Þjóðólfur - 13.02.1903, Blaðsíða 3

27
um þegið, að einhverju væri á okkur létt,
1 stað þess, að brúka fé landssjóðs að
nauðsynjalausu eða til óþarfa, til að létta
hann.
Sumum virðist kaupgjald vegavinnu-
manna ekki heldur numið við neglur sér,
þó hvlldirnar séu nægar, enda vilja nú
allír piltar, sem geta girt sig hjálparlaust,
annaðhvort komast í vegavinnu eða »vera
til sjós«; landbúskaparvinna þykir nú flest-
um óaðgengileg.
Sumt ráðlag vegavinnustjórnarinnar sýn-
ist okkur bændamyndunum ekki sem
hyggilegast, og skal eg nefna nýjasta dæm-
ið, sem eg þekki.
Nú í haustskammdeginu hefur flokkur
vegavinnumanna úr Rvlk verið nokkrar
vikur að gera við veginn frá Elliðaám
fram að Sogum, sama kaflann, sem gert
var við fyrir skömmu, (hálfu öðru ári að
mig minnir), og sem stóð sig bezt af öll-
um þeim vegi, þó að rennurnar utan við
veginn væru horfnar í 3 stuttum melskörð-
um, sem ekkert vatnsrennsli var um. Menn-
irnir hafa nú gert rennur í skörðin, og
mokað því, sem upp úr þeim kom, upp
á melabrúnirnar, svo nú setjast skaflar enn
hærra í skörðin, en áður, vegna þess, að
brúnirnar eru hærri. Auk þess hefur ver-
ið rjóðrað sandi á veginn, þar sem sízt
þurfti, á þessum kafla.
Því má eigi gleyma, að sami flokkur
setti rið á Elliðaárbrúarstöplana, og tel
eg það eitt þarft af þessari vinnu hans.
Það var búið að dragast óforsvaranlega
lengi.
Lítið eitt ofar á sama vegi (Hellisheið-
arveginum), eru margir kaflar enn óvið-
gerðir, sem verða ófærir, þegar leysir á
vorin, fyrir rennu- og íburðarleysi, og hefði
sýnzt þarfara að gera við þá, úrþvl farið
var að nota svartasta skammdegið og ó-
veðratíð, þá ódrýgst verður úr verki, til
vegagerðarvinnu.
Nú verður þó ekki tvískipting valdsins
um ólagið kennt, þar sem landsingeniör-
inn hefur einn öll völdin — eða er ekki
svo ?
I des. 1902.
Sveitabóndi.
Bæjarstjörnapkosningin
endurtekna 9. þ. m. fór þannig, að kosn-
ir voru:
Halldór Jónsson bankagjaldk. með 514atkv.
Björn Kristjánsson kaupm. — 359 —
Ólafur Ólafsson dbrm. — 337 —
Kr. Ó. Þorgrímsson kaupm. — 333 —
Tr. Gunnarsson bankastj. — 321 —
Magnús Einarsson dýralæknir — 303 —
Hannes Hafliðason skipstj. — 302 —
Næst þeim fengu atkvæði: P. Hjaltesteð
úrsmiður 291, Jón Jakobsson bókavörður
274, Jón Þórðarson kaupmaður 214, Arin-
björn Sveinbjarnarson bókbindari 198,
Jón Brynjólfsson skósmiður i86ogMagn-
ús Blöndal snikkari 161, en nokkrir fleiri
örfá atkv.
Að úrslit kosninga þessara urðu á nokk-
uð annan veg, en allur þorri bæjarbúa
gat gert sér í hugarlund, stafaði af ýms-
um ástæðum, sem enn eru ekki fullkunn-
ar sumar hverjar, enda sumar þannig
lagaðar, að þær þola illa dagsbirtuna. En
svo mikið er víst, að úrslitin hefðu önnur
orðið, ef kjósendur hefðu mátt neyta at-
kvæðisréttar síns ókúgaðir, og ekki hefði
verið beitt hóflausri frekju af hálfu
þess flokks, er skfrt hefur sjálfan sig
»Framsóknarflokk«, en á auðvitnð alls
ekkert skylt við framsókn né frjálslyndi,
heldur við gagnstæði þess. Það er t. d.
