Þjóðólfur - 10.08.1900, Blaðsíða 3

147
sinni og sínum miklu hæfilegleikum til þess að
sjá ætíð betur en aðrir, hvað landinu er fyrir
beztu, hlýtur það að vera mikið kvalræði fyrir
hann að hafa ekki 1 einu einasta kjördæmi lands-
ins traust alþýðu. En svona gengur það, »hvað
hindur annað« og fáir verða spámennísínu föð-
urlandi«. Eg hef heyrt marga segja, að það væri
miklu betra fyrir hann að leita sérframaog fjár
í Ameríku í annað sinn. Eg er líka á sömu
skoðun, að þetta væri betra fyrir hann sjálfan
og landinu lltill skaði.
Mér virðist það mjög óhyggilegt af ritst.
Isafoldar, jafn hyggnum mönnum, að þeir skuli
vera að ota því fram 1 hverju tölubl. beinlínis og
óbeinlínis, að eg muni nota stöðu mína við lands-
bankann til þess að hræða menn til að kjósa
mig á þing. Þetta getur verkað á ístöðulitla
menn, svo að ritstjórarnir og fulltrúi þeirra missi
nokkur atkvæði til mín; en eg skal hjálpa þeim,
og segja kjósendunum, að þeir skuli alls ekki láta
hræða sig með þessu til að gefa mér atkvæði
sín. Þetta er að eins grýla, sem búin er til á
skrifstofu ísafoldar. Þegar eg var kosinn í Ár-
nessýslu til þings, var harðsnúinn flokkur á móti
mér; meðal annars kom þann langar leiðir með
blindan mann á sjötugs aldri til að greiða at-
kvæði gegn mér. En eg er þess fullviss, að
þótt hver einasti kjósandi í Árnessýslu væri yfir-
heyrður, þá mundi enginn bera það, að hann öll
þessi 6 ár hafi orðið þess var við lántökur í bank-
anumj að hann hafi verið með eða móti kosningu
minni. Og hversvegna skyldi eg fara að taka upp
á nýjum sið nú? Eg er ekki svo talhlýðinn, þótt
hann monsiör Einar Hjörleifsson sé að gefa mér
bendingar um, að gera það, sem ekki á að vera.—
Ritstjórarnir álíta, að eg vilji meina mönnum
að llta yfir framkomu mína á undanförnum þing-
um, en þetta er misskilningur. Eg álít sjálfsagt,
að það sé gert, en hið eina, sem eg óska, er það,
að rétt sé litið á og satt sagt frá. En það eru
vandræði með ritstjóragleraugun hans E. H,
þegar hann setur þau upp, þáverður flestáhöfði,
sem stendur á fótunum, og það á fótum, sem stend-
ur á höfði. Að þessu munu síðar leidd rök; nú
er hvorki tími né rúm til þess. —
Ritst. hafa eytt rúmi í blaði sínu (tölubl. 49),
hátt á þriðja dálktil að vefa utan um mínastuttugrein;
mér er sómi sýndur með því, að þeir skyldu meta
hana svo mikils, en þó hefði eg kosið, að þeir hefðu
svarað niðurlagi greinar minnar, þar sem eg tók
fram, »að hvorugur flokkurinn mundi þurfa að á-
saka hinn, hvað »atkvæðasmölun« snerti, því sagt
var, að 3 eða 5 sendisveinar ritstjóranna hefðu
verið á ferðinni meðan verið var að bera út ísa-
fold« með öllum ávítununum. Eg semsé sakna,
að þeir bera þetta ekki til baka, og þar afkann
að leiða, að ókunnugir lesendur kunna að álíta,
»að sinn brest láir hver mest«. —
Tryggvi Gunnarsson.
