Þjóðólfur - 21.08.1903, Qupperneq 2

134
stáð þess veittar roóo kr. hv. á. til þess að
leigja húsið. Styrkurinn til barnaskóla ut-
an kaupstaða er'lækkaður um iooo kr f.
á. og 2000 kr. s. á. og styrkurinn til sveita-
kennara jafnmikið (báðir þessir styrkir
verða þvl 7000 kr. hv. á.), 400 kr. hv. á.
eru veittar kennara í organslætti og söng-
list í Rvlk, 400 kr. f. á. og 300 s. á. til
kettnslu blinds drengs Erlends Páls Jóns-
sonar í Danmörku og ferðar hans þangað.
1800 kr. styrkur hv. á. til Búðardalsskól-
ans er felldur burtu, ennfremur 500 kr.
styrkur til Stefáns Eiríkssonar til að kynna
sér kennslu í skólaiðnaði erlendis. Laun
landsbókavarðar eru hækkuð úr 1700 kr.
upp í 1800 kr., en laun landskjalavarðar
lækkuð úr 1400 kr. niður í 1200 kr. (eins
og þau eru nú). Þá er felldur burtu 1000
kr. styrkur hv. á. til sýslubókasafna, 300
kr. hv. á. til Bindindissameiningar Norð-
urlands, 250 kr. f. á. til Sighvats Gríms-
sonar Borgfirðings og 700 kr. hv. á. til
Konráðs stúd. Stefánssonar til að nema
rafmagnsfræði á Saxlandi, en þessu er
bætt við: 400 kr. hv. á. til Halldórs Lár-
ussonar til að kenna hraðritun og fyrir
2 afrit af kennslubók í hraðritun, er af-
hendist landsbókasafninu til afnota fyrir
almenning og 500 kr. hv. á. til cand. mag.
Sigfúsar Blöndal til að semja ísl.-danska
orðabók. Styrkurinn til Eiða- og Ólafs-
dalsskólanna er lækkaður um 1000 kr. til
hvors f. á. og til Hóla- og Hvanneyrar-
skóla um 1500 kr., svo að þeir fá nú
allir 2500 kr. hv. á. Styrkurinn tilRæktun-
arfél. Norðurlands (8000 kr. hv. á.) er felld-
ur burtu, en styrkurinn til búnaðarfélags
Islands hækkaður um 2500 kr. hv. á. Styrk-
urinn til skógræktartilrauna er hækka.ður
um 1000 kr. hv. á. Veitingin til rannsókn-
ar á lungnadrepi og skitupest á Norður-
og Austurlandi er lækkuð um 1000 kr.
Efnarannsóknarstofan er felld burtu, en
Ásgeiri Torfasyni veittur 1500 kr. styrkur
hv. á. til að stunda verklegar æfingar 1
efnarannsóknum erlendis. Styrkurinn til
byggingarrannsókna er lækkaður um • 500
kr. f. á. Loks er fellt burtu 15 þús. kr.
styrkur f. á og 40 þús. kr. lán úr viðlaga-
sjóði til skipakvíar við Eyjafjörð, 4700 kr.
síðara árið til stórskipabryggju í Stykkis-
hólmi og 2000 kr. til að útvega motorvagn
frá útlöndum og reyna hér á landi.
Fjárlögin voru afgreidd fyrst um sinn
frá efri deild í gær. 3. umr. stóð tæpa
klukkustund með umræðum og atkvæða-
greiðslu, og mun það sjaldgæft á þingi.