sannmælt, að»sumir mennúr þeim flokki,
er áttu ráð á einhverri atvinnu, hafi ógn-
að kjósendum, að þeir skyldu enga at-
vinnu fá hjá þeim, ef þeir kysu ekki
óskorað eptir »blámannalistanum«, en svo
var nefnd fulltrúaefnaskrá þess flokks,
prentuð á bláan pappír. Auk þess kvað
brennivtn ótæpt hafa verið á boðstólum
hjá hinum og þessum, og kvað það hafa
orðið áhrrfadrjúgt, svo að einstöku kjós-
endur kvað ekki hafa séð sólina síðan.
En auðvitað hjálpa slík meðul ekki til
lengdar þá er kjósendur fara að vitkast
betur og læra að hugsa sjálfir. En þótt
»svertingjarnir« eigi nú sigri að hrósa við
þessar kosningar, þá er samt hæpið
fyrir þá að byggja mjög glæsilegar vonir
á þessum úrslitum fyrir framtlðina, eða
að þvl er þingmannskosningu hér í bæn-
um snertir 1 vor, einkum þá er þeim
tókst þó ekki að bola bankastjóra Tr.
Gunnarsson út úr bæjarstjórninni, sem
þeim lék þó m e s t hugur á. Hefðu þeir
getað það, var skiljanlegt, að þeir hefðu
orðið upp með sér, og lifað f sælli og
inndælii von um síðari tíma.
Bessastaða-burgeisinn.
Sú var tíðin, að mér þótti vænt um „bless-
aðan karlinn hann Skúla minn",*) en það
er nú allt saman farið út um þúfur. Hann
er orðinn svo mikill á lopti, að mörg-
um þykir nóg um, þótt hann hafi runn-
ið frálega í framsókninni. Það er
engu líkara, en að hann þykist einráður
yfir hugsunum manna og orðum, og er mik-
ið af því að vita um slíkan mann. Hann
er eigi lengi að ,,hlaða"(!) mótstöðumönn-
um sínum með því að kalla þá heimska,
apturhaldsseggi, óvini þjóðarinnar o. s. frv.
Þetta er hans vopn og verja, og fær þá fátt
á móti staðið. Fyrir hans herópi hafa
margir fallið! Þetta hlýtur Skúli að vita
fullvel, enda gengur hann á það lagið. —
Það var því engin furða, þótt hann beitti
sínu vanabragði og yrði ærið digurmæltur í
síðasta tölublaði Þjóðv. unga til Aðalvík-
ingsins, er minnti hann mjög hógværlega á
snúning hans í stjórnarskrármálinu, og hélt
hlífiskildi fyrir bónda í Aðalvík, sem hafði
ekki viljað kjósa Skúla til alþingis. Það er
s\ío að sjá á grein hans, að honum sé
mikið niðri fyrir, og það jafnvel miklu
meira en hann fái uppkomið, en flest mun
,það víst kafna í digurmælginni einni sam-
an. Skúli minn hyggur, að ummæli þau,
sem hann er að rembast við að gera lítið úr,
séu eptir skólapilt, og þá er svo sem auð-
vitað, að hann spari ekki gífuryrðin, því að
svo er að sjá, að honum sé ekki sérlega
vel við hina uppvaxandi námsmenn. Hvað
skyldi honum annars koma til þess ? Ætli
hann sé ekki hræddur um, að hann geti
ekki haft þá í vasa sér og mæti hjá þeim
meiri mótspyrnu en lítt menntaðri alþýðu?
