Þjóðólfur - 20.03.1908, Page 2

46
ÞJOÐÖLFUR.
skír, og lágu eigi djúpt, nefið frítt og fór
vel. Hann var maður allvel skýr og hafði
minni um marga hluti mjög trútt. í dag-
fari var hann orðvar og glaðlegur, jafnlynd-
ur og hógvær, bónþægur og hugull. Hug-
arfar hans og innræti var það, að hann vildi
ekki vamm sítt vita um orð eða verk, og
það eitt gera til annara, er hann kysi að
sér væri gert. Hann var trúmaður fölskva-
laus og bænrækinn, og mátti aldrei heyra
flysjungstal eða fleipur um neitt það, er
snerti helgihald og trúrækni. Má geta þess
í sambandi við þetta, að io eða 12 árin
hin síðari, er Vigfús var hjá Þorkeli presti,
lét prestur Vigfús og engan annan lesa hús-
lestur. Stappaði mjög nærri, að prestur léti
lestnr falla niður, ef Vigfús var eigi við.
Munu þeir, sem þekktu skapferli prests og
siðvendni, mega það ætla af þessu, að ekki
hafi hann álitið Vigfús blandinn í trúnni
eða afglapa í meðferð guðsorða. — Um
húsbóndahollustu Vigfúsar mundi seint of
mælt. Hún var þeim mun traustari til orða
og athafnar, sem meira lá við, enda mun,
ef til vill, sjaldfundin jafn fölskvalaus ást og
virðing hjúa til húshænda sinna, sem sú,
er kunnugir þekktu hjá honum. Þá mun
slík trúmennska og tryggð, er hann sýndi
vinum sínum, ekki á hverju strái. Um það
geta þau börn Þorkels prests og Ragn-
heiðar húsfreyju hans, er ólust upp með
Vigfúsi, Ijósast vottað. Svo var hann þeim
unnandi, trúr og tryggur til hinnstu stundar,
að vart getur blóðskyldur bróðir eða systir
þar við aukið. Umhyggjusemi hans fyrir
þeim leynt og ljóst, í smáu og stóru, mun
helzt eiga sér óvíða líka. Sem vott um trú-
leik og dyggð Vigfúsar við menn, er með
honum voru, má nefna það, að sú var venja
meðan hann var á Staðastað, að trúa hon-
um fyrir öllu. Öllum Ieyndarmálum var
borgið hjá honum. Þyrfti að geyma eitt-
hvað frá glötun, og um leið svo enginn vissi
um það, þá var það falið honum. Þyrfti að
muna eitthvað óskeikanlega, þá var það falið
honum o. s. frv. Greiðvikni og hugulsemi,
glögg réttlætistilfinning og þá eigi sízt kær-
leiksylur til munaðarlausra og dýra allra, —
það voru honum meðfæddir eiginleikar. Um
trúleik hans og dyggð í verkum fyrir aðra
en húsbændur sína, þarf varla að geta þess,
að hann fór með allt eins og malið gull,
var hagsýnn, skyldurækinn og afbrigða þrif-
inn. — Hin síðustu 10 vetur æfi sinnar
kenndi hann brjóstveiki, enda hafði hann
síðan um tvítugt allt af verið skepnuhirðir
og í heyjum á hverjum vetri. Fór veikin
jafnan þyngjandi og leiddi hann loks til
dauða eptir langa og þunga legu. — Varla
er vafi á því, að við Vigfús áttu þessi orð:
hæfur fyrir hærri stöðu,
hann var sinnar stéttar prýði,
sökum valmennsku hans, trúleika og sam-
vizkusemi. Hefur og Jöklamaður einn
minnst hans með vísum þessum:
Trúr í verki’ og tryggur í hjarta,
talaði ekki fals né lygi,
trúar honum blysið bjarta
birtu gaf og öruggt vígi.
Yfir Kfsins urðaklungur
upp til fjalla og nið’r ( byggðum
fór hann gamall eins og ungur
eina stefnu’, er lá að dyggðum.
Húsbændunum hollur var ’ann, -
hjúaprýði’ í máli og verki, —
þeirra fyrir brjósti bar ’ann
blessun. Þess voru ærin merki.
