Þjóðólfur - 27.10.1905, Blaðsíða 1

Reykjavb föstudaginn 27. október 1905.
Skór, stígvél og legghllfar
er hverjum manni nauðsynlegt í haust-vætunum og vetrarbyljunum, en opt á
það ekki saman nema nafnið, — og því hefur nú verzlunin Edinborg
leitað fyrir sér með því að kaupa skófatnað frá flestum helztu þjóðlönd-
um heimsins, svo nóg sé um að velja, enda hefir hún nú betri og meiri
birgðir af honum, en dæmi eru til á voru landi, og bráðlega er von á mesta
kynstri í viðbót, og þar á meðal alveg nýjar tegundir. — — Á vinnustofunni
er og allt af smíðaður nýr skófatnaður og gert við gamlan.
Hvar skyldi vera betra að gera kaup en í
Edinborg?
Jú 45.
57. árg.
Útlendar fréttir.
Kaupmannaliöfn 14. okt.
Noregnr og Svíþjóð. Sfðan samþykkt-
in milli Svía og Norðmanna í Karlstad
var kunngerð, hafa stöðugar deilur átt sér
stað 1 Noregi milli hinna ýmsu pólitísku
flokka þar. í byrjun þ. m. voru æsinga-
fundir haldnir 1 Kristjanfu á móti sam-
þykktinni, og voru sendar bænarskrár til
þings og stjórnar um, að hafna henni.
Lfkir fundir voru haldnir vfðsvegar út um
land. Eins og getið var um í sfðustu
fréttum til »Þjóðó1fs« var það aðallega
niðurbrot víggirðinganna er olli óánægj-
unni, og sú auðmýkt er lá fólgin í því,
að Svfar fengu sínar kröfur uppfylltar 8.
þ. m. Var svo Karlstaðar-sættin tekin til
umræðu í stórþinginu. Rimman um hana
var hörð og löng. Einkum voru það
þingm. Castberg og Konow er álösuðu
sendinefndinni og stjórninni fyrir að hafa
gert þessa »skammarlegu sætt«, er væri
bæði til smánar og skaða fyrir Noreg og
kváðu þeir, að af tvennu illu, hefði þó
verið betra, að halda bandalaginu við
Svía áfram en að ganga að þessari sam-
þykkt. Þeir ráðgjafarnir Michelsen og
Lövland svöruðu þessum árásum vel og
viturlega, og sögðu að það hefði ekki
verið annar kostur, en að ganga að
henni, til þess að komast hjá stríði. Líka
bentu þeir á, að ef Norðmenn hefðu ekki
viljað hliðra til á Kalstaðarfundinum, þá
hefði Noregur misst allt meðhald meðal
stórveldanna.
Daginn eptir var svo gengið til at-
kvæða um samþykktina f stórþinginu, og
var hún samþykkt með 101 atkv. gegn 16.
í Svfþjóð hefur ríkt meiri eining og
ánægja út af sættinni f Karlstad. Nefnd
sú, er valin var af ríkisdeginum til að
fjalla um hana kom í gær fram með
einróma tillögu um, að hún yrði sam-
þykkt óbreytt. Atkvæðagreiðsla um hana
í ríkisdeginum hefur þó ekki farið fram
enn, að þvl er fréttst hefur.
[I gær (13. okt.) var Karlstaðargerðin
samþykkt 1 báðum málsstofum ríkisdags-
ins sænska með öllum atkvæðum og sam-
band landanna því leyst að fullu].
Frakklnnd og Þyzkaland. f lok f. m.
var loks gerð samþykkt á milli Frakk-
lands og Þýzkalands út af Marokkodeilu-
málinu, og skrifuðu þeir Rouvier utanrlk-
isráðgjafi og Rodalin fursti undir hana.
Menn halda þó að samþykkt þessi nái
að eins yfir minniháttar atriðið viðvfkj-
andi deilumálunum um Marokkó, og að
öll stærri mál er þvf viðkemur bíði alls-
herjarfundarins.
I sambandi við þetta má geta tim
grein, er stóð í franska blaðinu »le Mon-
tin« utn Marokkódeiluna fyrir skömmu
og vakið hefur hina mestu eptirtekt f
heimsblöðttnum.
Greinin skýrir frá upplýsingum, er Del-
cassé hafði átt að hafa komið fram með
á ráðgjafafundi þeim, sem haldinn var,
þegar hann sagði af sér utanríkismál-
efnunum.