Hann er svo sem ekki karlsauðurinn, að
reka aptur það, sem Aðalvíkingurinn hefur
sagt, heldur að reyna að setja ofan í við
höfundinn af því, að hann sé ungur, og ef
til vill skólapiltur. Þá er hann líka næsta
fljótur að ætla Aðalvíkingi hvatirnar og
smíða og smíða, er fáir mundu telja sér
sæmd af að hafa hugsað, hvað þá heldur
að hafa ritað; en einmitt með því sýnir
Skúli sig sjálfan undir næfurþunnu dular-
gérft. Skyldi þetta vefa fegursti óg hald-
bezti búningurinn hans? Hann hefur lengi
I honum gengið og því er eigi að furða,
þótt farinn sé hann nú að slitna og gat
komið á, enda sjá flestir karlinn í gegnum
allt saman, einkum þá er í hann fýkur, því
að þá verður allt minna um stillinguna. Ef
fundið er að einhverju við hann, verður hann
svo uppstökkur, að hann hleypur það „frum-
hlaup", er hann hefur aðra að kveðið. Þetta
er komið svo í vana hjá honum, að hann
fær líklega ekki að gert, og nærri má geta
að ófagnaður sá muni eigi fara batnandi
með ellinni. Af þessu eru því auðskildar
hamfarir hans í nefndri grein, og allur sá
gauragangur, er líklega á rót sína að rekja
til sjálfsþótta hans og ímyndaðra yfirburða
yfir aðra. Miklar eru röksemdirnar hans I
Hann hyggur, að sér sé nóg að kalla al-
menningsálitið**) um sig, sleggjudóma og
heimsku. Frelsið á líka hjá honum upp á
háborðið. Hann vill standa með reiddan
hnefann yfir þeim, er hefur aðra skoðun
á hans eigin gerðum en sjálfur hann. Þegi
þú, ella eg hirti þig segir hann, karlinn, en
á þingbekkjunum gelur hann hátt: þ j ó ð ■
frelsi, mannfrelsil Það er samkvæmni
( þessu I Það væri hollt, að slíkur náungi
kæmist í ráðherrasessinn, er hann heima á
bóli sínu getur eigi á sér setið, að tala um
hirtingar og önnur ófögur stóryrði. Hann
ætlar sér þó aldrei, með því, að minna
böðulsnafnið ? Þótt slík ummæli Skúla
kunnf ef til vill að vera ekkert annað en
eintómt gaspur, þá er samt skrítið að sjá,
hvernig frelsisfrömuðinum ísfirzka svipar í
•) Slík ummæli heyrði eg opt í æsku af Aðalvíking-
um. Nú dettur engum til hugar að nefna hann því nafni.
•*) Ef Skúli kynni að ætla, að Aðalvíkingar hafi mikla
tröllatrú á honum, ætti hann að fá umsögn þcirra fleiri.
þessu til dönsku valdsmannanna á 17. öld.
Mörg önnur ummæli Skúla, sem eg hirði
eigi um að nefna, eru svo auðvirðileg, að
e£T byflg: að enginn þingmaður á íslandi
hefði viljað taka sér slíkan óþverra í munn,
nema Skúli. Honum finnst það samt full-
gott handa sér til þess að slá ryki í augu
annara með. Það er annars hálf undarlegt,
að hinn orðvari maður, Skýli, skuli eigi
finna betur orðum sínum stað; þó slær eink-
um út í fyrir honum, þegar hann flýr til
útlendu orðskrípanna. Hver skyldi annars
eiga þann heiður, að vera „k 1 (kufaðirin n"
hér á landi? Hefur eigi Skúli komið manna
fyrstur með orðið „klíka" f rit, sem íslezkt
á að heita? Að minnsta kosti er hann ó-
spar að nota það til að reyna að slá mót-
stöðumenn sína út af laginu. Sýnir þetta
meðal annars, hver maður hann er, að geta
fengið af sér að grípa til útlendra lastmæla
til þess að sverta náungann, þegar hann
virðist ekki geta baslað því saman á íslenzkt
mál, sem hann langar til að segja; sá þyk-
ist meira að segja mikill af slíku. Heggur
hann þá eigi nærri sjálfum sér, þegar hann
er að tala um að vera uppblásinn af ímynd-
uðum lærdómi"?