Vinum sínum var hann dyggur
vörður, bæði fjarri’ og nærri.
Hvert sem þeirra leiðin liggur,
lifir hann þeim ( minning kærri.
Veraldar af fjánum fékk ’ann
fæstu náð í hlöðu’ að safna,
en með auðlegð aðra gekk ’ann
innst í hjarta, trausta’ og jafna.
Mönnum bæði’ og málleysingjum
meiri kærleik sýndi’ hann flestum
þeim, sem upp úr auradyngjum
aumum látast buga’ að gestum.
Þegar rifjast reikningarnir,
rís upp hold af jarðardvala,
orir verða allir farnir
atburðir til ljóssins sala,
mun þér drottins dómur rétta
dyggra þjóna launin beztu
fyrir þína sanna’ og setta
sálardyggð og trúarfestu.
Gatnall Búdari.
„t*ess skal getið, sem gert er“.
í 53. tölubl. Þjóðólfs f. á. stendur grein
með yfirskriptinni: „Þess skal getið, sem
gert er“. Mönnum hér um slóðir hefur
orðið alltíðrætt um grein þessa, sérstaklega
þó af því, að höf. hennar þykir halla þar
réttu máli, að áliti voru og annara, sem
þessu eru kunnugastir. Greinarhöf. — hver
sem hann annars er — fer í áminnstri grein
sinni mörgum fögrum orðum um hjálpsemi
og góðgirni hjónanna í Hruna í Vestur-
Skaptafellssýslu, Anesar Jónassonar og Sig-
ríðar Jónsdóttur, og færir þar til nokkur
dæmi, til sönnunar máli sínu. Við, sem
ritum þessar línur, þykjumst vera nokkuð
kunnugir nefndum hjónum og þeim sönnun-
um, er greinarhöf. færir fyrir hjálpsemi þeirra
og góðgirni; en af því að höf. heggur nokk-
uð nærri okkur, og okkur finnst högg
hans vera full þung, getum við ekki látið
hjá líða, að gera nokkrar athugasemdir við
sannanir hans. Höf. tekur helzt dæmi af
síðastl. vetri, og getur þess, að nefndur
bóndi hafi tekið kú allan tímann, — hvaða
tíma vitum við ekki, ef til vill á meðan
kýrin lifir(II), — þar að auki 4 hross í níu
vikur; það mun nú satt vera. Svo kemur
höf. að því, að nefndur bóndi hafi tekið 16
sauði, er ekki hefði mátt sleppa út, fyr en
komið var fram á sumar. Þetta getur vel
verið satt, að sauðunum hefði ekki m á 11
sleppa út, fyr en komið var fram á sumar.
En meini gr.höf. það, að nefndur bóndi hafi
hýst þá fram á sumar, þá hefur höf. verið
í meira lagi ruglaður í tímatalinu, eða þá
að hann hefur ekki skrifað réttan mánaðar-
dag í dagbókina sína. Við vitum fyrir víst,
að sauðunum skilaði bóndi af sér 9. apríl,
og þá reiknast okkur — en við erum nú
ekki æfðir reikningsmenn — að 2 vikur hafi
verið eptir af honum vetrinum þeim. Betur
að veturinn 1907—8 styttist um tvær vikur;
mörgum mundi koma það vel hér um slóðir,
sumarið var grasbrestasamt, og menn þar
af leiðandi ekki vel undir veturinn búnir.
Bót í máli er þó, að eiga þessa bjargvætti
við hlið sér, er heiðruðum greinarhöf. verð-
ur svo fjölyrt um(ll). Þá kemur höf. að
því, að sýna í tölum, hve marga heyhesta
Anes Jónasson hafi látið úr garði síðastl.
