Þjóðólfur - 14.02.1902, Blaðsíða 3

2 7
Stefnan!
—O----
Isaf. 28. jan.: „Ráðgjafinn hallastsvo
greinilega að stefnuskrá framfaraflokks-
íns, að hann stingur ekki upp á nokk-
urri hinni minnstu breytingu á frumv.
hans frá síðasta alþingi". „Hann er
svo greinilega samdóma .... framfara-
flokksstjórninni í bréfi hennar frá 6. f.
m-‘‘ „Þetta hefur þá tekizt að koma
málinu áleiðis".
Isaf. 1. febr.: „Spurningin er .. . sú,
hvort vér eigum að halda fast við
sfjórnarskrárbreytingarfrumvarp það,
Sem samþ. var í sumar er leið, eða
vér eigum að hallast að hinu væntan-
lega frumvarpi stjórnarinnar". „Vér
viljum .... hallast öt^þessu frumvarpi,
svo sem því, er muni veita oss rífari
sjálfstjórn". „Vér munum hallast að
frumvarpi því til stjórnarskrárbreyting-
ar, sem samkvæmt konungsboðskapn-
um mun verða Iagt fyrir næsta auka-
þing af hálfu stjórnarinnar...Og vér
viljum hér með leggja það til, að all-
ir flokksmenn vorir taki þessa sömu
stefnu".
í þriðjudagsblaðinu er svar stjórnar-
innar samkvæmt „stefnuskrá“ Valtýs-
flokksins, frumvarpi hans og 5-m. bréf-
inu að þakka.
I laugardagsblaðinu (eptir 3 dagaj
„hallast" „hallast" „hallast" flokks-
stjórnin(f) að frv. stjórnarinnar (vænt-
anlegu), og biður „flokksmenn" sína
að taka þá Stefnu eptir sér.
Svona stefnufastur er Björn Jónsson.
Þegar hans „stefna" hefur unnið hinn
mesta sigur(!!), „hallast" hann að henni,
og biður króana sína að taka þá stefnu
á eptir sér.
Fyr má nú vera stefnufesta.
B. B.
Slys.
Úr Miðfirði er Þjóðólfi ritað 6. þ. m.
Nóttina milli 9. ogio.jan. varð Guð-
mundur Tómasson frá Skeggjastöð-
um úti milli Króksstaða og Brekkulækj-
ar. Hann lagði upp frá Fallandastöðum
í hrfðarveðri með tveim öðrum mönnum,
pilti á 14. ári, Bjarna Sigurgeirssyni á
Kollafossi og Jóhannesi Sveinssyni á
Skeggjastöðum. Hríðina herti á leiðinni
upp brúnina ; skildu þeir þá, þvf Jóh., sem
var með baggahest, fór upp eyjarnar, en
Guðm. og pilturinn, sem drógu sleða, fóru
upp skafí. Þegar upp á brúnina kom,
tók Jóbannes bagganá af hesti sínum og
lagði á sleða, setn hann haíði, og hóaði
til félaga sinna, þvf hann ætlaði einnig
að láta þeirra dót á sleða sinn, sem hest-
ur hans dró. En þótt þeir heyrðu hóið,
gegndu þeir ekki og hélt hann þá, að þeir
hefðu snúið aptur og hélt leiðar sinnar og
komst heim til sín að Skeggjastöðum heilu
og höldnu, þó við illan leik.
Hinir urðu svo utarlega, að þeir fóru
yfir túngarðinn á Búrfelli; hafði þá dreng-
urinn orð á því, en Guðmundur heit. sagði
þar 'ekki garðs von, því þeir væru fram
undan Húki, sem er bæjarleið framar en
Kollafoss, sem þeir ætluðu að. Þeir fóru
ofan læk, sem er rétt fyrir sunnan bæinn
og fundu reykjarlyktina, er þeir fóru fram
hjá bænum; þetta var nokkru fyrir dag-
setur. Hríðarhringiðan í skjóli húsanna
var svo mikil, að hún ætlaði að kæfa þá,
en þegar þeir komu fram úr henni, fóru
þeir að leita í veðrið og hafa farið rétt
fyrir austan bæinn; beygðu svo strax aust-
ur á aptur sömu stefnu eptir vindstöð-
unni; skildú sleðann eptir 10 faðma fyrir
neðan túnið; hafði þá drengurinn lengi
dregið hann einti, því Guðm. heit. var
orðinn örmagna af þreytu. Héldu þeir
svo áfram, þar til þeir komu að svonefnd-
um Klofasteini, milli Króksstaðaog Brekku-
lækjar. Þar lagðist Guðm. sál. niður og
gat eigi staðið upp aptur sökum þreytu.
