Þjóðólfur - 18.12.1900, Síða 3

229
flytja auglýsingar stjórnarvaldanna. Ekki virðist
Þó ástæða til þess að fara fram á slíkt hér á
Jandi. Landsjóðinn mundi og litlu muna um
í>ann skatt. En annað kæmi þjóðinni betur og
Véeri blaðinu ódýrara. En það er það, sem mjög
er sanngjarnt, að blað það, sem auglýsingarnar
flytur sé skyldað til þess að styðja rækilega að
útbreiðslu þeirra. Er það þvl tillaga mín, að
eigandi, eða eigendur blaðs þess, hér á landi,
sem flytur 'ninar opinberu auglýsingar, sé með
lögum skyldaður til þess að láta af hendi endur-
gjaldslaust eitt eintak af blaðinu í hvern einasta
hrepp landsins, er sé afhent útsendingamanni
Stjórnartlðindanna, sem annist útsendiugu blaðs-
ins í hreppana ásamt Stjórnartíðindunum á kostn-
að landsjóðsins. Hreppstjórarnir ættu svo að til-
kynna auglýsingarnar á mannfundum hreppsins
auk þess, sem hver maður í hreppnum ætti heimt-
ing á að sjá blaðið hjá þeim. Væri þá rétti
hvers manns borgið, og engum gert rangt til, því
ekkert blað er skylt að flytja auglýsingarnar,
enda mundu engir eigendur blaðs telja þetta ó-
sanngjarnt. Er vonandi, að hið nýkjörna alþingi
leiði mál þetta til úrslita á þennan hátt. Mundi
það geta sér þökk margra fyrir.
Skuldheimtumaður.
Hátiðabrigði allmikil eru í vændum í minn-
ingu aldamótanna. Meðal annars hefur Stúdenta-
félagið í hyggju að halda skemmtihátíð eða sam-
komu um 30. þ. m. og hefur heitið verðlaunum
fyrir bezta gamankvæði, er þar verði sungið. En
auk þess hefur félagið heitið 100 kr. verðlaunum þvl
skáldi, er yrkir beztan verðlaunaverðan aldamóta-
söng, og er ætlazt til, að það allsherjarkvæði verði
sungið, þáer 20. öldingengurí garð aðfaranóttina 1.
jan. 1901 við almenna skemmtiathöfn, er ýms
félög hér í bænum ætla að stofna til á síðustu
klukkustundum þessarar hverfandi aldar. Er
helzt í ráði, að einhver fagnaður verði þá á
Austurvelli með söng og ræðuhöldum, uppljóm-
un og flugeldaþeytingum m. fl. Ennfremur verð-
ur þess farið á leít, að bæjarmenn skreyti hús
sín ljósum, eptir því sem föng eru á, svo að nýju
öldinni verði fagnað sómasamlega. Verði gott
veður þessa merkisnótt getur viðhöfn þessi orðið
alltilkomumikil og bænum til sóma. Hafði bæjar-
stjórnin valið 3 manna nefnd til að undirbúa
hátíðahald þetta, og nefnd þessi tók svo ýmsa
aðra bæjarbúa sér til aðstoðar, en ekki vildi
þessi sameinaða nefnd sinna neitt þeirri uppá-
stungu, er þar kom fram, um 100 kr. verðlaun
fyrir aldamótasöng, og þá var það, að Stúdenta-
félagið á fundi 15. þ. m. tók að sér að launa
þetta allsherjarkvæði, sem fyr var getið, og halda
með því uppi ekki að eins sóma bæjarins, held-
ur landsins í heild sinni, og munu flestir kunna
því þakkir fyrir vikið, enda er það ekki í fyrsta
skipti, sem félag þetta, þótt fámennt sé og litlum
efnum búið, hefur gerzt frömuður ýmissa góðra
og nýrra hugmynda og komið þeim til fram-
kvæmda í verkinu. Er vonandi, að skáldin
láti nú ekki á sér standa og keppi nú um að
geta sér lof og frægð með ljóðum, er varizt geti
gleymsku komandi aldar og ef til vill ókominna
alda. Er það og mikil bót í máli fyrir skáld
þau, sem hér eru stödd, að ‘séra Matthías gamli
Jochumsson getur ekki tekið þátt í þessari burt-
reið hér í bæ, því að jafn-stórfellt erfiljóða- og
sálmaskáld sem hann, mundi enn reynast ærið
skeinuhættur, þótt gamall sé, ef hann tæki á allri
sinni yrkisgáfu við erfiljóð gömlu aldarinnar og
fæðingarsálm hinnar nýju. En að sjálfsögðu eig-
um vér von á veigamiklum aldamótasöng frá
skáldi þessu síðar, þótt hann hafi ekki enn birst. A
jafn-þýðingarmiklum tímamótum sem þessum,
mun séra Matthías slá hörpu sína snjallt og fag-
urlega, engu síður en á þjóðhátíðinni.
