Þjóðólfur - 10.07.1908, Blaðsíða 2

120
ÞJÓÐÓLFUR.
í vil. Heppil., að búa svo um hnútana, að
Danir geti ekki beitt oss gerræði. Fáum
ekki frið með því að samþykkja frumv. ó-
breytt. Óskar, að samn. nái fram að ganga
í breyttri og bættri mynd. Vill stuðla að
því að fá frumv. breytt.
Ráðherra: Svo framarl. sem ekki verður
meira en helmingur þjóðkj. þm. með frumv.
verður frumv. ekki lagt fram, því að Dani
verða því þá mótfallnir. Danir lausir allra
mála, sé frumv. ekki samþ. án allra breyt-
inga. Þýðingarlaust að fara fram á samn.
síðar. Getur verið hætta að biðinni vegna
þess. hvernig nú er háttað flokkaskipun í
stjórninni dönsku og þinginu. sem ekki er
að vita, hvað lengi stendur. Virðing Dana
fyrir þjóðerninu ræður en ekki löngun þeirra
til að hafa oss að féþúfu. — Þyki mönnum
nokkurs um vert það, sem nú er í boði, þá
ber að taka því strax. Óverulegar breytingar
þýðingarlausar. Hér ekki að ræða um venjul.
lagafrumv., heldur samning. Getur ekki séð
að breytingarnar, sem fram hafa komið, séu
til bóta. B. J. vill ekki frið. Á að berjast,
meðan þörf er á, en ekki lengur. Þyki mönn-
um nokkuð unnið með frumv., þá kjósi menn
þá eina, er málinu fylgja.
Bjarni Jónsson: Vill sigurinn. Játar
sig skilnaðarmann. Þó vér nú sem stendur
viljum hafa þann konung sem er, þá vilja
þó allir í raunninni skilnað. Skilur ekki f því,
að ekki megi koma me< orðabreytingar. Þörf
að orða svo ljóst, að ekki verði misskiln. úr.
Er viss um, að danskir kjós. hafa ekkert á
móti rýmri ákv. oss til handa. Norsk blöð
telja oss ekki stórláta, ef vér göngum að
þessu. Danir viðurk.. að fullv. væri til. með
því að ganga að samn. Þörf á ákveðnum
„heitum"; eptiráskýringar varasamar.
Fundarstjóri las upp tillögu svohljóðandi:
Fundurinn telur sambandsmálinu ekki
ráðið til lykta á viðunanlegan hátl með
frumv. samb.l.n. og skorar á alpingi að
gera sitt ýtrasta til að fá pví breglt til böta.
Samþ. með 26 atkv. gegn 13.
Önnur tillaga kom fram svohljóðandi:
Fundurinn mótmælir því, að farið verði
með sambandslagafrumv. sem einföld lög á
einu alþingi, en krefst þess, að það verði lagt
fyrir sérstaka þjóðarsamkomu, sem skipuð
sé fulltrúum, er sérstaklega séu til þess
kosnir, að ráða þessu máli til lykta, en engu
öðru.
Fyrir tillögunni mælti enginn og var hún
þessvegna ekki borin undir atkvæði.
Þótt ræðuágrip þau, sem hér hafa verið
hafa verið birt, séu vitanlega mjög ófull-
komin, þá gefa þau þó ofurlitla hugmynd
um umræðurnar. En-sérstaklega hefur verið
gert sér far um að láta allt það, er ráð-
herrann taldi frumvarpinu til gildis, koma
fram, svo að tæplega mun sagt verða. að
á þann málstað sé hallað í ágripi þessi. En
hins vegar er ekki nándanætri eins nákvæmt
skýrt frá mótmælendahliðinni, því að þess
er síður þörf f blöðum þeim, er þeirri stefnu
fylgjá og ávallt hafa tækifæri til að halda
henni fram. Er þá og sanngjarnt og sjálf-
sagt, að hinn málstaðurinn sjáist greinilega,
enda þora andstæðingar frumvarpsins mjög
vel að láta hann koma fram, sé hann fluttur
með sæmilegri kurteisi og ofsalaust, eins og
hjá ráðherra á Selfossfundinum, enda urðu
þar engar orðahnippingar að telja mátti, og
ráðherra sýnd full kurteisi af öllum and-
stæðingum hans þremur. En vitanlega var
hann ekki ánægður yfir úrslitunum, mun
hafa ætlað, að þau yrðu á annan veg, enda
vanari við sigur en ósigur á málfundum,
þar sem hann hefur lagt sig allan fram.
