Þjóðólfur - 27.06.1902, Blaðsíða 3

103
hversu langt hann vill fara. Þarna fer
greinarhöfundurinn me3 vísvitandi ósann-
indi um oss heimastjórnarmenn. En Hafn-
arstjórnarmenn hafa lengi haft mengaða
samvizku og láta sér eigi verða illt af
þess konar smámunum, eru eigi mjög
skammasárir.
Valtýsk dánumanna-aðíerð er það vlst
og, að séra Jens í kosningarleiðangri sín-
um hingað vestur, hafði með sér stóran
bunka af þessu tölublaði Isaloldar, og út-
býtti því á báðar hendur sem flugriti, ein-
mitt á þeim tíma, sem lesendurnir gátu ó-
mögulega séð ritsmíð mína í Þjóðólfi til
samanburðar. Hann útbreiðir ritdóminn
um greinina, áður en kjósendur gátu les-
ið það sem um er dæmt og var því eigi
auðið, að bera þetta tvennt saman til að
sjá ósannindin, útúrsnúningana og rang-
færslurnar. En sem betur fór, létu menn
hér f suðurhluta sýslunnar eigi villa sig,
og sýndu manninum þvf þann maklega
heiður, að hafna þingmennsku hans.
Nú hefur ritstjóri Isafoldar í 32. tbl. þ.
á. samið grein um sýslumann og þing-
mann vorn Dalamanna og nefnir hana:
»Kemur hvergi nærri«. Öll sú ritsmíð er
nú vitanlega illgjarn uppspuni, og þótt
hún f höfuðatriðinu eigi snerti mig beint,
þá er þar samt veitzt ranglega að mér,
og því vil eg svara henni fyrir mittleyti.
Ritgerðin á að vera svar á móti dálít-
illi grein í 21. tbl. Þjóðólfs þ. á. með
fyrirsögninni: »Ur Dölum«. En það er
merkilegast við þessa Isafoldarritsmíð, að
ritstjórinn eignar mér auðsjáanlega Þjóð-
ólfsgreinina. Það vill nú svo skrítilega
til, að eg á eigi einn staf í þeirri ritgerð
og veit alls eigi með vissu eptir hvern
hún er, þótt eg hafi lausa ímyndun um
höfundinn. Þarna hleypur því ritstjóri
Isafoldar eins og optar á hundavaði og
slæst upp á saklausan mann. I þessari
ritgerð kallar ritstjórinn mig skósvein sýslu-
manns og dindil, en eg er svo viti borinn,
að reiðast þessu eigi, því eg veit, að hver
maður sem notar slík orð um andstæð-
inga sína, svívirðir sjálfan sig einn með
því, en eigi þá sem hann titlar svona.
Þetta skilur ritstjórinn auðvitað ekki. Að
það er eg sem átt er við, þótt nafn mitt
sé eigi nefnt, má ljóslega sjá af því, sem
sagt er um skjalið frá Miðdælingum til
Jens prófasts, sem ritstjórinn ségir, að hönd
skósveinsins alkunna sé á, en skjalið sjálft
er nú beinlínis skrifað af mér og svo rit-
uðu sveitungar mínir um 30 manns undir
það. Þetta er ekkert launungarmál frá
hálfu vor Miðdælinga. En það má geta
þess rétt til smekks (svo eg noti orð ísa-
foldar) sern dæmi upp á valtýska aðferð,
hvernig þeir herrar Björn og Jens snúast
við þessu undirskriptarskjali.