Nokkrar nýjar br.till. frá nefndinni og
landshöfðingja voru samþykktar, en allar
óyerulegar. Hefur öll meðferð fjárlaganna
í efri deild að þessu sinni verið allein-
kennileg, bæði vegna óvenjulega mikils
niðurskurðar á frv. n. d. og vegna þess,
hve niðurskurðurinn virðist gerður af
handahófi, óeðlilegar og óþarfar fjárveit-
ingar látnar starida óhreyfðar, en aðrar
nauðsynlegar sniðnar burtu, og eru marg-
ir óánægðir yfir slíkum aðförum. Mun ekki
gCta hjá því farið, að fjárlögin komi nú í
sameinað þing, því að hætt er við, að
neðri deild geri þær breytingar á frv., sem
efri deild þykist ekki geta gengið aðóskor-
að, en það verður hún að gera, éf málið
á ekki að fara í sameinað þing. Er þá
allhætt við, að neytt verði aflsmunar, svo
að sýnt verði, hjá hvorri deildinni fjárráð-
in séu og eigi að vera að réttu lagi, en
það er hjá neðri deild, enda þótt vér könn-
umst fyllilega við, að ýmsar fjárveitingar
hennar séu misráðnar, og að henni geti
allmjög skjátlazt. Er því opt gott, að e. d.
sé fremur íhaldssöm og þung í taumi, en of-
mikið má að öllu gera, og svo mun nú
hafa orðið.
Fallin frumvörþ.
Frv. um breyting á 3. gr. laga 2. nóv.
1885, um breyting á 1. gr. í lögum 27.
febr. 1880, um skipun prestakalla (um að
200 kr. árgjald af Prestsbakkaprestakalli í
Strandaprófastsdæmi falli niður frá far-
dögum 1901) fellt í n. d.
Frv. um viðauka við lög 12. jan. 1900
um fjölgun þjóðvega, fellt í n. d.
Frv. um dánarskýrslur, fellt í e. d.
Frv. um uppgjöf eptirstöðva af láni til
Ölfusárbrúar, fellt í e. d. við 2. umr. í gær
með 6 atkv. gegn 5.
Á þessa atkvæðagreiðslu verður síðar
minnst nánar.
Lög frá alþlngi:
29. Lög um löggilding verzlunarstadar d
Grenivík vid Eyjafjörd.
30. Fjdraukalög fyrir drin 1902 og 190J.
31. Lög um þingsköþ til krádabirgda fyrir
alþingi.
Breytingar þær á þingsköpum alþingis,
eins og þau eru sett með lögum 7. april
1876, er leiða af stjórnarskipunarlögum um
breyting á stjórnarskrá um hin sérstaklegu
málefni íslands 5. jan. 1874, þá er þau ganga
í gildi, má til bráðabirgða ákveða með kon-
unglegri tilskipun.
32. Lög um eþtirlit með þilskiþum, sem notuð
eru til fiskiveiða eða vöruflutninga.
1. gr. Hver sá maður eða félag, sem gerjr
út þilskip til veiðiskapar eða vöruflutninga,
skal láta skoða skipið af þar til kvöddum
mönnum, áður það leggur út í fyrsta skipti
á almanaksárinu, og má eigi lögskrá menn
á skip, fyr en skoðunargerð hefur fram farið
eptir lögum þessum.
2. gr. í hverju lögsagnarumdæmi í land-
inu skulu vera svo margir skipskoðunar-
menn, er þurfa þykir. Lögskráningarstjóri
útnefnir skoðunarmennina, og ákveður starf-
svæði þeirra, og skulu þeir vera valinkunnir
og óvilhallir menn, og að öðru leyti svo
vel hæfir til starfans, sem föng eru á.
Nú vill skipsútgerðarmaður fá skoðunar-
gerð framkvæmda, og skal hann þá snúa
sér til skipskoðunarmanns á þeim stað,
er skipið á að leggja út frá, með skrif-
legri beiðni um skoðunina, og jafnframt
skýra frá, hve margir skipverjar er ætlazt
til að verði á skipínu; skal hann sjá um, að
skoðun fari fram tafarlaust.
Skoðunargerðin skal jafnan framkvæmd
með tveim skoðunarmönnum, og kjósa þeir
sér oddamann, ef ágreiningur verður.