vetur. Hér hefur honum skjátlazt, eins og
fyr, hann hefur verið búinn að gleyma sam-
lagningartöflunni, eða þá að hann hefur
aldrei lært hana, af því að við vitum fyrir
víst, að nefndur bóndi lánaði 13—14 hesta
af heyi þetta vor, og þá vantar eptir okkar
reikningskunnáttu, 6 eða 7 hesta ( 20. Þá
kemnr höf. að því, hve mikið áðurnefnd
hjón hafi hjálpað um af matbjörg, einkum
síðastl. vetur, og nefnir hann sérstaklega
okkur Fljótshverfinga sem þiggjendur að
því. Það, að stórvandræði hefðu orðið hjá
okkur Hverfingunum, ef þessir bjargvættir
höf. hefðu eigi tekið í taumana, lýsum við
helberósannindi.Að vfsu vitum við það,
að einn bóndi ( Fljótshverfi fékk til láns
hjá þeim nokkur pund af einhverri korn-
vöru, en það er líka allt og sumt, að und-
anteknum 8—9 hestum af heyi, er þrír
bændur fengu lánað hjá þeim handa kúm.
Greinarhöf. segir berum orðum, að „hér
um“ — sjálfsagt nær og fjær“, eins og hann
kemst að orði áður í áminnstri grein —
hefðu orðið stór vandræði^ hefði engin
hjálp fengist, þar eð næstliggjandi kauptún
— Víkin — hefði ekki getað bætt úr þörf-
um manna. En hvar var hjálp að fá? Hjá
bjargvættum höfundar. En þá er hann sá
góði maður farinn að Kta smáum augum á
okkur Skaptfellingana, eða í það minnsta
lénaðareign okkar, ef að fóður svona fárra
gripa, eins og hann tilnefnir, og 13—14 hestar
af heyi, muni geta bjargað heilli sýslu úr
stórvandræðnm. Við segjum heilli sýslu,
eða hver veit hvað, viljum við bæta við;
orðin „nær og fjær“ eru að okkar áliti svo
víðtæk, að við getum ekki hugsað okkur
takmörk þess svæðis, er þau kynnu að ná
yfir. Honum veitti sannarlega ekki af, mann-
inum þeim, sem þetta hefur ritað, að litast
betur um, en hann hingað til virðist hafa
gert. Hann þyrfti að járna sér hesta og fá
sér góðan fylgdarmann, er jafnframt gæti
leiðbeint honum í landafræði, þótt ekki væri
meira en um sýsluna, sem hann býr í. Enn-
fremur viljum við í góðum tilgangi ráðleggja
honum að fá sér góð gleraugu, sem stækka
vel, áður en hann leggur út í slíkan leið-
angur, ef ske kynni, að honum sýndist við
ofurKtið stærii Skaptfellingarnir, en honum
hefur hingað til sýnzt.
Greinarhöf. segir, að þessi hjálp nefndra
hjóna hafi tíðkazt árlega. Getur satt verið,
að þau hafi hjálpað honum sjálfum árlega
um hey og mat, það getur hann bezt dæmt
um. Það er alls eigi ætlun okkar, að gera
lítið úr hjálpsemi þeirra hjóna, Anesar og
Sigríðar, nei, þvert á móti. Við viður-
kennum það, að nefndur bóndi hefur í mörg
ár verið byrgur af heyi og séð sér sjálþjp
vel borgið, bæði að því er matbjörg og
heyforða snertir, og er slíkt eptirbreytnis-
vert. Líka hefur hann fyrirfarandi ár hjálp-
að einstaka mönnum um nokkra hesta af
heyi, einkum handa kúm. En að slíkt geti
talizt sem bjargvættir stórum héruðum, nær
engri átt, eins og allir skynsamir menn geta
séð. Með línum þessum erum við að eins
að leiðrétta það, sem rangt er hermt í
framantéðri grein, og jafnframt að leitast
við að koma höf. hennar í skilning um það,
að það þarf meira en 13 eða 14 hesta af
heyi og fárra gripa fóður um Ktinn tíma, til
þess að bjarga okkur Vestur-Skaptfellingum
frá fénaðarfelli, þótt við eigumj ekki margan
fénað og séum fáir og smáir í augunum á
honum, manninum þeim. — Ekki er margt
fólk ( Hörgsl.- og Kirkjubæjarhreppum, og
þó að orðin „nær og fjær“ nái ekki nema
yfir báða þá hreppa, þá vitum við þó svo
mikið, að nokkrir fjórðungar af einhverri
kornvöru hefðu ekki bjargað þv( öllu frá
hungursneyð yfir Iengri tíma.