Jafnvel þótt hann sé skæðasti meðmælandi
frumvarpsins, bæði vegna stöðu sinnar og
annara hæfileika, þá hefur hann komizt að
raun um þarna á Selfossi og mun víðar
komast að raun um það, að alda sú, sem
nú hefur risið um land allt gegn frumv.
óbreyttu, er ofsterk til þess, að hann geti
staðizt hana eða spornað gegn henni, þótt
hann hefði marga Jóna Jenssyni og marga
Jóna sagnfræðinga til aðstoðar, þvi að þeir
„adjútantar" munu léttir reynast fyrir þeim
boðaföllum.
Frá Galtarholtsfundinum
kom í fyrra dag með talskeyti (frá Sveina-
tungu) svolátandi frétt:
Stjórnmálafundur haldinn í gær (7. júlf)
í Galtarholti á Mýrum. 100 kjósendur á
fundi, og fjöldi manna að auki. Fundar-
stjóri Sigurður Þórðarson sýslumaður.
Fjörug ræðuhöld. Ræðumenn: Jón
Jensson, Einar Hjörleifsson, Jóhann í
Sveinatungu, Hannes Hafstein, Ari Jóns-
son, Jón Sigurðsson frá Haukagili, Böð-
var Jónsson í Einarsnesi, Sigurður Hjör-
leifsson ritstjóri og Þorsteinn Erlingsson
skáld.
Fundurinn stóð yfir á 6. tíma.
Tillaga kom fram (frá J. S. á Hauka-
Fundurtnn krefstpess, að gerðar verði
hinar ítrustu tilraunir til að fá pær breyt-
ingar á Uppkastinu, að ísland sé og verði
fullveðja ríki, jafnrétlhátt Danmörku.
Fundarstjóri neitaði að bera til-
löguna u p p, hótaði að segja af
sér fundarstjórninni, ef það
y r ð i g e r t. Neitaði enn fremur að bera
það undir atkvæði, h v o r t tillöguna
skyldi bera upp. Og sleit fundinum sam-
stundis.
Þetta atferli þykir ekki bæta málstað
þeirra Uppkastsmanna. Eru sýnilega
hræddir.
Jón Jensson hélt langa tölu um þrjá
menn : Skúla Thoroddsen, Björn Jónsson,
og ekki sízt Kristján Jónsson. Menn á-
líta, að hann hafi ekki bætt fyrir sérmeð
ræðunni.
Margir töluðu ágæta-vel, ekki sízt Jón
frá Haukagili, væntanlegt þingmannsefni
sjálfstæðismanna í því kjördæmi. Þing-
mannsefni stjórnarliða eru þeir Jón Jens-
son og Jóhann í Sveinatungu.
Tíðindamaður vor átti tal við 3 kjós-
endur eftir fundinn, sem höfðu verið í
vafa um Uppkastið áður, en töldu sig nú
vera ákveðna móti því, eptir þennan fund.
Árásir Jóns Jenssonar á fyrnefnda 3
andstæðinga sína, mælast ákaflega illa
fyrir,
Skemmtiferðasklp
frakkneskt kom hingað 1 gærmorgun.
Með því er eigandinn, madame Heriot,
frakknesk hefðarkona, ásamt dóttur sinni
og vinkonu miss B. Wilson frá Belfast;
ennfremur allfrægur málari (Jharles Cottet.
Þorgr. Guðmundsson kennari er leiðbein-
andi þessa fólk.s hér. Það ætlar að ferð-
ast til Geysis og Guilfoss.
Þýzkt skemmtiskip, *
»Grosser Kurfíirst«, kom hingað að
morgni 4. þ. m., og fór aptur um mið-
nætti aðfaranótt h. 6. Það er stærsta
skip, sem hingað hefur komið, rúm 13,000
tons, með 9000 hestöfium, og meðalhraði
þess er að minnsta kosti 15 mílur á
á vöku. Það er eign gufuskipafélagsins
»Norddeutscher Lloyd« í Bremen. Skipið
hafði á leið hingað frá Bremen komið
við í Southampton á Englandi, Cherbourg
á Frakklandi og Greenock á Skotlandi.