Manntjón. Hinn 9. f. m. drukknuðu 3
menn af báti á Vopnafirði, formaður Jóhann Jóns-
son frá Strandhöfn.
Hinn 17. s. m. fórst bátur með 3 mönnum
frá Þórarinsstaðaeyrum við Seyðisfjörð. Formað-
ur Jón Gunnl. Jónsson bókbindari en hásetar 2
Sunnlendingar: Gísli Símonarson og Gísli Þór-
oddsson.
Bæjarbruni, Hinn 3. f. m. brann allur
bærinn á Hámundarstöðum í Vopnafirði, og komst
fólk nauðulega úr eldinum, en engum innanhúss-
munum varð bjargað.
Mannalát. Hinn 16. okt. andaðist að
Sútarabúðum í Grunnavík séra Einar Vern-
harðsson, fyrrum prestur á Stað í Grunnavík,
á 84. aldursári (f. 25. apríl 1817). Hannvarson
séra Vernharðar Þorkelssonar, er síðast var prest-
ur í Reykholti og því föðurbróðir séra Jóhanns dóm-
kirkjuprests Þorkelssonar, útskrifaður úr Bessa-
staðaskóla 1842, vígður s. á. af Steingrími bisk-
upi aðstoðarprestur föður síns í Hítarnesþingum,
fékk Sanda í Dýrafirði 1846 og Stað í Grunna-
vík 1852, en fékk lausn fráprestskap 1883. Hann
var kvæntur Kristínu Guðmundsdóttur prófasts á
á Staðastað Jónssonar, systur séra Þorgeirs Guð-
mundssonar í Glólundi, og áttu þau ekki börn,
en ólu upp nokkur munaðarlaus börn. Séra Ein-
ar var mjög þrotinn að heilsu síðustu árin, enda
fór stundum lítt varlega með sig á yngri árum.
Eru nú á llfi að eins 2 uppgjafaprestar, er Stein-
grímur biskup hefur vígt og að eins 7 stúdentar
útskrifaðir úr Bessastaðaskóla (elztur séra Bene-
dikt Eiríksson frá 1832, 94 ára, en yngstur Bene-
dikt Gröndal frá 1846, 74 ára.)
Látinn er fyrir stuttu Einar Asgeirsson
bóndi í Firði á Skálmarnesi, dugnaðarmaður
mesti og valinkunnur, manna áreiðanlegastur í
öllum viðskiptum og mjög vel þokkaðut. Er
skrifað af kunningja hans vestra 22. f. m. að
sMúIasveit bíði stórmikinn hnekki við fráfallþessa
ötula og þolgóða hæfileikamanns«. Vonast Þjóð-
ólfur eptir að geta síðar flutt nánari æfiatriði hans.
84
„Eg spurði einungis að þessu, af því að svo ríkmannlegir
menn eru eigi vanir að tíðka komur sínar til ykkar" svaraði eg
með skjálfandi röddu og reyndi að gera mér upp bros.