Svo sem alkunnugt er, þá skrifaði Jens
prófastur um þinglokin í fyrra bréf til
Dalamanna. Bréfið, sem var sjálft prent-
að, en að eins skrifað á eintökin nafn
hvers viðtakanda, sendi hann hverjum
einasta kjósanda í sýslunni. í þessu bréfi
lýsir hann skoðun sinni á valtýska frum-
varpinu, sem marið var fram til samþykkis
á síðasta þingi, og biður í endalok bréfs-
ins um, að menn svari því og segi álit
sitt um málið, þvl að undir því svari
verði það komið, hvort hann gefi kost á
sér sem þingmanni fyrir kjördæmið við
næstu kosningar. Á hreppaskilaþingi hér
í Miðdölum f haust var nú tilrætt um það,
hvort menn ætti heldur að svara bréfinu
hver í sínu lagi, eða allir hreppsbúar í
sameiningu, með þvf að endurrita eitt
skjal. Það stakk þá einhver upp á því
(eg man eigi hver) að allir skrifuðu undir
sama bréfið, og studdi eg fastlegaþá ttppá-
stungu, enda höfðu menn í þeim hrepp-
um, sem meðstöðumenn. Jens eiga heima
1, þá aðferð, og þykir víst engum manni
neitt ljótt við það. En á hreppskiiaþing-
inu voru sumir, sem sögðu, að réttast væri
að virða Jens alls eigi svars, en þessu mót-
mælti eg harðlega, og kvað manninn eigi
hafa unnið til slíkrar svívirðingar, enda
gæti það verið honum bagalegt, því að
þá kynni að vera að hann byggist við,
að vér værum sér sammála, sem vitanlega
eigi væri, og gæti þetta orðið til að hindra
hann frá þingmennsku annarstaðar. Því
eg álít, að ef eitthvert valtýskt kjördæmi
ætti kost á honum, væri hann þó skárri
en sumir aðrir, sem Valtýingar hafa þvælt
inn á þingið. Það varð svo niðurstaðan,
að eg ritaði bréfið sjálft, og er þar tekið
fram, að röksemdirnar, er hann færi fyrir
gæðum valtýska frumvarpsins, hafi eigi
getað sannfært oss, og vér ráðum honum
því frá að bjóða sig fram í þessu kjör-
dæmi. Vér vildum eigi vera svo falskir
að segja annað en þetta, sem beint var
hugsun vor. Þetta bréf undirskrifuðu menn
svo hérna á Kvennabrekku eptir því sem
menn komu, því það lá lengi frammi til
undirskriptar, svo að það er ósatt, að eg
hafi gengið með það um. hreppinn; en
þótt svo hefði verið, þá var mér það vfst
heimilt, úr því að menn féllust almennt á
að hafa að eins eitt* bréfið úr sveitinni.
Með gleiðu letri segir nú ritstjórinn, að
sýslumaður sjálfur hafi einnig ritað nafn
sitt undir bréfið, það á víst að vera eitt-
hvað illt við það. En þess er nú hér að
gæta, að hann er einn at kjósendum hér-
aðsins, og svo fékk hann líka sérstakt
bréf frá séra Jens, alveg eins og vér hinir.
þar sem einmitt er beðið um svar. Hann
hafði þvf sama rétt sem aðrir til að und-
irrita skjalið, og var einn þeirra, sem beð-
inn var um svarið. En svo þegar séra
Jens fær bréf þetta, þá labbar hann, heið-
urskempan, með það til Isafoldar-Björns
og lætur hann í þessari umræddu ritgerð
kalla það undirróðursskjal og undirskripta-
smölun. Þetta er víst sann-valtýsk aðferð.
Eg hafði áður haldið, að séra Jens væri
heiðvirður maður, þótt það álit mitt fengi
talsverðan hnekki við strákslegu greinina
hans í vetur: »Hættu að Ijúga Þjóðólfur«,
sem jafnvel sumum flokksbræðrum hans
hér vestra þótti fram úr hófi dónaleg; en
nú sé eg að fyrri skoðun mín á mannin-
um hefur verið röng. Hann biður um
svar, og svo þegar hann fær það, lætur
hann vin sinn kalla það á prenti,
undirróðursskjal og smölun. Þetta held
eg sé að brölta í siðferðislegu feni lubba-
skaparins og lítilmennskunnar. Það er
annars eitt með öðru hörmulegt við val-
týskuna, að flestir þeir menn, er flækst
hafa í neti hennar, verða gallagripir í sið-
gæði, þótt þeir áður hafi verið heiðarlegir
menn. —
Hvað snertir tal ritstjórans um árásirn-
ar á Jón kennara, þá kemur það mál mér
ekkert við, því eg veit eigi til, að eg hafi
skriflega eða munnlega talað illa um hann.
Þótt eg riti opt í blöðin, þá eru það vana-
lega greinar um almenn landsmál, en eigi
last um einstaka menn. Það er eflaust
ein valtýska aðferðin að eigna mönnum
ritsmíðar og verk, sem þeir eiga engan
þátt í. —
Kvennabrekku 10. júnf 1902.
Jóhannes L. L. Jóhannsson.