Héðan fór það til ísafjarðar, en þaðan
var ferðinni heitið til Spitsbergen, Nord-
kap, Hammerfest og Tromsö, og þaðan
suður með Noregsströnd til Þrándheims,
Molde, Bergen og víðar. Allri ferðinni
lokið á mánaðartíma. Fargjald og fæði
ódýrast 600 mörk fyrir hvern mann, en
dýrast 2000 mörk. Voru farþegar rúm
300 frá ýmsum löndum, þó flestir þýzkir.
Þeir skoðuðu sig um hér í bænum og
nágrenninu, og tveir (enskir) fóru til Þing-
valla. Veður var mjög gott og hiti mik-
ill, meðan ferðamenn þessir stóðu hér við,
og hafði þeim litizt einkar vel á sig hér.
Hornleikaraflokkur frá skipinu skemmti
mönnum með lúðraþyt hér á Austurvellli
á laugardagskveldið, og á sunnudaginn
var bæjarbúum leyft að skoða skipið, og
nýttu sér það margir. íslenzkur söng-
flokkur 'fór út á skipið um kveldið til að
skemmta ferðafólkinu, og hafði konsúllinn
þýzki (D. Thomsen) gengizt fyrir því. —
Annað þýzkt ferðamannaskip kvað vera
væntanlegt hingað á morgun. Það er
»Oceana«, er hér hefur komið áður.
sLauraii
kom hingað frá útlöndum 5. þ. m. Far-
þegar með henni : Eggert Claessen yfir-
réttarmálafærslumaður og frú hans, David
Östlund prentsmiðjueigandi, Emanuei
Cortes yfirprentari í »Gutenberg«, frú E.
Lund (lyfsala) með dóttur sinni, læknisfrú
Chr. Bjarnhéðinsson, H. Btyde stórkaupm,,
Ó. Olavsen konsúll, Þorkell Þorkelsson
cand. mag., Ólafur Þorsteinsson stúdent
o. m. fl.
auðsjáanlega í öngum slnum út af ásta; -
inu þar. En nú kvað hafa verið símað
í ofboði til Boga Th. Melsted í Kaupm,-
höfn, og hann beðinn um að koma fljótt
til að bjarga landinu í þessari lífsnauðsyn.
I.ætur hann væntanléga ekki segja sér
það tvisvar, enda hafði hann fyrir löngu
farið á fjörurnar við Árnesinga, að hann
mundi náðarsamlegast vera fáanlegur til
að taka að sér þingmennsku hjá þeim,
en sagt að treglega hafi gengið að fá
meðmælendur. Mun hann ekki hafa
ætlað að sýna sig þar eystra, ekki þótzt
þurfa þess. En nú hefur honum llklega
verið sagt, að Árnesingar mundu trauðla
taka hann óséðan og óheyrðan. Bara að
það bæti þá fyrir.
Skemtiferð
„Hólar"
komu hingað frá Höfn 7. þ. m., og
fóru nú aptur í strandferð austur í gær-
dag í stað »Esbjærg«. Með »Hólum«
kom Magnús Th. Blöndahl verksmiðju-
stjóri.
Séra Hafsteinn Pétursson
kom og frá Kaupm.höfn með »Hól-
um«, og hélt samdægurs af stað aptur
með »Kong Helge« norður á Sauðárkrók.
Er séra Hafsteinn hingað kominn í þeim
erindum, að bjóða sig til þingmennsku í
Húnavatnssýslu, samkvæmt ósk frændliðs
hans og annara manna þar í héraði.
Hann er eindregið mótfallinn sambands-
lagafrumvarpinu óbreyttu.
Akurnesingarnir
sex, sem eru að barma sér yfir því í
»Lögréttu«, að þeir geti ekki þolað,
að meiri hluti Borgfirðinga sé talinn and-
vígur frumvarpinu, hefðu þurft að vera
nokkru fleiri til þess, að yfirlýsing þeirra
hefði ekki orðið hlægileg. Hvers vegna
voru mennirnir að hleypa annari eins
lokleysu af stokkunum ? Það er hreint
og beint óskiljanlegt um skynsama menn,
því að einn þessara sexmenninga þekkjum
vér þó að minnsta kosti sem vel viti borinn.