Hún leit á mig með þóttasvip og mælti: „Vertu ekki að
þessum ólíkindalátum. Þú hefur víst spurt mig að þessu í ein-
hverjum ákveðnum tilgangi“,
„Jæja“, sagði eg og var gramur yfir því, hvað mér tókst
illa að dyljast fyrir henni. „Þú hefur rétt að mæla, eg gerði
það f ákveðnum tilgangi. Mér líst illa á þennan uppskafning.
Hver er hann þá?“
Hann er ungur hefðarmaður frá Santíago, sem ávallt er
mjög kurteis og þægilegur við mig og kvelur mig ekki, eins og
þú gerir“.
Eg nísti saman tönnunum og þagði. Svona var hún vön
að stríða mér. Eg varð þá optast reiður og varð síðan að ganga
á eptir henni til þess að blíðka hana aptur. En núna ætlaði eg
ekki að láta reiðina hlaupa með mig í gönur. Eg tók á allri
stillingu minni og sagði í blíðum rómi: „Við skulum ekki fara
að rífast, Dómitílal Mér er það fjarri skapi að móðgaþig núna,
þar sem eg hefi náð takmarki óska minna. í dag ætla eg að
ljúka við kaupin á litla bænum við höfnina og stendur þá eigi
neitt framar i vegi fyrir brúðkaupi okkar. Segðu einungis, að
þú sért ánægð með það og þá mun eg sannarlega ekki kvelja
þig lengur með dutlungunum úr mér".
Hún hugsaði sig um. „Hvað segir hún móðir þín um þetta?"
spurði hún svo eptir nokkra stund.
„Hvað ætli hún segi", svaraði eg hálf vandræðalega. „Hún
verður auðvitað sæl, er hún sér sælu okkar".
Eg hafði sezt niður við hliðina á henni og lagði handlegg-
81
tílu. Þegar í fyrsta sinn, er eg sá hana, fannst mér, að hún
hlyti að verða konan mín. Eg spurði hana, hvort hún vildi
mig og hún féllst á það, Þá stakk eg upp á því, að hún skyldi
flytja sig til Valparaísó og koma sér fyrir á veitingahúsi, þang-
að til eg hefði sparað saman nægilegt fé til þess að reisa þar
bú með henni. Mér fannst eigi lítið til um, að hún skyldi fall-
ast á allt, sem eg réði henni. En heimskinginn I Mátti eg ekki
búast við, að hana hefði lengi langað til að komast út úr af-
kymanum, þar sem hún bjó, inn í stórborgina! Tvö ár liðu.
Eg var enn í förum og sá hana einungis, þegar skipið kom til
Valparaísó. Þrátt fyrir ást mína á henni, hefði eg þó líklega
getað unað því lífi lengur, ef móðir mín hefði eigi vakið mig til
umhugsunar. Þær gátu engan veginn fellt sig hvor við aðra.
Gamla konan þreyttist eigi á að brýna það fyrir mér, að heimsku-
legt væri að hyggja á ráðahag við Dómitílu, því að hún væri
enginn kvennkostur handa mér, hún væri bæði hégómagjörn og
ástleitin og þar fram eptir götunum. Eg hugsaði opt með sjálf-
um mér, að ef til vill mundi hún hafa rétt fyrir sér, en þá þurfti
eg ekki annað en að horfa inn í svörtu augun á Dómitílu til
þess að gleyma öllum slíkum hugsunum. Einn dag missti
eg algerlega stjórnina á sjálfum mér, og sagði við móður mtna,
að hún væri sínöldrandi kerlingarskass, er eigi gerði annað en
eitra líf mltt og gera mér það óbærilegt. Þá sprakk kýlið.
Jæja, fyrst eg endilega vildi það, þá sagðist hún ekki vera að
meina mér að fleygja mér í faðminn á þessu sómakvendi, eg
mundi víst bráðlega komast að raun um, hvaða dyggðum hún
væri búin, því að það væri engum efa undir orpið, að hún
héldi við annan.
Þetta var meira en eg gac þolað. „Nú fer eg og gipt-
ist henni undir eins, og stíg aldrei framar fæti mínum inn fyrir