Það er annars Skúla til lítils að vera að fást
um, hver minni hann á öfgarnar. Það skiptir
minnstu. Það eitt skal hann vita, að það
er maður, sem kunnugur er háttalagi hans
vestra, og þekkir allvel aðfarir hans í ýms-
um málum þar. Getur verið, að Aðalvík-
ingurinn sendi Skúla sínum tóninn einhvern
tíma seinna, en ekki nennir hann að vera
að eltast við öll stóryrðin, er honum kunna
að hrjóta af munni. Lesi menn að eins
Þjóðv. gamla og unga, lesi menn þingræð-
ur hans frá því fyrSta. Það verður bezta
ráðið til að þekkja og viðurkenna staðlyndi
hans í baráttunni fyrir réttindum Islands.
Þeim, sem sýnist það sama og Aðalvíkingn-
um, mega auðvitað eiga von á, að Skúli
segi um þá: Þér ristið ekki djúpt, þér
skiljið mig ekki! Það þarf ekki svo litla
djúpspeki, til þess að skilja hann Skúla
minn !
Að Iokúrn vil eg ráða Skúla til þess, að
láta ekki svona rnikð næst, þótt fundið sé
að við hann, því að verið getur, að hægt
sé að koma með það, sem honum er eng-
inn skapléttir að. Það var þó aldrei ætlun
Aðalvíkingsins, heldur að eins að sýna fram
á, að Skúli væri eigi það sannleiksljós og
frelsisfrömuður sá, sem hann þættist vera.
Hitt hafði og Aðalvíkingurinn ætlað, að láta
eigi hræðast frá réttu máli og halda uppi
vörn sveitunga sinna, þótt sjálfur Skúli væri
á móti.
Aðalvtkingur.
Um bæjarbrunann áLaxárbakka,
er getið var í síðasta blaði, er Þjóðólfi
skrifað að vestan:
„Að kveldi 29. desember f. á. brann
allur bærinn að Laxárbakka í Miklaholts-
hreppi til kaldra kola, með öllum munum
bóndans þar, Guðmundar Sigurðssonar,
allri matbjörg og hvað eina. Fólk var
ekki á bænum nema hjónin með 4 ungum
börnum, sem þau björguðu í fjósið hálf-
nöktum. Með því bær þessi er fremur
afskekktur frá öðrum bæjum og skafbylur
var, sást eigi bruninn, svo eptir væri tekið
nema frá einum bæ, Gröf. Bóndinn þar,
Halldór póstur Bjarnason, brá þegar við,
en þegar hann kom, voru öll húsin í ljós-
um loga og engu hægt að bjarga.
Byrjað var þá þegar á samskotum".
,,VerðIagsskrármálið‘*.
Ut af ummælum yðar, herra ritstjóri, í
síðasta blaði „ Þjóðólfs" 6. þ. m. í nafnlausri
grein með fyrirsögn: „Pólitískir títuprjónar",
þar er þér gerið úrskurð yfirréttarins 2. þ.
m. ( hinu svonefnda „verðlagsskrármáli", úr
Snæfellsnessýslu að umtalsefni, skal* eg hér
með Iýsa því yfir, að í yfirdóminum var
enginn ágreiningur um það, að það bæri að
taka málið fyrir af nýju, að það bæri að
heimta nýjar skýrslur í því, og að það bæri
að yfirheyra sýslumann Lárus H. Bjarnason
um nokkur atriði, sem álítast hafa þýðingu
fyrir málið. —
Reykjavík 10. febr. 1903.
Z. E. Sveinbjörnsson.
*
* •}:
Með því að hófuðatriðið í yfirréttarúrskurði
þessum, það atriði, er Þjóðólfur lagði mesta
áherzlu á, var áskorun um, að skipaður væri
nú þegar sérstakur setudómari, til að taka
fyrir allt málið, og oss er kunnugt, að há-
yfirdómarinn var pví höfuðatriði úrskurðar-
ins í^/samþykkur, þá hefur Þjóðólfur hermt
rétt síðast, enda þótt yfirrétturinn væri á
einu máli í þeim atriðum, er háyfirdómárinn
hér nefnir. Ritstj.