Þessar upplýsingar eða réttara sagt
uppljóstranir ganga út á,' að England
hafi verið viljugt til að hjalpa Frakklandi
ef lent hefði í ófriði milli þess og
Þýzkalands út af Marokkó, og að enska
stjórnin hafi verið við þvf búin á hverri
stundu, að ráðast að Kielkanalnum með
flota sínum, og landsetja 100,000 her-
menn í Sljesvik — Holstein.
Bæði enska og franska stjórnin hafa
opinberlega mótmælt innihaldi greinar-
innar, og segja hana tóman uppspuna.
Franska stjórnarblaðið »le Temps«
sagði við sama tækifæri, að Frakkland
vildi gjarnan halda vináttu sinni við Eng-
land og Italíu, en að það vildi þó ekki
hafa samband við önnur ríki en Rúss-
land.
Undanfarinn tíma hefur verkfall mikið
staðið yfir meðal rafmagnsverkamanna í
Berlín. Það eru um 40,000 manns, er
taka þátt í því.
Nýlega hefur allsherjar læknafundur
staðið yfir í París um tæringu (Tubercul-
ose). Héðan frá Danmörku eru margir
hluttakendur, því að eins og kunnugt er
stendur Danmörk einna fremst af öllum
þjóðum í baráttunni gegn þessari voða-
legu veiki, einkum hvað varnar- og var-
úðarreglur snertir.
Það merkasta, sem gerzt hefur á lækna-
fundi þessum er, að hinn heimsfrægi þýzki
læknir Emil Behring hefur látið uppskátt,
að hann hafi fundið upp öruggt meðal
gegn veikinni. Hann hefur þó ekki reynt
verkanir meðalsins gegn tæringu hjá
mönnurn, en að eins gert tilraunir með
dýr enn sem komið er. Hann býst þó
við, að hafa lokið tilraunum sínum þann-
ig, að meðalið geti komið almenningi tií
nota fyrir næsta læknafund um tæringu,
er haldinn verður í Ameríku 1908.
Auðmaður einn í Ameríku hefur boð-
ið Behring 50,000 dollara, ef hann birtir
uppgötvun sína þegar í stað, en hann
hefur ekki viljað taka móti þessu tilboði.
Mönnum er víst kunnugt um, að það
var Behring, er fann upp meðalið við
»difteritis« og fékk hann Nobelsverðlaun-
in fyrir þá uppgötvun 1901.
1. okt. rakst gufuskipið »Njörður« hér
1 Eyrarsundi nálægt Hveen á gufuskipið
»Robert«. Hið síðarnefnda sökk á svip-
stundu. Einn maður komst lífs af, en
hinir allir, 20 að tölu, drukknuðu. Bæði
skipin voru sænsk.
Stjörnufræðingurinn Perdin hef-
ur uppgötvað 2 ný tungl kringum jarð-
stjörnuna »Júppiter«, svo að nú hefur hann
7 tungl alls.
Aqvinaldo hin alkunna frelsishetja
Filippseyjanna er nú kominn heim til
Manilla úr útlegðinni og hefur svarið
, Bandaríkjastjórn hollustueiða.
Sagt er, að bráðum eigi að birta trú-
lofun Alfons Spánarkonungs og Emmu
prinsessu af Battenberg. Hún er frænka
Játvarðar Englakonungs og er orðlögð
fyrir fegurð sína.
Hinn tyrkneski marskálkurEdhem Pasha
er nýlega látinn. Hann var yfirhershöfð-
ingi Tyrkja í ófriðnutn við Grikkland 1896.
í gær bárust þau tíðindi frá Rússlandi,
að verjendum Port Arthur, hershöfðingj-
unum Stössel, Fock og Ries, hafi verið
vikið frá stöðu sinni sakir ódugnaðar, ér
þeir áttu að hafa sýnt við vörn borgar-
innar.
I Moskva hefur vinnulýðurinn gert verk-
fall að nýju og það hefur lent í blóðug-
um bardaga milli verkamanna og her-
liðsins á götum borgarinnar. Verkamenn
krefjast þess, að vinnutíminn sé ekki nema
8 tímar á dag.
Viðauki. Rvík 27. okt.