Að skoðunargerðinni lokinni senda skip-
skoðunarmennirnir lögskráningarstjóra eða
umboðsmanni hans bréflega skýrslu um hana,
og getur útgerðarmaður krafizt, að þeir eið-
festi hana, ef þörf þykir.
3. gr. Álíti skipskoðunarmenn, að skip sé
þannig úr garði gert, að lífi eðaheilsu skip-
verja sé hæt'ta búin, sakir þess hve skipið
er veikbyggt, eður og sakir fúa eða annara
galla, ónógra og gamalla segla, eða reiða,
eða af því, að skipið hafi eigi svo trausta
eða næga báta, sem þörf krefur, þá má alls
eigi lögskrá menn á slík skip, fyr en sann-
að er með vottorði skoðunarmanna, að bætt
sé úr því, sem ábótavant þótti.
Nú virðist ’skoðunarmönnum að íbúðar-
rúm skipverja séu illa úíbúin, of lítil eða
loptill fyrir þá tölu skipverja, sem ætlað er
rúm í þeim, og má þá eigi lögskrá fleiri
menn á skipið en skoðunarmenn meta, nema
læknirinn í því læknishéraði telji það óhult.
4. gr. Fyrir sköðunargerð ber hvorum
skoðunarmanna 3 kr. fyrir hvert skip, er
þeir skoða. Sama borgun ber og odda-
manni, þegar hann er kvaddur til.
Gjöld þessi, sem og borgun til læknis, er
hann skoðar íbúðarrúm skipa, greiðist af
útgerðarmanni, og má taka þau lögtaki.
5. gr. Ef skoðunargerð sú, er þilskipa-
ábyrgðarfélagið við Faxaflóa eða önnur hér-
lend þilskipaábyrgðarfélög láta árlega fram
fara, að því er skip þau snertir, sem í sjó-
ábyrgð eru, fullnægir skilyrðum laga þess-
ara, þá er landstjórninni heimilt að sam-
þykkja að skoðunargerð sú, er téð félög
láta fram fara, komi í stað skoðunargerðar
þeirrar, er lög þessi mæla fyrir um.
6. gr. Brot gegn lögum þessum varða allt
að 1000 kr. sektum, nema þyngri hegning
liggi við eptir hegningarlögunum.
7. gr. Mál, sem rísa af broti gegn lögum
þessum, skulu rekin sem opinber lögreglu-
mál.
8. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. jan. 1904.
33. Lög um aðra skiþun d ceztu umboðs-
stjórn íslands.
1. gr. Samkvæmt stjórnarskipunarlögum,
dagsettum í dag, um breyting á stjórnar-
skrá um hin sérstaklegu málefni fslands 5.
jan. 1874, skal stofna stjórnarráð fyrir ís-
land í Reykjavík, og skipa í það landritara
og 3 skrifstofustjóra, og veitir konungur þau
embætti.
2. gr. Ráðherra Islands skal hafa að laun-
um 8000 kr. á ári, og skal honum aukþess
látinn í té embættisbústaður og 2000 kr. á
ári til risnu. Þangað til ráðherrann fær
embættisbústaðinn til afnota, skal honum
veitt 2000 kr. uppbót fyrir hann á ári.
Kostnaður við embættisferðir ráðherrans
til Kaupmannahafnar og dvöl hans þar greið-
ist af landssjóði.
3. gr. Eptirlaun ráðherra skulu ákveðin
samkvæmt hinum almennu eptirlaunalögum.
Konungi skal þó heimilt að ákveða ráðherr-
anum allt að 3000 kr. eptirlaun, ef honum
ber minna samkvæmt eptirlaunalögunum.
4. gr. Landritari hefur 6000 kr., og hver
skrifstofustjóri 3500 kr. í laun á ári. Til
aðstoðar og skrifstofukostnaðar má verja
14,500 kr. á ári.
5. gr. Til að breyta hinum núverandi lands-
höfðingjabústað í stjórnarráðsskrifstofur og
búa þær út má verja 11,000 kr.