*
* *
I framanskrifaðri grein hefur Tryggvi banka-
stjóri Gunnarsson tekið það allt fram, sem ástæða
mátti til vera að svara því, sem gert var neðan
við grein hans í næst síðustu Isafold. Þó má
geta þess, að mátt hefði taka það fram, að
Það lýsir bæði takmörkuðum vitsmunum og
Þröngri veraldarþekkingu, að láta detta ofan yfir
sig fyrir það, að undirróður til kosninga sé jafnt
háður opinberlega og leynilega eða í þuk*i, eins
ugísafoldað orði kemst. Enda er það varlaann-
a9 en ólíkindalæti, því að svo var kveðið fyrir
hér um bil 20 árutn:
Björn rær undir bitur í lund,
býður í þukri á strákafund.
hað vita allir menn, sem nokkuð þekkja til, að
€llgum lifandi manni með viti, sem áhuga
helur á kosningum, dettur annað í hug en tala
leynt og ljóst því máli, er hann ætlar, að betur
«egni.
Þá er nú »Erindið á þing« í síðasta blaði ísa-
toldar í 7 greinum sundurliðað, og skulum vér
taka það grein fyrir grein til þess að gera það,
sem { voru valdi stendur, að benda mönnum á,
Vað fölskvalausri föðurlandsást, framsýni og vizku-
°rð þau lýsa:
x. erindi Tryggva á þing á eptir ísafold að
vera þetta: »að leggja með smjörlíkistolli álitlegan
skatt ábæjarbúa«. — En hérkemurfram húsgangs-
hugsunarhátturinn gamli hér á landi síðan á 17.
öld, að íslendtngar geti sjálfir ekki gert neitt, allt
þurfi að sækja til útlanda, einkum í Danskinn, í
fullu óviti þess, að eini vegurinn til þess að koma
á hér á landi smérlíkisgerð er sá, að leggja toll
á útlent smérlíki. Það dugar hvorki að skoða
þetta mál né margt af framfaramálum hér á landi
gegnum stækkunargler stórþjóðanna, — það hefur
gert marga hávaðamenn hér á landi heimska, —
þó að suinar af þeim hafi ekki tollverndan í öllu.
Reynslan hefur kennt smáþjóðum, sem þykjast
hafa betra af því að búa að sínu, að tollverndan
er nauðsynleg. Og sú mótbára er gagnslaus, að
ekki bjargist menn hér á landi, án útlends smér-
líkis, þvl að það vita allir, sem nokkuð vita, hvaða
lifandi ósköp fara forgörðum til engra nota af
smérllkisefni hér á landi á hverju ári. Hvað verð-
ur af hrossafeitinni hér síðan hætt var að hafa
hana til Ijósa? Er ekki- tólgin og lýsið árlega
sent hér úr landi fyrir hálfvirði móti því, sem fyr-
ir hvorttveggja fengist, ef hér væri smérlíkisgerð
í landinu? En á meðan útlendingar vaða héreins
og logi yfir akur óhindraðir með smérlfki sitt,
eru engar vonir þess, að smérlíkisgerð komist hér
á. Eina ráðið til þess að fá bærilegt verð fyrir
tólg og lýsi og annað feitmeti hér í landi er það,
að hér yrði lagður tollur á útlent smérlíki og
smérlíkisgerð komið á, og yrði líklega eins affara-
sælt fyrir Reykvikinga ad fd atvinnu og verkakauþ
við það starf, eins og að borga útlent smérlíki
dýrum dómum.
2. erindið er það, „að útvega Vídalín lilunn-
indi í stað landhelgisveiðarinnar" og þá helzt þar
til talin „forréttindi til allra veiða í ám og stöðu-
vötnum landsins". Þó að þetta kunni að vera
spaklega talað, er það þó ekki viturlegra en svo,
að það er ekki skrifað við minnstu skímu ai
því, að landsjóður á ekki veiði í neinni á eða
neinu vatni, nema fyrir landi sinna eigin jarða.
