Þjóðólfur - 26.04.1907, Blaðsíða 2

ÞJÓÐÓLFUR.
68
hvert öðru fegurra, var undirspilið á
Fortepiano og Orgel-Harmonium nákvæm-
lega samtaka söngflokknum og raddirnar
framúrskarandi vel samæfðar og hreinar.
Hinsvegar má búast við því, að almenn-
ingur hafi ekki fellt sig eins vel við sam-
söng þennan, eins og ýmsa aðra, sem
haldnir hafa verið hér áður, en sem bæði
hafa tekizt miklu miður og ekki verið
eins vel stjórnað og getur naumast önnur
orsök legið til þess en sú, að hér á landi
þekkir almenningur lítið eða ekkert til
gamla kirkjusöngsins og að raddsetning
þessara laga er miklu flóknari og þrengri
en algengt er nú, jafnvel víða óáheyri-
legri fyrir þá, sem eru óvanir henni, en
er þó í raun og veru skínandi fögur og
hugðnæm. Ýms meiriháttar söngfélög í
helztu borgum og bæjum erlendis, fást að
miklu leyti eða jafnvel einvörðungu við
að útbreiða þekkingu almennings og álit
á kirkjusöngvunum gömlu og þykja þeir
hvarvetna einkennilega fagrir og fjölbreyti-
legir1). Nú hefurj hr. Sigfús Einarsson
orðið fyrstur manna hér á landi til þess
að vekja athygli manna á þeim með þess-
um fagra og áhrifamikla samsöng sínum
og á hann miklar þakkir skildar fyrir það
og væri óskandi að menn mættu eiga
von á slíkum samsöngvum frá hans hendi
optar.
Jafnvel þó ýmsum kunni að hafa þótt
minna til samsöngs þessa koma, en þeir
höfðu gert sér vonir um áður, og allmik-
ið að borga eina krónu fyrir að hlusta á
hann, hef eg heyrt fjölda marga viðstadda
segja, að þeir vildu gjarnan borga eina
krónu fyrir hvert einstakt lag af flestu
því er sungið var. Svo mikið hefur þeim
þótt til hans koma og er það gleðilegur
vottur um smekkvísi þeirra og góðan
skilning á söng yfir höfuð, en þetta
hvorttveggja er einmitt það sem þarf að
glæða og auka svo sem unnt er hjá oss
íslendingum, ekki sfzt hérna í Reykjavík,
enda hefur það eflaust verið tilgangur hr.
S. E. með samsöng þessum og má full-
yrða, að honum hefur tekizt það mæta-
vel svona í fyrstu byrjun.
Þrjú lög sungu þau sóló, S. E. og frú
hans. Það er ekki fyrir alla að fást við
þessar gömlu kirkju-»aríur«, en þvf meira
lof skilið eiga hjónin fyrir það, hve vel
þeim fór það úr hendi. Það erauðheyrt
að frú Valborg hefur lagt mikla alúð við
að æfa hljóð sín, svo fimlega beitir hún
þeim, enda hefur hún lært söng 1 mörg
ár hjá hinni frægu söngkonu Sophie
Keller — dóttúr gamla Henriks Rung —
og því fengið ágæta tilsögn. Hljóð henn-
ar liggja fast, en eru þó liðug mjög og
einn kost hafa þau enn, auk þess sem
þau eru allmikil og falleg, þau eru tár-
hrein. Frúin syngur aldrei falskan tón.
Sunnudaginn síðastan í vetri 1907.
Canlus /irmus.
Fundarályktun.
Þjóðólfi hefur verið send til birtingar
svolátandi fundarskýrsla:
Á fundi, er haldinn var f Nesjahreppi
í Austur-Skaptafellssýslu þ. 4. apríl þ. á.
var rætt um sjálfstæði íslands, eða um
samband Islands og Danmerkur.
