsingamaður sá í Bosníu, Spa-
hitsch að nafni, er uppreisnina átti að hefja,
vildi sjálfur verða landstjóri, og því fór
allt út um þúfur og var Spahitsch varpað í
fangelsi. Þar hefir hann játað allt.
Vilhjálmur keisari var kominn til Mikla-
garðs á Jórsalaferð sinni, er síðast fréttist,
og fagnaði soldán honum forkunnar vel, eins
og við mátti búast, því að Vilhjálmur er
hinn bezti vinur „morðingjans mikla". Mikl*
ar varúðarreglur og óvenjulegar hafði sold-
án tekið til að vernda Hf vinar síns á þess-
ari ferð, gagnvart árásum »anarkista« því að>
menn komust á snoðir um, að þeir ætluðu
að sæta þessu færi til að stytta keisaranum
aldur.
Jarðaríör Lovísu Danadrotningar fór
fram í Hróarskeldu 15. f. m. með mjög
mikilli viðhöfn, en af því að flestum lesend-
um Þjóðólfs mun þykja Htt sögulegt, hverjir
höfðingjar gengu næstir kistunni við greptr-
unina eða í hverri röð, þá er slíkri upptaln-
ingu alveg sleppt hér.
Sient í september andaðist Michael
Marius Ludovico Aagaard birkidómari og
skrifari á Faney við vesturströnd Jótlands,
fyrrum sýslumaður í Vestmannaeyjum, sam-
fleytt 19 ár (1872—1891), Hann var á 60.
aldursári (f. 30. jan. 1839).
Ljósmyndan af
himinhvolfinu.
Eptir Camille Flammarion.
(Niðurl.)
Aldrei hefur enn þá, í gervallri menningar-
sögu mannkynsins, verið eins í lófa lagt vald til
þess að skyggnast inn í hyldýpi óendanlegleik-
ans. Eptir hinar nýustu umbætur tekur ljós-
myndanin greinilega mynd af hverri stjömu, hve
langt sem hún er brottu, og hún festir hana á
skjal, sem hver og einn getur skoðað
eptir eigin vild. Hver veit, hvort eigi rekurein-
hverntíma að því, að ný aðferð við ljósmyndan-
ina af Venus og Marz leiði til þess, að láta oss-
sjá ibúa þeirra! Og þetta magn er óendanlegt.
Hugsum oss stjörnu af fimmtándu, sextándu og
seytjándu stærð, sól eins og vora, sem er svo
langt burtu frá oss, að ljósið þarf þúsundir, eftil
vill miljónir ára til þess að komast til vor, þrátt
fyrir sinn óheyrða flýti, — þrjú hundruð þúsund
kilómeter á sekúndu — og þessi sól er í slík-
um íjarska frá oss, að svo má heita, að ljós
hennar aldrei geti til vor komizt. Aldrei mundi
mannsaugað eptir eðli sínu hafa litið hana, aldr-
ei mannsandinn haft grun um tilveru hennar, án
þess að njóta aðstoðar hjá sjónauka-verkfærum
vorrar aldar. Og þó er svo, að þetta daufaljós,
sem svo langt er að komið, nægir til þess að
láta sjá merki sín á efnafræðislega tilbúinni plötu,
er svo geymir myndina óbreytilega. Og þessi
stjarna getur verið af nítjándu eða tuttugustus
stærð og þar yfir, svo smá, að aldrei mundi
mannlegt auga fá litið hana, hvað volduga sjón-
auka, sem það notaði, (því að það verða ávallt