6. gr. Landshöfðingjaembættið, landshöfð-
ingjaritaraembættið og hin umboðslega end-
urskoðunarsýslan skulu lögð niður.
Frá 1. október 1904 skulu amtmannaem-
bættin bæði lögð niður, og stiptsyfirvöldin jafn-
framt afnumin.
Landfógetaembættið skal lagt niður, þeg-
ar embættið losnar. Til að gegna störfum
þessa embættis má þá verja allt að 2500 kr.
á ári, og skal með konunglegri tilskipun
ákveða, hvernig þeim skuli gegnt.
Á sama hátt skal fyrirskipa, hver störf
amtmanna og stiptsyfirvalda skuli fengin
stjórnarráðinu fyrir Island í hendur, og hverj-
um önnur störf þeirra skuli falin. Þeim
mönnum, er forsetastöðurnar í hinum 4 amts-
ráðum landsins verða fengnar í hendur, skal
greiða af jafnaðarsjóði þóknun fyrir skrif-
stofukostnað, að upphæð 300 kr. Þó mega
amtsráðin hækka upphæð þessa.
34. Lög um hafnsöguskyldu i ísafjarðar-
kauþstað.
1. gr. Öll skip, sem eru 40 smálestir eða
meira áð stærð, skulu, hvort sém þau hota
hafnsögu eða eigi, vera skyld að greiða hafn-
sögugjald í fyrsta skipti á árinu, er þau koma
frá útlöndum til ísafjarðarkaupstaðar, ef
þau leggjast fyrir innan línu, er hugsast
dregin úr Norðurtanganum beint yfir í stein
þann á Kirkjubólshlíð, sem er hafnarmerki.
35. Lög um viðauka við lög 9. jan. 1880
um breyting d tilskiþun um sveitar-
stjórn d íslandi og breyting d lögum 9.
dgúst 1889 við nefnd lög.
1. gr. Á hvalveiði og á síldarveiði með
nót, svo og á laxveiðiafnot utanhreppsmanns
má leggja aukaútsvar, þótt fyrirtæki þessi
eða atvinna sé rekin styttri tíma en 4 mán-
uði af gjaldárinu.
2. gr. Sömuleiðis má leggja aukaútsvar
á ábúð á jörð eða jarðarhluta og leiguliða-
afnot af jörðu, þótt engin ábúð fylgi, og þó
rekin séu skemur en 4 mánuði gjaldársins.
36. Lög um að stjórninni veitist heimild til
makaskiþta d þjóðjörðinni Norður-
Hvammi í Hvammshreþþi fyrir þrests-
setursjörðina Fell í Dyrhólahreþþi.
37. Lög um breyting d I. gr. í lögum 19.
febr. 1886 um friðun hvala.
1. gr. Allir hvalir, nema tannhvalir og
smáhveli, svo sem hnýsur, höfrungar og mar-
svín, skulu friðhelgir fyrir allskyns skotum
hvervetna í landhelgi, svo fyrir land utan
sem á flóum og fjörðum inni árið um kring,
nema í ísvök sé eða fastir á grynningum,
eða hamlaðir á annan hátt því líkan. Reka
má hvali á land og drepa, ef það er gert
með handskutlum eða lagvopnum, en eigi
með skotum, og skal þess þá ávallt gætt,
að eigi sé síldveiði eða veiðarfærum spillt.
2. gr. 1. gr. laga 19. febr. 1886 um frið-
un hvala, svo og lög um breyting á lögum
þessum 15. jan. 1892 eru úr gildi felld.
38. Lög um breyting d lögum nr. 4, 19-febi.
1886, um utafiþjóðkirkjurnenfi.
1. gr. Kirkjufélög utan þjóðkirkjunnar,
er kosið hafa sér prest eða forstöðumann,
geta eptirleiðis leitað til ráðherrans fyrir fs-
land til þess að fá staðfesting kosningarinn-
ar. Staðfesting ráðherrans á kosningunni
veitir kirkjufélaginu öll hin sömu réttindi,
sem 1 lögum 19. febr. 1886 eru talin fylgja
konunglegri staðfesting.