Að enduðum umræðum var borin upp
svohljóðandi tillaga:
Fundurinn er algerlega samþykkur
stefnu þeirri, er kemur fram í blaðaávarp-
inu svokallaða, en álítur yfirlýsingu þing-
manna í stjórnarflokknum lýsa óheilind-
‘) í söngriti einu, afarmerkilegu, sem ný-
lega er út komið á dönsku, er meðal ann-
ars sagt um kirkjusöngva Bach's: ... „hele
Datidens (þ. e. á 17. og 18. öld) og Störste-
parten af Nutidens Musik er intet ved Siden
af den Bach’ske Kirkemusik. Den r e n e
protestantiske Kirkestil har i den endelig
fuldendt sit Löb og naaet Maalet".
um og tvíveðrungi. Og getur fundurinn
eigi borið traust til þeirra manna, að
semja við Dani um mál vor, nema að
þeir skuldbindi sig til fyrir þing, að halda
því fram í fullri alvöru, þegar til samn-
inganna kemur, að ísland verði frjálst
sambandsríki Danmerkur, og að sérmál
Islands skuli eigi borin tipp í ríkisráði
Dana. — Annars álítur fundurinn, að
stjórnin hefði átt að rjúfa þingið, og efna
til nýrra kosninga, svo þjóðin hefði átt
kost á, að kjósa þingmenn sína, með sér-
stöku tilliti til þessa mikilvæga máls.
Tillagan samþykkt í einu hljóði (32 á
fundi, flest kjósendur).
Fundarstjóri var Þórarinn Sigurðsson
oddviti, skrifari Þorleifur Jónsson hrepp-
stjóri.
Andatrúarsýkin.
Það sorglega atvik kom fyrir um síðustu
mánaðamót, að landi vor hr. Magnús E.
Brandson, sem í mörg undanfarin ár
hefur átt heima hér í borginni, varð viti
sfnu fjær eða brjálaður út af andatrú og
hefur verið á vitskertraspítala borgarinn-
ar síðan. Til allrar hamingju er hann á
batavegi, en að hann verði nokkurntíma
heill heilsu aptur, er efasamt. Erþetta atvik
sorglegt, því M. er að mörgu leyti vel
gefinn, og skyldurækinn maður gagnvart
fjölskyldu sinni, konu og 4 börnum.
I blaðinu »Heimskringla« í Winnipeg,
skýrir M. frá komum sínum á andatrúar-
fundina, nokkrum vikum áður en hann
varð fyrir þessu áfalli. Kveðst hann hafa
byrjað að sækja fundi þeirra á síðastliðnu
hausti fyrir áeggan kunninga síns, Pól-
verja nokkurs, er sé samverkamaður sinn.
Á þessum töfrasamkomum segist M. svo
hafa talað við móður sína látna fyrir mörg-
um árum og s. frv. Svo þungt var hann
þá orðinn haldinn af þessari banvænu
sýki.
Þótt þetta sé að eins eitt lítið dæmiaf
öllum þeim snörum, er andatrúardýrkend-
ur leggja fyrir fólk víðsvegar í heiminum,
þykir mér rétt að láta þetta opinberlega
í ljósi, er hér var um Islending að ræða,
er fyrir þessu óláni varð. Og svo gæti
þetta dæmi — ef til vill — orðið ein-
hverjum íslendingum til aðvörunar í fram-
tíðinni.
I öllum Bandarlkjunum eru andatrúar-
samkomur bannaðar með lögum. Verða
andatrúarleiðtogarnir því að halda fundi
sína í pukri, en sem bettir fer nær leyni-
lögreglan þeim félögum optast á sitt vald,
og verða þeir þá fyrir útlátum og sumir
jafnvel fangelsi. En þótt örfáir séu þeir
nú orðnir, er taka þátt í fundum andatrú-
armanna hér í borginni, heyrist þó ná-
lega á hverju ári rödd í blöðunum, um
þennan og hinn andatrúarflokkinn, er hafi
verið tekinn höndum fyrir kukl og fjár-
dráttarbrögð. Er það því rniður Ijós vott-
ur þess, hve sterk ástrfða andartrúar-
sýkin er hjá sumu fólki.
Chicago 28. febr. 1907.
Arnór Atnason.
Slátrunarfélag Suðurlands,
Það mál er nú komið svo langt áleið-
is, að félagið tekur til starfa í Reykjavík
í septembermánuði næstkomandi.
Félagið var stofnað á fundi við Þjórs-
árbrú 28. janúar síðastl. (sbr. 6. tölubl.