H a n n hefði ekki átt að ljá nafn sitt
undir þennan hégóma.
fer »Lúðrafélag Reykjavíkur« upp að
á sunnudaginn kemur, kl. 9 árd., águfu-
bátnum Ingólfi. Farseðlar á kr. 1,50,
verða seldir í bókaverzlun ísafoldar til kl,
7 á laugardagskvöldið. — Gleymið ekki
að kaupa ykkur farseðla í tíma.
c7én sXrisfjánsson
nuddlæknir.
Aöalstræti I§. Telef. 11*4.
Heiina til viðtals kl. 2—3
og 5—6 daglega.
asir
Urval af bezfu
Saumavélum
hjá
jtiagtmsi jjgnjamínssyni,
Veltusundi 3.
Nýlátnir merkismenn
erlendir eru J ó n a s L i e, skáldmær-
ingurinn norski, hálfáttræður að aldri (f.
1:833), °g Grover Cleveland, fyrr-
um tvisvar forseti Bandaríkjanna (1885—
89 og 1893—1897) rúmlega sjötugur (f.
i837)-
Embættispróf í lögum
við háskólann hefnr tekið Lárus (And-
résson) Féldsted með 2. einkunn hinni
lakari.
Mikið áhyggjuefni
virðist það vera fyrir »Lögréttu«, hvernig
takast muni að fá frambjóðendur í Árnes-
sýslu gegn ritstjóra þessa blaðs. Hún er
Góð eign.
Jörðin Sauðagerði í Reykjavík,
4.50 hndr. nýtt mat, fæst til ábúðar
nú þegar, og kaups, ef um semur.
Henni fylgir stórt erfðafestuland,
túnið og erfðafestulandið slétt og
vel ræktað, allt afgirt. Nýtt íbúðar-
hús, geymsluhús, fjós og heyhús
stendur á jörðinni.
Góðir borgunarskilmálar.
Gísli Porbjarnarson,
Reykjavík.
Reynsla er sannleikur.
Það er einróma álit hinna mörgu notenda Kitsons-lampanna, að
þeir séu hið fullkomnasta og Iang-óeyðslufrekasta ljósáhald, sem til er.
Ljósframleiðsla Kitsoris-lampanna er svo afar ódýr, að Ifitsons-
ljósið er t. d. meira en hálfu kostnaðarminna en Lux-ljósið og þrisvar
sinnum kostnaðarminna en Acetylen-Ijósið. Sjá að öðru leyti hina ljósu
skýrslu hr. landlæknisins um notkun Kitsons-lampans í 23. tbl. Þjóðólfs,
15. maí síðastl.
Ititsons-lampinn er svo vel útbúinn, en þó svo einfaldur, að maður
getnr jafnvel flutt lampana logandi stað úr stað, sem venjulega stein-
olíulampa, og pössun lrinna nýrri lampa (nálarlausu lampanna) svo auð-
vekl og fyrirhafnarlítil, að hvert barn getur með farið.
Kitsons-lampinn er hið eina Ijósáhald, sem uppfyllt hefur allar hinar
ítrustu kröfur notendanna, og er þar af leiðandi hið eina Ijósáhald, sem
hér á landi hefur hlotið einróma meðmæli allra íslenzkra notenda, og ættu
því þeir • landar minir, sem þurfa að halda á miklu og góðu ljósi, ekki
lengur að þurfa að vera í vafa um, að Kitsons-lainpinn er sá, er bezt
uppfyllir allar þær kröfur, sem gerðar verða til vandaðra og óeyðslufrekra
ljósáhalda.
Þeir sem hafa í hyggju að afla sér nýrra laijipa til næsta
veturs, ættu sem fyrst að senda pantanir sinar rakleitt til undirritaðs aðal-
umboðsmanns Kitsons-félagsins á íslandi:
15. H. Bjarnason, Reykjavik.
Eigandi og ábyrgðarmaöur: Ilnnnes E^orsteinsson.
Prentsmiðjan Guteuberg.