PóstskipiO „Laura“
fór héðan á ákveðnum degi 10. þ. m.
og með henni fjöldi farþega, þar á meðal
Tr. Gunnarsson bankastjóri, Sigfús Ey-
mundsson bóksali, kaupmennimir D. Thom-
sen, Gunnar Gunnarsson, Björn Kristjáns-
son og W. Ó. Breiðfjörð, Matthías Matt-
híasson verzlunarstj., Ólafur Árnason
kaupm. frá Stokkseyri, Bjarni Jónsson
snikkari, Magnús Blöndal snikkari, Skúli
Thoroddsen, Einar Benediktsson máls-
færslumaður með konu sinni, Páll Torfa-
son frá Flateyri, Johan Möller kaupm. frá
Blönduósi, Gestur Einarsson frá Hæli í
Eystrihrepp, Garðar Gíslason verzlunar-
umboðsmaður o. fl.
GufuskiplO ,Seandia‘
kom 10. þ. m. með salt til verzlunar-
innar „Edinborg". — Með henni komu
útlend blöð til 2. þ. m., en tíðindi engin
markverð. Soldáninn í Marokkó hafði
unnið algerðan sigur á uppreistarmönn-
um 29. f. m. og Cru þeir þv( taldir bug-
aðir til ftills og alls. — Venezúelamálið
ekki til lykta leitt, og landinu enn haldið
( varðkvíum af Bretum og Þjóðverjum.
„Arno“, aukaskipið frá sameinaða
gufuskipafélaginu danska fór í gærkveldi
beina leið til Englands.
Endurskoflunarmenn
bæjarreikninganna um næstu 6 ár voru
kosnir í gær: Gunnar Einarsson kaup-
maður og Hannes Thorsteinsson cand.
jur. með 33 atkv. hvor.
Dáinn
er á Akranesi 31. f. m. Lárus Otte-
sen, sonur O. P. Ottesens dbrm. á Ytra-
Hólmi, rúmlega sextugur. Hann var kvænt-
ur Karólínu Nikulásdóttur og áttu þau 2
dætur, sem báðar eru giptar. Lárus heit.
vardugnaðarmaður, velgefinn og vel látinn.
Slysfarir.
Hinn 27. dés. f. á. varð maður úti á
Húsavíkurheiði milli Borgarfjarðar og Loð-
mundarfjarðar, Jón Teitsson að nafni.
Á nýársdagsnótt varð úti kona frá Mið-
húsum í Eiðaþinghá, Anna Péturs-
dóttir, bjó þar ein í bæ, og hefur llklega
ætlað á næstu bæi þá um nóttina. Hafði
ekkert spurzt til hennar, er síðast fréttist.
Taugaveiki er að stinga sér niður
hér í bænum, bæði austur- og vesturbæn-
urn, sömuleiðis barnaveiki. Skarlatssótt
enn á nokkrum heimilum, og nýdáin ur
henni stúlka um tvítugt.
Leikfélag Reykjavikur.
.Skipið sekkurS
sjónleikur í 4 fdttum eftir Jndriða Einat sson,
verður leikið annað kveld (laugard. kl. 8)
og á sunnudagskveldið.
Alþýðufræðsla stúdentafélagsins.
Fyrirlestur í Iðnaðarmannahúsinu sunnu-
daginn 15. þ. m. kl. 6 e. h.
Jón Jónsson: lslenzkt þjóOerni.
Norska margarínið
frá MUSTAD, sem alkunnugt er
íyrir gæði, er komið með »Laura« til
Jóns Þórðarsonar.
NÝTT ibúflarhús er til sölu í Ól-
afsvík, með geymsluhúsi og ágætri lóð af-
girtri, er liggur á mjög hentugum stað.
Borgunarskilmálar góðir. Nánari upplýsing-
ar fást á skrifstofu Þjóðólfs og hjá Bjarna
skipasmið Þorkelssyni í Ólafsvík.
Eigandi og ábyrgöarmaður.
Hannes Þorsteinsson, cand. theot.
Prentsmiðja Þjóðólfs.