Búnaðarfélag Islands
hélt ársfund sinn 21. þ. m. en ekki var
hann fjölsóttur. Rætt var um ýms mál-
efni, og ýmsar fyrirspurnir lagðar fyrir
stjórnina, en fáar ályktanir teknar. For-
seti (Þórh. Bjarnarson) skýrði frá gerðum
félagsins og helztu fjárframlögum í búnaðar-
þarfir. En ekki verða enn greind nein
búnaðarþrekvirki, er félagið hefur stutt til
muna, enda er það nýtekið til starfa sem
búnaðarfélag landsins, og gengur því eðli-
lega nokkur tími til þess í fyrstu, að átta
sig á, hvað gera skuli og skoða landið
með yfirreiðum. Og svo koma framkvæmd-
jrnar náttúrlega á eptir. Samþykkt var
tillaga frá dr. Jónassen landlækni, um að
félagið sæi um, að bændur fengju sem
ódýrastar skilvindur (sbr. grein í síðasta
bíaði Þjóðólfs um þetta efni). Rætt var
og um skemmdimar af vatnaágangi í Rang-
árvallasýslu og samþ. tillaga (frá Hjálmari
Sigurðss.) þess efnis, að búnaðarfélagið léti
rannsaka, hvort ekki væri unnt að marka
Markarfljóti farveg. Hannes Þorsteinsson
ritstj. hreyfði því, að tiltækilegra væri fyrir
félagið að reyna að hepta sandfok, þar
sem það væri í byrjun, heldur en að verja
fé í tilraunir til sandgræðslu á geisistórum
sandflákum, er vitanlega bæri lítinn árang-
ur (eins og t. d. ofan til f Rangárvalla-
sýslu). Var tekið fram, að af sandfokinu
og uppblástrinum kringum Reyki á Skeið-
um gæti stafað mjög mikil hætta í fram-
tíðinni, ekki að eins fyrir Skeiðin heldur allan
Flóann milli Þjórsár og Hvltár, og var
því félaginu bent á, að snúa athygli
sínu þangað, enda hafði sýslunefndin í Ár-
nessýslu vakið máls á þessu við félagið,
og félagsstjórnin lét 1 ljósi, að hún mundi
láta gera eitthvað til varnar frekari skemmd-
um af þessum sandágangi. Þá gerði H. Þ.
einnig fyrirspurn til félagsins um, hvort
það hefði hugsað sér að styðja nokkuð
það stórfyrirtæki, sem brytt hefði verið á
fyrir nokkrum árum, nfl. að veita Þjórsá
eða Hvltá yfir Skeið og Flóa. Voru allir
sammála um, að stórkostleg framför yrði
að þessu fyrirtæki fyrir allan neðri hluta
Ámessýslu millum ánna, en fjárskortur
hamlaði, að í það væri ráðizt að sinni,
enda mælingar ófullkomnar og ófullnægj-
andi, en samþykkt var, að félagið héldi
máli þessu vakandi.
Foringinn er fallinn.
Þá er hann loksins oltinn af „tignartrón-
inum“, maðurinn, sem sagt var um, eptir
að hann hafði slampazt 1 gegnum inntöku-
próf við lærða skólann; „Og það er sama
hvaða ryðskóf yður er fenginn, séra Páll
minn, þér fægið það allt saman", maður-
inn, sem hefur þegið meira af guðsþökk-
um en hann hefur lagt til þeirra, maður-
inn, sem hefur forðazt brjóst mótstöðumanna
sinna meira en bakið, maðurinn, sem ætl-
aði að kefla þjóðina sína í það eina skipti,
sem hún átti kost á eyra til að heyra, mað-
urinn, sem ætlaði að bæta hag þjóðar sinn-
ar með því að fá útlendingum fullt og ó-
takmarkað vald yfir fjármálum hennar um
fullan mannsaldur, maðurinn, sem ætlaði
að bæta atvinnuvegi hennar með því að
selja útlendingum fiskisælasta sviðið fyrir
stundarhag eins héraðs, maðurinn, sem bezt
hefði verið sæmdur af því, að sem minnst
hefði verið um hann talað.
Dr. ValtýrGuðmundsson er fallinn í þann
val, sem hann hafði fyrirbúið öðrum, en
flokkurinn, sem hann stýrði, sem hann átti,
hjarir enn.
Flokkurinn, sem árum saman hefur bar-
izt fyrir útlendri stjórn, sem alltaf hefur
borið Kaupmannahafnarráðherrann fyrir
sér sem merki i öðrum fylkingararminum,
flokkurinn, sem hefur barizt fyrir þvi, að
þjóðin yrði aptur leigð útlendu auðvaldi,
sem hefur borið „stóra bankann“ fyrir sér
sem merki í hinum fylkingararminum, hann
loðir saman enn.
Hann þykist nú að .vísu hafa fleygt báð-
um merkjunum, þykist fylgja heimastjóm-
armönnum í báðum málunum, stjórnarskrár-
málintt og bankamálinu, en það er ekki
nema fyrirsláttur, Það er háaldrað hern-
aðarbragð huglitilla manna, að fylkja sér
undir merki og fara i föt mótstöðumann-
anna, til þess að reyna að bjarga aumu
lífinu, þegar sóminn er týndur. Það eru
örþrifráð vesalla manna, að segjast ekki
hafa framið óþverraverkin, þegar vöndur-
inn vofir yfir þeim; enda þótt þeir hafi
verið margstaðnir að verkunum. Það eru
fjötrar flokksins, þessa þarfaflokks, sem
verður að gera óbreyttan og óbreytilegan
„Jens“ að fyrirliða þessa ráðþrota flokks,
sem játar það svart á hvítu, að hann berj-
ist nú fyrir engu öðru en völdunum, þessa
flokks, sem svo opt hefur gleymt sann-
leikanum og velsæminu*), þessa flokks, sem
*) Skúli Thoroddsen og Einar Hjörleifs-
son blönduðu sjúkdómi eins mótstöðumanns
síns og láti konu hans inn í kosningaróginn
á móti nonum 1900. Greinar Kristjáns Jóns-
sonar og séra Jens Pálssonar eru svo minn-
í stuttu máli virðist hafa gleymt því, að
hann er þó íslenzkur.