En hvað landhelgisleiguna fyrirlitlum hlutalands-
ins sneríir,—sem þetta blað hefur aldrei verið með-
mælt, — má geta þess, að þeir menn, sem fara í
hrossakaup og verzla og bralla með réttindi alls
landsins, vilja skipta á ráðgjafa og upplausnarrétti
þmgsins, ættu helzt ekki að tala hátt urn slíka
hluti, heldur að kunna að skammast sín og þegja.
3. póstur hljóðar um batteríissöluna, og er
þar stutt yfir að fara, að það mál er svo smátt
og hefur svo alls enga þýðingu fyrir almenning,
að óðs manns æði má heita, að gera það að kosn-
ingaratriði.
4. atriði „höndlar" um brennivínið og er vita-
skuld ekki heimskulegra en svo margt annað, sem
blindir bindindisberserkir opt hata látið út úr sér
hér á landi, en það er nógu flónskulegt til þess,
að ekki einu sinni þeim sjálfum dettur í hug, að
Tryggvi ætli sér á þing til þess að löghelga og
auka slark og drykkjuskap á landi hér. Sá mað-
ur hefur kannske með eptirdæmi síntt sýnt að
hann sé líklegur til þess?
5. erindi Tryggva á þing er það, „að spilla
fyrir því, að ritsími komist til landsins". En
„laugstu fyr og laugstu nú“. Hitt er þar á móti
satt, að Tryggvi hefur viljað það, að þingið hefði
hæfilega hönd í bagga með, að stjórnin gæti ekki
alveg að eigin vild og takmarkalaust svo að segja
mokað ófyrirsynju fé til þessa fyrirtækis, og þar
með látið leggja ritsímann á óhentugum stað fyr-
ir höfuðstað landsins. Tryggvi hefur einmitt barizt d
þingi fyrir fví, að ritsími væri lagður beint til
Reykjavlkur, enda munu Reykvíkingar inuna ept-
ir því við kosningarnar.
6. Þá kemur það, að Tryggvi ætli „að aptra
því, að landsmenn geti átt kost á þeim pening-
um, sem þeim er óumflýjanleg nauðsyn á til þess
að geta byggt þetta land eins og siðaðri þjóð
sæmir«. En sá er galli hér á, að þessi orð eru
tilhæfulaus ósannindi. Hitt er satt, að honum
mun ekki hafa litizt á banka þann, er þinginu var
boðinn í fyrra með okurkjörum af einu einasta
félagi manna, með voðahættu fyrir fjárhag lands-
ins í framtíðinni. Ef stofna hefði átt slíkan
banka, þá hlaut hver maður rneð viti fyrst og
fremst að kanna fyrir sér um fleiri en þetta eina
tilboð, hvar ódýrast fengjust peningarnir. En
að ganga óskorað að einboðnum afarkostum hefði
verið ósvinnra manna æði. Par að auki d Tryggvi
sammerkt i þessu við Jón assessor Jensson.
Þá kemur nú 7. klausan um Valtýskuna, að
Tryggvi vilji hana ekki. Þarf það vitanlega engra
svara annara en þeirra, að það er hin bezta með-
mæling með honum til kosninga hér í bæ, að hann
hefur ekki flónskað sig inn í þá botnleysisvitleysu,
sem þó hefur hent ýmsa nýta menn.
Þegar nú stendur fyrir höndum kosning hér
í bæ til næstu alþinga, og þessi maður, Tryggvi
Gunnarsson, ef til vill verður í kjöri, getum vér
ekki annað en minnt á það, að hér er ekki um
neinn hversdagsmann að ræða. Hér er þar á
móti væntanlega í boði sá maður, sem hefur for-
takslaust verið langmesíur fiamfaramaður i verki
allra íslenzkra manna á sfðasta mannsaldri þess-
arar aldar, og er mestur framfaramaðurinn enn.