Þjóðólfs) en eptir var þá að ráða for-
stjóra eða framkvæmdarstjóra félagsins,
aðalslátrara 0. fl. Til þess að gera út
um það komu hér saman á íund í næst-
liðinni viku kjörnir fulltrúar úr sýslum
þeim, sem í félagsskapnum eru. Fyrir
Rangárvallasýslu voru: séra Eggert Páls-
son á Breiðabólsstað og Þórður Guð-
mundsson í Hala, fyrir Árnessýslu: Ágúst
Helgason í Birtingaholti og Vigfús Guð-
mundsson í Haga, fyrir Kjósar- og Gull-
bringusýslu: Björn Bjarnarson í Gröf,
fyrir Mýrasýslu: Guðmundur Ólafsson á
Lundum. Fyrir Vestur-Skaptafellssýslu
hafði verið kosinn Páll Ólafsson á Heiði
en hann kom ekki og heldur ekki full-
trúinn úr Borgarfjarðarsýslu, séra Guðm.
Helgason í Reykholti, sem dvelur erlend-
is sér til heilsubótar og Hjörtur Snorra-
son skólastjóri á Hvanneyri, er var for-
fallaður.
í stjórn félagsins kaus fundurinn : Ágúst
Helgason í Birtingaholti formann og með-
stjórnendur Björn Bjarnarson í Gröf og
Pál Stefánsson í Ási, sem flytur sig að
Elliðavatni í vor, og eiga þeir að vera
eptirlitsmenn með framkvæmdarstjóra og
aðstoðarmenn hans.
Tregt ætlaði fundinum að ganga að fá
forstjóra þann, er líkaði, þótt nógu margir
væru í boði, þar á meðal tveir danskir
menn, en fulltrúarnir voru ekki fyllilega
ánægðir með nokkurn þeirra, er sótt
höfðu og lögðu því að Hirti skólastjóra
á Hvanneyri að taka stöðuna að sér, en
sú málaleitun varð árangurslaus.
Loks varð það úr, að Hannes Thor-
arensen verzlunarstjóri við Thomsens
Magasín tók að sér forstjórastöðu slátr-
unarhússins gegn 3000 kr. árslaunum, en
aðalslátrari var ráðinn T ó m a s nokkur
Tómasson, er numið hefur slátraraiðn
í Danmörku og á Þýzkalandi og kvað
vera oiðinn fullnuma í þvf. Hann á að
fá 1800 kr. árslaun.
Lóð hefur félagið keypt hér í bænum
10,600 ferálnir af svonefndri Frostastaða-
lóð fyrir 25,000 kr. að meðtöldum húsum
þeim, er þar standa. Þar ætlar félagið f
sumar að reisa slátrunarhúsið, er vera á
með nýtízkuútbúnaði, eins og á sams-
konar húsum erlendis.
Enn sem komið er, er hluttakan í fé-
lagsskap þessum ekki almenn. Einna
mest mun hún vera í Árnessýslu. Þar og
í Rangárvallasýslu eru 18 deildir gengn-
ar í félagið, en í hinum sýslunum til
samans ekki nema 5—10 deildir.
Menn eru jafnan töluvert hikandi, þá
er um mikilsháttar nýmæli er að ræða,
sem hefur mikinn kostnað í för með sér,
og alveg nýtt í sinni röð hér á landi.
Væri óskandi, að fyrirtæki þetta gæti
blómgast og dafnað og orðið landbúnaði
vorum til gengis og gróða, eins og það
eflaust getur orðið, ef því verður vel og
skynsamlega stjórnað og menn verða sam-
taka um að fara gætilega í fyrstu og
spenna ekki bogann of hátt t. d. með
óeðlilegri verðhækkun á kjötinu.
Slysfarir.
Jóhannes Guðmundsson bóndi
í Möðrufelli í Eyjafirði datt af hestbakiá
heimleið af Akureyri að kveldi 26. f. m.
Fannst að eins ódauður skammt frá
Stokkahlöðum morguninn eptir og virtist
hafa dregizt í ístaðinu lengi, því að stíg-
vélið var af öðrum fætinum, og hefur
hann losnað á þann hátt. Læknir var
þegar sóttur, en maðurinn andaðist sam-
dægurs 27. f. m.
Aðfaranóttina 6. þ. m. drukknaði í
Bolungarvík Magnús Kristjánsson
formaður frá Isafirði, og er mönnum ó-
ljóst, hvernig slysið hefur atvikazt. Lík
líans fannst sjórekið skammt fyrir utan
Kálfadal 7. þ. m.
Áður hefur verið getið um drukknun 3
manna frá Steindyrum á Látraströnd.
Formaður á bátnum var Bjarni Gunnars-
son bóndi á Steindyrum, mesti dugnað-
armaður, Hafði farið til selaveiða 25.
f. m. og ekkert spurzt til bátsins síðan.