Getur vel verið, að heiðraður höf. hafi
fnikið að þakka þessum hjónum. Það hefði
hann gjarnan átt að gera, og undir eins
geta þess, hve mikla hjálp þau hefðu hon-
um sýnt. Öðru máli er að gegna með
okkur. Við erum þannig skapi farnir, að
við vjljum tala og þakka fyrir okkur sjálfir,
og geta þess sem gert er, en ekki annars.
Við, sem þetta ritum, höfum hingað til
skilið íslenzka orðið gestrisni á þann hátt,
að það ætti við þann greiða, er umfarend-
um væri gerður á einn eða annan hátt, —
en eptir orðum höf. í marg-áminnstri grein
skilst okkur, að það eigi við það, að lána
öðrum hey og mat, og taka fénað til fóðurs
gegn fullri borgun. Um það, þfi að höf.
geri einn mann úr tveimur, getum við ekki
verið að rita langt mál, og látum því hér
staðar numið, einkum þó af því, að við
óttumst, að grein þessi, ef hún væri lengri,
þreytti um of í honum augun, svo táðlegg-
ingin okkar um gleraugun og landkönnun-
ina kæmi honum að litlu haldi, en slíku
viljum við ekki vera orsök ((I).
Skrifað ( janúar 1908.
Nokkrir Fljótshverjingar.
Notið
hinn heimsfræga
Kína-líis-elixir.
Hverjum þeim, sem vill ná hárri
og hamingjusamri elli, er ráðið til
að neyta daglega þessa heimsfræga,
styrkjandi heilsubótarbitters.
Magakrampi.
Eg undirritaður, sem hef þjáðst
8 ár af magakvefi og magakrampa,
er við notkun Kína-Iífs-elixírs
Waldemars Petersen orðinn öld-
ungis albata.
Jörgen Mikkelsen, jarðeigandi.
Ikart.
Taugaveiklun.
Eg, sem mörg ár hef þjáðst af
ólæknandi taugaveiklun og þar af
leiðandi svefnleysi og magnleysi,
hef við notkun Kina-lífs-elixírs
Waldemars Petersens fengið tölu-
verða bót, og neyti þess vegna stöð-
ugt þessa ágæta heilsubitters.
Thora F. Vestberg
Kongensgade 39. Kjöbenhavn.
Brjósthimnubólga.
Þá er eg lengi hafði þjáðst af
brjósthimnubólgu og leitað læknis-
hjálpar árangurslaust, reyndi eg
Kína-lífs-elixír Waldemars Peter-
sens og hef við stöðuga notkun
þessa ágæta heilsubótarbitters feng-
ið heilsu mína aptur.
Hans Hemmingsen
Skarerup pr. Vordingborg.
"Varið yður á eptirstælingum.
Gætið þess nákvæmlega, að á ein-
kennismiðanum sé hið lögverndaða
vörumerki mitt: Kínverji með glas
i hendi og merkið i grænu
lakki á flöskustútnum.
Leikfél. Reykjavíkur,
Og
,lri Pemilla',
(síðari lcikirnir lýndir ad
eins einu sinni),
verðaleikin sunnudaginn 22. mar*
kl. 8 síðdegis.
Teklð á móti pöntunum í af-
greiðslu ísafoldar.
Cognac og Jrænðevin
fra Frihavnen. Köbenhavn.
I Ankere paa 40 Potter leveres:
Fin gml. Cognac 8° 120 0re do 12°
165 0re. St. Croix Rom 12° 175
0re, schotch Whisky 12° 175 0re,
Arak api 12° 175 0re pr. Pot. —
Brændevin og Akvavit 8° 90 0re pr.
Pot. Fin Portvin, Kirkevin, Rod-
vin, Sherry, Caloric Punch, Likorer,
Bitter og andre Sorter i Kasser paa
24 Potflasker eller 24 Fl^sker á ’/í
Pot til billigste Eksportpriser. Alt
leveret franko fortoldet overalt paa
Island. A1 Emballage gratis. Udfor-
lig Prisliste sendes paa Forlangende.
Post Adresse: Chr. Funders EksporP
forretning. Köbenhavn N.
Eigandi og ábyrgðarm.:
Hannes Þorsteinsson.
Prentsmiðjan Gutenberg.