Ritað 15. júní 1902.
G u n n a r.
Yfirlýsing.
Vér undirskrifaðir Goodtemplarar
á Eyrarbakka og Stokkseyri, sem
kosningarrétt h'ófum til alpingis og
sem mœttum á kjörfundi að Selfossi
2. p. m., en ekki kusum hr. prest Ól-
af Ólafsson í Arnarbœli, lýsum pví
hér með yfir, — að gefnu tilefni, —
að vér h'áfðum ekki skorað á hann að
gefa sig fram til pingmennsku, né
heldur lofað að greiða honum atkvœði
vor eða afla honum kosningafylgis.
En alla pá, er annað hafa sagt eða
segja um petta, lýsum vér ósanninda-
menn.
Eyrarbakka og Stokkseyri 12. jún! 1902.
Jóhannes Sveinsson úrsmiður.
Jón Pálsson. Ólafnr Ólafsson.
Gísli Gfslason Ásgautsstöðum.
Jón Guðbrnmlsson. Torfi Sigurðsson.
Jón Jónsson Skúmsstöðum.
Jón Jónsson Norðurkoti. Júníus Pálsson.
Signrðnr Hinriksson. Pálmar Pálsson.
Gísli Pálsson. Einar Gíslason Borgarholti.
Guðni Arnason. Jón Bjarnason söðlasmiður.
Einar Jónsson. Guðni Jónsson verzlunarm.
Áshjörn Áshjarnarson Brennu.
Gnðinniidur Gnðmnndsson Sölkutópt.
Sænmndur Steindórsson járnsmiður.
Hafísinn
var um það leýti farinn frá Norðurlandi
um 20. þ. m., að eins eptir dálítið hrafl
inn á Húnaflóa (í Hrútafirði) eptir því sem
séra Eyjólfur Kolbeins á Staðarbakka
segir, en hann er nýkominn hingað land-
veg að norðan. Grasvöxtur mjög lftill þar
nyrðra þá orðinn, og kafaldshríð var þar
um 22—23. Þ- Þá er „Hekla" fór þar
framhjá.— „Skálholt" komst á Reykjarfjörð
og Hvammstanga, en ekki á Borðeyri.
„Vesta“ hafði og loks komizt á Sauðár-
krók á leið sinni héðan 5. þ. m., en varð
þó í fyrstu að hverfa þar frá, eins og fyr
var getið um hér í blaðinu, og hélt til Ak-
ureyrar, en sneri þaðan aptur á Sauðárkrók.
Drukknun.
í fyrra dag féll útbyrðis og drukknaði
maður af þilskipinu „Svanen“, er það var
á útsiglingu hér millum eyjanna. Maður-
inn sökk þegar, enda var hann sagður
drukkinn. Hann hét Sigurður Jóhannes-
son, kvæntur rnaður af Akranesi.
Þilskipin
eru nú flest komin inn og hafa aflað
mjög vel yfirleitt, þótt fiskur sé í smærra
lagi. Er nú almennt farið að tíðkast að
liafa síldarnet með hverju skipi, og síld
veidd þá til beitu jafnóðum. Er það góð
framför, enda hefur aflinn aukizt til muna
við þessa aðferð.
Próf i forspjallsvísindum
við prestaskólann hafa tekið:
Benedikt Sveinsson með eink. ágætl. -j-
Þórður Sveinsson — — dável -j-
Böðvar Eyjólfsson — — vel -f-
Fyrri hluta læknaprófs
á læknaskólanum tóku í fyrra dag:
Guðm. Pétursson (35V3 st.) og Þorvaldur
Pálsson (60V3 st).
H a n n J ó n.
Maður kom til mín nýlega og hafði með
sér „Ljósið"; það var prestur. Eg leit yfir
„Ljósið" og sá á aptasta blaði þess eitt-
hvert brot af „yfirlýsingu" frá séraJóniBjarna-
syni í Ameríku. Yfirlýsing þessi kvað eiga
að vera sem svar til séra H. P., en er þó
allt annað. Manni dettur ósjálfrátt í hug
isstæðar, að það þarf ekki annað en geta
þeirra. —