»Norðri« telur þó ekki óhugsandi, að
mennirnir hafi náð landi 1 Grímsey, en
lftil von sé þó um það.
Prestkosning
fór fram í Hvammi í Laxárdal 19. þ.
m. og var séra Arnór Árnason uppgjafa-
prestur á Ballfirá kosinn í einu hljóði
með 25 atkvæðum (af 49 á kjörskrá).
Hinn umsækjandinn var Þorsteinn Björns-
son cand. theol. [Eptir símtali frá Sauð-
árkrók 23. þ. m.].
Sauðárkrók 23. a p r í 1.
Inflúenza gengur um Skagafjörð, frem-
ur væg. Haldið, að hún hafi borizt með
„Tryggva kongi“ (í síðustu för hans) 17. f.
m. Nokkuð margir fengið lungnabólgu
upp úr henni.
Snjóhret gerði á sunnudagsnóttina.
Kalt síðan.
H i t i o í dag.
s/s „Mjölnir" kom og fór í dag.
Látlnn
er 2. þ. m. (3. í páskum) Kristján
Tómasson hreppstjóri á Þorbergsstöð-
um f Laxárdal í Dalasýslu, merkisbóndi,.
dugnaðarmaður og góður drengur.
,,Sterling“ (Thorefélagsskip) kom
frá útlöndum í fyrra dag með um 30
farþega. Þar á meðal voru: Emil Schou
bankastjóri, Kn. Zimsen verkfræðingur,
kaupmennirnir Sveinn Sigfússon, Gunnar
Gunnarsson og Einar Markússon (Ólafs-
vík), Sig. Guðmundsson afgr.maður fé-
lagsins hér, járnsmiðirnir Bjarnhéðinn
Jónsson, Gísli Firinsson og Guðjón Jóns-
son, Sigurjón Jónsson verzlunarm., frk.
Lára Lárusdóttir. Frá Leith komu kaup-
mennirnir R. Braun, Páll Torfason (Ön-
undarf.), Jón Proppé og Jón Björnssom
Borgarnesi).
Sumarið
gekk í garð í gær með hægri rign-
ingu. Má heita, að verið hafi öndvegis-
tíð hér á Suðurlandi og víðar síðan brá
til batnaðar fyrir rúmum mánuði. Eu
veturinn áður allt frá byrjun jólaföstu
einhver hinn harðasti og heyfrekasti, er
menn muna, stöðugur innigjafartími fyrir
allar skepnur, svo að það var engin furða
þótt menn væru orðnir aðþrengdir, er
batinn kom. Og af þvl að hann hefur
orðið einmitt svo eindreginn, bjargast allt
vel, því að naumast má gera ráð fyrir
verlilegri harðindaskorpu héðan af, úr því
að þessir tímar eru komnir.
Góðan ailíi
hafa botnvörpuskipin íslenzku fengið
nú upp á síðkastið. »Marz« (skipstj.
Hjalti Jónsson) kom í fyrra dag, eptir
hálfsmánaðar útivist, með svo mikinn afla,
sem hann gat rúmað, og talinn var nær
30 þúsund, en annars vita menn ekki
með vissu tölu á afla botnvörpuskipa.
Afla þennan hafði »Marz« fengið á 9
dögum, því að 5 daga gat hann ekki
verið að veiðum vegna storma. — Botn-
vörpuskipið »Coot« úr Hafnarfirði kvað
hafa fengið unt 50 þúsund síðan það
byrjaði veiðar fyrir tæpum mánuði, og
»Jón forseti« hefur einnig aflað vel upp
á síðkastið. Utgerð skipa þessara er að
vísu mjög kostnaðarsöm en uppgripineru
líka mikil, ef vel gengur. — Þilskipaafli
er mjög rýr, líklega helmingi minni að
jafnaði en að undanförnu, hæst 12—13,000
síðan vertíð hófst.
Slyw
varð hér í gærmorgun. Eyjólfur Eyj-
ólfsson skipstjóri á vélabátnum »Haraldi«
frá Isafirði lenti í hreyfivélinni, er
hann var að setja hana af stað, og muld-
ist sundur annar framhandleggurinn upp
að olnboga, og auk þess fékk maðurinn
fleiri meiðsli, þar á meðal voðasár á háls-
inn, um leið og hann slengdist á vélina.
Er jafnvel talið tvísýnt um líf mannsins
sakir þessara meiðsla.