Drengurinn stóð yfir honum fram undir
dag; þá birti hríðina nokkuð og lagði
hann þá á stað og áleit, að Guðm. heit.
hefði þá verið dáinn fyrir hér um bil hálf-
um öðrum tíma; kvaðst hafa heyrt hann
taka andköfin; en áður hafði hann feng-
ið köldu. Drengurinn komst heim að
Króksstöðum kl. 9 um morguninn; hafði
þó áður grafið sig í fönn. Aldrei á
ferðinni haíði hann fundið til hræðslu,
fyr en hann kom inn í bæinn á Króks-
stöðum, þá greip hann snöggvast hræðsla,
þegar ferðin fór að ryíjast úpp fyrir
honum; var þó með réttu ráði og sagði
greinilega frá öllu, háttaði ofan í rúm,
drakk kaffi og sofnaði fljótt. Þegar hann
vaknaði aptur, kenndi hann sér einsk-
is meins, og skömmu eptir að hann var
kominn á stjá, fór hann að spila við börn-
in þar.
Guðmundur heitinn var fluttur heim að
Staðarbakka, lagður í snjónum í frammi-
stofu. Björn Blöndal læknir var sóttur og
var hann á þvi, sem aðrir, að maðurinn
hefði verið dáinn, áður en drengurinn
skildi við hann, enda þiðnaði snjórinn
ekkert út frá líkinu, sem ekkert lífsmark
var með.
Guðmundur sálugi var vandaður mað-
ur, fremur vel að sér, lagtækur og kapp-
samur til allrar vinnu ; hann náði fimm-
tugu. Hann átti eina dóttur, Kristínu; hún
var í hitt eð fyrra kennslukona á Ytri-Ey.
Mannalát.
Hinn 3. þ. m. andaðist Jón Jasons-
son, veitingamaður á Borðeyri, 67 ára
gamall (f. 17. jan. 1835) mjög duglegur
maður, vandaður og áreiðanlegur í við-
skiptum og tryggasti vinur vina sinna.
Hafði jafnan mikla bóka- og blaðasölu á
hendi, og leysti það starf af hendi með
miklum dugnaði og sanivizkusemi, og mun
því flestum bóka- ogblaðaútgefendum hér
á landi að góðu kunnur og skarð hans
þar vandfyllt. Slðari árin var hann all-
mjög þrotinn að heilsu, Hinna nánari
æfiatriða hans verður ef til vill getið síðar
hér í blaðinu.
Hinn 4. f. m. andaðist úr lungnatær-
ingu séra Jón Stefánsson á Halldórs-
stöðum í Bárðardal, ættaður frá Asólfs-
stöðum í Eystrahrepp, tæplega þrítugur
(f. 20. febr. 1872), útskrifaður úr skóla
1893, vfgður prestur að Lundarbrekku vor-
ið 1899. Kona hans var Guðrún Helga-
dóttir frá Birtingaholti, systir séra Guðm.
próf. í Reykholti og þeirra bræðra.
Látin er í Winnipeg (Amerfku) S i g -
urlaug Brynjólfsdóttir (prests í
Miklaholti Bjarnasonar) ekkja Björns Kon-
ráðssonar frá Hraunhöfn, bróður Gísla
sagnfræðings, rúmlega áttræð, merkiskona
og vel gáfuð, en átti jafnan við erfiðan
hag að búa.
Maöur varð útl
f desember f. á., Bessi að nafni, frá Nýja-
bæ á Langanesströndum. Var að reka
kindur yfir Sandvíkurheiði. Kindurnar
flæktust til byggða, en maðurinn var ó-
fundinn, er síðast fréttist.