Það eru teljandi þau alþjóðleg stórvirki, er gerð
hafa verið hér á landisíðan 1874 og þjóðinni séu
til gagns, frambúðar og sóma, að ekki hafi hann
annaðhvort staðið fyrir þeim eða stutt þau að öðru
leyti. Jafnvel Reykjavík mun bera hans menjar f
stórvirkjum langt fram í aldir, eptir þann stutta
tíma, sem hann hefur(vcrið hér búsettur, og miklu
meiri en eptir nokkurn einstakan mann annan.
Hverjum af öllum þeim mönnum, er nú verða f
kjöri til alþingis hér á landi í ár, mun fylgja
meiri þjóðsómi að þingi en þessum manni ? Þess-
um manni, sem hvervetna nær öllum framar hef-
ur stundað gagn og sæmd þessa lands, þessarar
þjóðar og þessa bosjar, Vill nú Isafold kenna
Reykvíkingum að hafna. Kjörfundurinn í næsta
mánuði mun meta kenninguna þá og þakka hana
að maklegleikum.
J ú d a s.
Peir menn eru til í öllum flokkum, bæði þeim,
sem greinast um stjórnarmál og önnur efni, er
allir verða að koma sér saman um, að séu svo ó-
geðslegir liðsmenn, að minni vanzi sé að hafa þá
móti sér en með.
Þessa dagana hefurValtýsflokknum bæzt einn
slíkur fylgismaður, er bæði á að bjóðast frain sem
þingmannsefni hér í þessu kjördæmi og hafður er
af stjórn Valtýsliðsins jafnframt til að útvega yfir-
dómaranum Jóni Jenssyni skrifleg og munnleg lof-
orð um atkvæði við komandi kosningu.
Svo ötull sem þessi nýgræðingur er í því að taka
menn á einmæli og reyna að leiða þá með alls-
kyns fagurmælum inn í pólitiskt trúlofunarstand
við Jón Jensson, er hætt við því samt, að flókkn-
um búnist illa að fylgi hans og árangrinum af
allri starfseminni. Sama náttúrufar og innræti,
sem knúði þenna mann svo skyndilega burt frá
sínum fyrri flokksbræðrum yfir til þeirra, sem
hann samkvæmt sannfæringu sinni taldi andstæð-
inga sfna, mun ef til vill, þegar verst gegnir,
bregða honum á ný í annan ham til skaða fyrir
þá fáu Valtýsliða, er kynnu að viljanota meðhald
hans, þá er þeir fara að kynnast honum.
Öllum mun koma saman um það, bæði þeim,
sem eru með tillögu Valtýs, og þeim, sem eru á
móti henni, að sannfæring manns í því máli hlýt-
ur að byggjast, ef hún nokkur er, á svo marg-
víslegum og samtengdum rökum, að ekki er unnt
að hugsa sér, að menn geti á einum stuttum mál-
fundi uppi í Kollafirði fengið nýja skoðun um svo
yfirgripsmikið efni. En þeir, sem hafa stefnu-
skipti án þess að hafa skoðanaskipti um leið, munu
jafnan reynast verri vinir heldur en óvinir, jafnt
í pólitfk sem öðru.
Kjósandi í Kjósat- og Gullbringusýslu.
ísa foldar—rök.
Fróðlegt er að sjá, hvern hugsunargang Isa-
fold ber á borð fyrir landsmenn um þessar mund-
ir. Landlæknirinn má ekki gefa samhljóðandi
vottorð um vistráðaheimild forstöðukonunnar á
spítalanum og syr.junarvald spítalalæknisins gegn
tillögum hennar um vistráð. Sami landlæknir er
fyrst ávíttur fyrir að hafa skipt sér af kosningum
og síðan, þá er það reynist ósatt, er hann í sama
blaði víttur fyrir þann ónytjungsskap, að skipta
sér ekki af kosningunum. Jón Jensson er ekki
talinn að leggja neitt á móti bankamálinu í neðri
deild af því að atkvæði hans var yfirgnæft með
meiri hluta, sem vildi hafa málið fram. Sami
herra Jón Jensson er einnig talinn saklaus afþví,
að hafa burðast með ólöglega tillögu f batteríis-