2. gr. Nú deyr prestur eða forstöðumað-
ur utanþjóðkirkjusafnaðar, er kosning hans
hefur hlotið staðfesting, eða hann fyrir upp-
sögn eða af öðrum ástæðum hættir starfa
sínum, og njóta þá meðlimir utanþjóðkirkju-
félagsins undanþágu þeirrar frá gjöldum til
kirkna og presta þjóðkirkjunnar, er til er tek-
in í 16. gr. laga 19. febr. 1886, og í 3. gr.
laga þessara, til þess, er þeir hafa kosið sér
annan prest eða forstöðumann og fengið stað-
festing á kosning hans, þó eigi um lengri
tíma en 6 mánuði.
3. gr. Allir þeir menn, sem eru í einhverjtt
kirkjufélagi utan þjóðkirkjunnar, því er prest
hefur eða forstöðumann, er fengið hefur stað-
festing konungs eða ráðherra, skulu vera
lausir við fasteignartfund til presta þjóðkirkj-
unnar, svo og við fasteignartíund og kirkju-
gjald af húsum til þeirra kirkna, sem eru
landssjóðseign, þegar utanþjóðkirkjusöfnuð-
urinn hefur komið sér upp kirkju, sem að
áliti kirkjustjórnarinnar telst sómasamlegt
guðshús.
4. gr. Þeir prestar, sem fengið hafa erri-
bættisveitingu, áður en lög þessi öðlast gildi,
skulu fá tekjuhalla þann endurgoldinn af
landssjóði, er leiðir af ákvæði 3. greinar.
39. Lóg um friðun fugla.
1. gr. Þessar fuglategundir skulu friðað-
ar vera árið um kring: Maríuerlur, stein-
deplar, þrestir, rindlar, auðnutitlingar, snjó-
titlingar, þúfutitlingar, óðinshanar, þórshan-
ar, kríur, tildrur, sandlóur, jaðrakan, rauð-
brystingar.
2. gr. Þessar fuglategundir skulu ekki
friðaðar á neinum tíma árs : Ernir, valir,
smyrlar, uglur, hrafnar, kjóar, skúmar, veiði-
bjöllur og aðrar máfategundir, skarfar, súl-
ur, himbrimar, lómar, sefandir, svartfugl,
fiskiendur og helsingjar.
3. gr. Aðrar fuglategundir skulu friðað-
ar, svo sem hér segir:
a. rjúpur, frá 15. febrúar til 15 september.
b. allar andategundir, aðrar en þær, sem
þégar eru taldar, frá 1. apríl til 1. sept-
ember.
c. svanir, frá í. apríl til 15. september.
d. lundi, frá 10. maí til 20. júní.
Sýslunefndum veitist heimild til að ákveða
friðunartímann fyrir fýl, hverri í sínu héraði;
þó má friðunartíminn ekki byrja síðar en
20. marz og eigi enda fyr en 10. ágúst.
Allar þær fuglategundir, er hér hafa ekki
verið nefndar, skulu friðaðar frá 1. apríl
til 1. ágúst.
Skot og net, nema háfa, má ekki hafa
við lunda- eða fýlaveiði,
4. gr. Fyrir hvern fugl, sem friðlýstur
er í lögum þessum, skal sá, er brotlegur
verður, gjalda 2 kr. sekt, er tvöfaldast fyrir
hvert brot, allt að 40 kr.
5- gr. Ráðherrann getur veitt visindalega
menntuðum fuglafræðingum undanþágu frá
ákvæðum þessara laga.
6. gr. Mál þau, sem rísa út af brotum
gegn því, sem fyrir er maélt í lögum þessuni,
skal fara með sem opinber Iögreglumál.
Rennur helmingur sektarfjárins f landssjóð.