Um nýárið varð úti maður frá Urriða-
vatni í Fellum Olafur Hinriksson að nafni.
Brú
á Vesturá í Miðfirði tók af f leysingu
nú um mánaðamótin síðustu. Hún var
2 ára gömul og hafði kostað 1300 krón-
ur, smíðuð eptir fyrirsögn Einars á Hraun-
um.
Um strandið
í Grindavík er ritað þaðan 2. þ. m.
>Eg býst við að heyrzt hafi um strand-
ið, sem hér varð, nefnil. botnverpinginu
»Anlaby 437 H.« og var það hið aumasta
strand, sem eg hef haft spurn af. Allir
menn drukknuðu og skipið í smámolum.
9 lík hafa rekið upp, og er búið aðjarða
þau öll.
Ekki held eg að það sé áreiðanlegt, sem
»ísaf.« fully.rðir, um það strand. Að minnsta
kosti engar lfkur til, að Nielson sé rekinn
upp, ekkert lík rekið upp höfuð-
1 aust(II), eins og »ísaf.« segir, og ekki held-
ur f merktum sokkum; kvennföt engin
rekin; það er mér vel kunnugt um, því
•eg sótthreinsaði öll fötin, sem upp voru
rekin. Þannig er það eint.ómt rugl um
»familíu« af Suðurnesjum, sem á er gizk-
að, að tekið hafi sér far með skipi þessu«.
Botnverplll sloppinn.
Eins og getið var um í síðasta blaði, hand-
samaði Færeyja-varðskipið »Beskytteren«
(f síðasta blaði var það skakkt nefnt
»Guldborgsund«) 3 botnverpla við veiðar
í landhelgi fram undan Grindavfk. Eitt
þessara skipa (»Princess Melton*) slitn-
aði upp hér á höfninni í ofviðrinu 6. þ.
m., og varð að strandi, en hin 2 höfðust
við úfi undir Engey. Annað þeirra
(»01iver Cromwellt) slitnaði upp á föstu-
dagskveldið og var nærri strandað að sögn.
Skipstjóri hypjaði sig þá búrt afhöfninni
og hélt upp undir Kjalarnes, skaut þar á
land manni þeim, er lögreglustjóri hér
hafði sett til gæzlu á skipið og hélt rak-
leiðis til Englands með fullfermi af fiski.
Ritaði skipstj. jafnframt tögreglustjóranum
bréf, og kvaðst mundi koma bráðlega
aptur til að heyra dóm sinn. En hætt
er við, að lítt verði um þær efndir, og
að erfitt verði, að sækja hann til sekta f
Englandi. Hann var samt dæmdur hér f
56 pd. sektir (1080 kr.), eins og hinn, er
heill var á húfi, (»Pointer«), og sá, er strand-
að hafði (»Princess Melton«). Veiðarfæri
og afli gert upptækt hjá báðum hinurn
16
manns af óbreytfu fótgönguliði, 32 stórskotaliðsmenn, er höfðu meðferð-
is 4 smafallbyssur, 17 foringjar og 32 undirforingjar. Fyrirliði alls þessa
liðs var Hans Gram Holst hersir.
A milli vegarins og árinnar höfðu safnazt saman mörg hundruð
manna. Allir voru fullir af þrjósku og gremju, og svo virtist sem menn
vaeru albúnir til atlögu jafnskjótt og merki væri gefið, og eigi þyrfti
nema nokkur eggjunarorð til þess að hleypa öllu í bál og brand. En
foringjana vantaði. Mönnum fór heldur ekki að verða um sel, þegar þeir
sáu, að farið var að hlaða fallbyssurnar með sprengikúlum, og þegar
Þeir heyrðu alla 400 hleðslustafina glamra í byssuhlaupunum. Undir-
foringjarnir komu nú í ljós, harðleitir og ygldir á svip með stórar nafna-
skrár f höndunum. Lágur kurr heyrðist um alla mannþyrpinguna, er
fyrstu nöfnin voru lesin upp, en þeir, sem á var kallað; gegndu þó þeg-
ar I stað og enginn þeirra færðist undan að sverja hermannaeiðinn; hin-
lr uýju liðsmenn voru leiddir fram fyrir Fating höfuðsmann, er vera
skyldi foringi þeirra. Smátt og smátt dreifðist mannfjöldinn og hver
héit heim til sín.