Enska blaðið »Daily Telegraph« frá
16. þ. m. skýrir fra óvenjulegu slysi, er
varð á miðju Atlantshafi á »Campania«,
einu útfliltningaskipi Cunardlínunnar n.
þ. ni. Skipið var á leið vestur til Amer-
íku með um 1500 manns. Veður var
ekki hvasst, en öldugangur þó allmikill.
Voru um 200 farþega uppi á þilfari að
skemmta sér. En allt í einu skall voða-
mikil alda yfirskipið, svo að allt þilfarið
var í kafi, en 5 farþega tók út og fórust
þeir, en margir voru hætt komnir og um
30 meiddust meira og minna. Meðal
þeirra sem fórust telur enska blaðið konu
eina »Elizabeth Grunadotter«, og lítur út
fyrir, að það hafi verið íslenzk kona, en
föðurnafnið afbakað og eigi að vera
Gunnarsdóttir eða Grímsdóttir(?). Hafði
hún komið á skipið 1 Queenstown (á ír-
landi). Meðal þeirra er meiddust eru
nefndir Helge O. Helgesen og Eric Svens-
son. En þau nöfn geta verið norsk eða
sænsk. Blaðið getur þess, að aldrei fyr
á 65 árum eða síðan 1840 hafi nokkur
farþegi farist af skipum hinnar heimskunnu
Cunardlínu, enda sé það orðtæki beggja
vegna Atlantshafsins meðal reyndra ferða-
manna: »Það er óhultara úti á Cunard-
línuskipi en á landi«.
Hinn frægi enski leikari Henry Irv-
ing andaðist 13. þ. ni. 67 ára gamall,
og þykir Englendingum mikill sneyðir í
fráfalli hans, enda er talið, að honum sé
mest að þakka framfarir þær, er orðið
hafa í enskri leiklist á sfðustu áratugum.
í dönskum blöðum frá 16. og 17. þ.
m. er fullýrt, að Karl Danaprinz verði
kjörinn konungur í Noregi með miklum
meiri hluta atkvæða, og að hann muni
vera fús á að taka við konungstigninni.
Loptskeyti Marconi’s til íslands,
Mörg þeirra ekki komið fram.
Landi vor hr. Arnór Árnason frá Chica-
go, er dvalið hefur 20 ár í Ameríku, kom
hingað alkominn með konu og börnum
með »Ceres« í þ. m. Á leiðinni hingað
datt honum í hug að fá send hingað á
undan sér loptskeyti frá Englandi, og
leitaði þessvegna uppi skrifstofu Marconi-
félagsins í Edinborg, er honum gekk erfitt
að finna, því að hvergi var það augiýst
þar, að tekið væri á móti skeytum til
íslands, eins og eðlilegt hefði verið, ef
fétagið hefði haft örugga trú á samband-
inu. Hr. Arnór mæltist svo til þess við
umboðsmann Marconifélagsins að fá sent
loptskeyti hingað, en fékk þau svör, að
það yrði ekki tekið ókeypis, og fyrir
borgun vildi hann heldur ekki taka það,
því að hann gæti ekki ábyrgzt, að skeyt-
ið kæini fram, það liefðu mörg’ skeyti, er
sentl liefðu verið til íslands ekki knmið
fram, og þetta væri að eins tilraun og
ekkert annað.
Frá þessu hefur hr. Arnór sjálfur skýrt
ritstjóra þessa blaðs, og er það samhljóða
þvív sem blaðið »Vestri« hefur áður skýrt
frá eptir honum.
Þetta sannar nokkurnveginn áþreifan-
lega það sem menn reyndar vissu áður,
að mörg Marconiskeyti hingað hafa ekki
komið til skila, og að s-amband þetta er
því mjög óábyggilegt og athugavert, eins
og svo þrásinnis hefur verið tekið fram,
og þýðingarlaust er að neita. Marconi-
félagið sjálft hefur og aldrei skoðað þetta
öðruvísi en tilraun (experiment). Að ætla
sér að byggja á henni stöðugt og ör-
uggt samband landa á milli, er sannast
að segja óskiljanleg fásinna og fádæma
barnaskapur, ef það er ekki vísvitandi
blekking hjá þeim ísl. fulltruum, er fyrir
þv( börðust mest.
Misprentun. Á 2. bls. liér í blað-
inu á að vera 144 krónur (ekki kv.) gulls
úr „tonninu".