Stjórnin hafði búizt við verulegri mótstöðu, og hafði því gert all
miklar ráðstafanir til þess að auka liðsaflann, ef á þyrfti að halda. Setu-
liðinu alstaðar í grendinni, hafði verið skipað, að vera viðbúið, ef illa
skyldi til takast, og hestar voru hafðir til taks, svo á engu þyrfti að
standa.
Dómnefndin tók nú til starfa, og hóf mjög yfirgripsmikla rannsókn
í útboðsmálinu; liðssveitin fór ekki burt úr dalnum, fyr en því var lok-
ið og dómur fallinn i rpálir.u. Um haustið 22. október var dómur upp
kveðinn, en hæstiréttur i Kaupmannahöfn herti á honum síðar. Andrés
frá Rjóðri var dæmdur til Hflats og æru- og eignamissis, Andrés frá
Velli til þrælkunar æfilangt, en Sturla frá Bæ og Óli frá Hryggjum voru
náðaðir. .
Andrés frá Rjóðri var tekinn af lífi í Björgvin, og varð hann vel
v>ð dauða sinum. Það, sem mest stuðlaði að því, að dómur hans var
svo harður voru æsingabref hans til Aurdæla, sem lögð voru fram fyrri
>3
Þegar vagninn var kominn í hvarf, sagði Sturla frá Bæ við þá, sem
við voru staddir:
„Nú höfum við sýnt Dönum, hvaða dugur er í okkur; eg býst við,
að þeir hugsi sig um tvisvar áður en þeir koma aptur. En ef Andrés
frá Rjóðri og Andrés frá Velli hefðu ekki sýnt slíka rögg af sér og tal-
að kjark í okkur hina, þá hefði aldrei svona farið. Ef þið eruð nú á
sama máli og eg, þá skulum við gera þeim veizlu og drekka skál þeirra
og láta fagnaðaróp okkar kveða við allt til Vors og Valdres. Hvern-
ig lízt ykkur á þaðr"
Þeim leizt öllum vel á þessa uppástungu og veizlan var haldin þá
þegar um kveldið á Efra-Rjóðri, því að þar voru húsakynni bezt. Þar
var drukkið og dansað og skemmt sér dátt langt fram á nótt. Andrés
frá Rjóðri og Andrés frá Velli sátu í öndvegi hvor við annars hlið og
Ingiríður dansaði síðan mestalla nóttina við Andrés frá Velli, en Knútur
frá Neðra-Rjóðri var ekki í veizlunni.
Andrés frá Rjóðri hafði ávallt verið í miklum metum í sveitinni og
ekki minnkaði álit hans hér eptir, og var nú enginn tekinn til jafns við
hann, en af hinum yngri mönnum var Andrés frá Velli talinn langfremst-
ur allra. Knútur og Ingiríður forðuðust hvort annað og viku úr vegi
hvort fyrir öðru, en Andrés frá Velli var stöðugur gestur á Efra-Rjóðri
og hvorki Ingiriður né faðir hennar voru í nokkrum efa um, hvað valda
mundi komum hans. Samt sem áður var ávallt eitthvað, sem aptraði
Ingiríði A hverjum degi bjuggust menn við að heyra, að trúlofun þeirra
væri gerð opinber, en svo leið og beið og ekkert heyrðist utu það.
Frá stjórninni heyrðist heldur ekkert. Andrés frá Rjóðri hafði ver-
ið formaður sendinefndar, sem send var til Kaupmannahafnar; að vísu
hafði hún ekki fengið fullkomlega þau svör, sem hún óskaði; en tíminn
leið og helzt leit út fyrir, að menn ætluðu að fara hægt í sakirnar; ein-
veldisstjórnin var líka sjaldnast vön að sýna mikla rögg af sér.
Loks kom þó skipun um, að nýlt útboð skyldi fram fara. Það var
sumarið 1802, næstum þrem árum eftir að lyrsta tilraunin hafði mis-
heppnazt. Jafnframt lék orð á, að dómnefnd hefði verið skipuð til þess