Þjóðólfur - 11.06.1909, Qupperneq 3

ÞJOÐOLFUR.
97
að húsmóðurstörfum. Námsskeiðin í
þeirri deild verða 2 á ári hverju —
frá i. okt. til 30. jan. og frá 1. febr.
til 1. júní ár hvert.
Mánaðargjald fyrir hverja stúlku
er 25 kr., er borgist fyrirfram. Gjaldið
lægra í þessari deild sökum þess, að
stúlkurnar vinna að innanhússtörfum.
— Þeir nemendur sæki einnig skrif-
lega, ög hver námsmær leggi sér til,
auk þess sem áður er talið, hvítar
og mislitar svuntur.
Bekkirnir verða framvegis 4, eins
og verið hefur undanfarin ár; þó
verður sú breyting á, að kennslan í
4. bekk getur ekki verið ókeypis að
sinni, sakir hins þrönga efnahags
skólans og mikils aukins kostnaðar
við rekstur hans.
Inntökuskilyrði í hvern bekk er,
að stúíkurnar séu fermdar og sið-
prúðar.
Til 1. bekkjar útheimtist einungis
góð kunnátta í því, er unglingar eiga
að hafa numið til fermingar.
Inntökuskilyrði til 2. bekkjar eru,
að stúlkurnar hafi numið undirstöðu-
atriði íslenzkrar tungu, nokkuð í dönsku
og reikningi, lært höfuðgreinar í heil-
um tölum og brotum; ennfremur dá-
lítið í Islandssögu og landafræði.
Inntökuskilyrði til 3. bekkjar eru,
að stúlkurnar hafi numið nokkru meira
í öllum þeim greinum, en heimtaðar
eru til 2. bekkjar, og auk þess lært að
minnsta kosti 50 tíma í enskunámsbók
G. T. Zoéga.
í 4. bekk verður svo áframhalds-
kennsla í öllum munnlegum greinum,
sem kenndar eru í skólanum; en auk
þess geta nemendurnir átt kost á góðri
kennslu í ýmsum öðrum greinum, tungu-
málum, hannyrðum o. fl. fyrir væga
borgun.
Námsmeyjar þær, er síðastl. vetur
voru í 3. b. skólans, njóta þó ókeypis
kennslu í 4. bekk næstaskólaár, þar
eð þær vissu ekki um þetta ákvæði,
er þær gengu í 3.bekk, og bjuggust
við að halda áfram í 4. bekk.
Ailar umsóknir séu komnar til
undirritaðrar forstöðukonu skólans fyr-
ir lok ágústmánaðar.
Inntökupróf fyrir nýjar námsmeyj-
ar, sem haldið er 2. og 3. okt. ár
hvert, sker úr því, í hvaða bekk nem-
andinn getur sezt.
Reykjavík 5. júní 1909.
Ingibjörg H. Bjcirnason.
(Til viðtals kl. 4—5 e, h. hvern dag).
Hvítárbakkaskólinn.
Síðastliðið skólaár voru 32 nemendur í_
lýðháskólanum í Borgarfirði: 24 piltar og
8 stúlkur. Flestir nemendur voru um tví-
tugt; sá elzti 32 ára. — Skólaárið ftá
fyrsta degi vetrar til fyrsta sumardags. —
Hver piltur gefur með sér 130 kr. (þar í
þjónustu), en stúlkur 100 kr.
Þessir voru nemendur í skólanum :
í eldrideild:
1. Bjarni Gíslason, Sjávarborg, Skagafirði.
2. Ellert Jóhannesson, Saurbæ, Skagafirði.
3. Halldór Jónsson, Kalastaðakoti, Borgf.
4. Helgi Jónsson, Laugalandi, Reykjavík.
3. Ingjaldur Ingjaldsson, Akranesi, Borgf.
6. Jóhannes Hannesson, Daufá, Skagaf.
7. Kristín Ingimundard., Fossatúni, Borgf.
8. Kristján Sigurðss., Sauðárkrók, Skagaf.
9. Kristján Sigurðsson, Bakkakoti, Mýras.
10. Sigmar Jóhannesson, Saurbæ, Skagaf.
11. Sigurður Sveinsson, Blönduós, Húnav.s.
12. Steinunn Þorsteinsd., Húsaf., Borgarf.
13. Sæm. Klemenss., Minni-Vogum,Gullbrs.
14. Sæm. Runólfss., Selsundi, Rangárvs.
15. Vilborg Jónsdóttir, Hlemmisk., Arness.
16. Þorbjörg Vigfúsdóttir, Strillu Árness.
17. Þorsteinn Jakobsson, Húsaf., Borgarf.
í yngrideild:
1. Benidikt Jónsson, Brekkuk., Húnavs.
2. Bergþór Jónsson, Fljótstungu, Mýras.
3. Gunnar Sigurðss,, Hausthús., Snæf.ness.
4. Hannes Ólafss., Austvaðsholti, Rangv.s.
5. Ingvar Árnason, Skarði, Rangv.sýslu.
6. Ingvarjónss., Flagbjarnarholti, Rangv.s.
7. Karlotta Albertsdóttir, Páfast., Skagaf.
8. Kristfn Pálsdóttir, Bjarnast., Mýras.
9. Kristján Jónsson, Hjarðarholti, Mýras.
10. Lúðvík Davíðsson, Hvítárb., Borgarf.
11. Lúðvík Jónsson, Suðureyri, ísafjarðars.
12. Magnús Þórðarson, Hvammi, Kjósars,
13. Margrét Blöndal Brúsast., Húnav.s.
14. Oddur Ólafsson, Hraunsási, Borgarf.
15. Sigríður Daníelsd., Steinsst., Skagaf.
Óviðurkvæmileg árás,
er mælzt hefur mjög illa fyrir, er árás
„Lögréttu" á Ara ritstjórajónsson, og Land-
varnarmenn yfirleitt í sambandi við Guðna-
málið. Eru slíkar aðdróttanir og dylgjur
í garð alsaklausra manna, hverju heið-
virðu blaði ósamboðnar, þótt pólitiskir
mótstöðumenn eigi í hlut. Virðulegra, að
vega að þeim með öðrum vopnum. Ann-
ars hefur nú Ari með grein sinni hér í
blaðinu, hrundið þessu illgirnisþvaðri „Lög-
réttu" svo rækilega, að ritstjórnin getur
engri vörn af viti fyrir sig komið.
Dáinn
er í næstl. aprllmánuði Ólafur Waage
licentiatus theologiæ og prófastur í Her-
lufmagle á Sjálandi, 75 ára gamall (f. 11.
marz 1834) íslenzkur í föðurætt. Faðir
hans var Georg Holger Waage dr. theol.
prófessor og forstjóri Sóreyjarskóla (-j-1842)
sonur Ólafs Gíslasonar Waage kaupmanns
á Akureyri (J- 1797), en sá Ólafur var
launson Gísla Árnasonar vinnumanns í
Kirkjuvogi í Höfnum og Margrétar Guðna-
dóttur sýslumanns Sigurðssonar (sbr. Sýslu-
m.æfir IV, 164). Átti Margrét slðan Run-
ólf Runólfsson í Sandgerði og var ein
dóttir þeirra Guðrún á Þingeyrum föður-
móðir dr. B. M. Ólsen prófessors. Var
hann og Ólafur prófastur Waage í Her-
lufmagle því þremenningar að frændsemi.
Ólafur prófastur var lærður maður og
mikils metinn. Sonur hans, Erik Holm
Waage, dó 1899, þrítugur að aldri, úr
sykursýki. Var hann skáldmæltur og
hefur skrifað eitt leikrit »Evige Mure«.
Stórstúkuþiny Gódtemplara
hófst 7. júní, og mættu þar 73 fulltrú-
ar. Yfirstjórn reglunnar skípa nu: st.t.
Þórður J. Thoroddsen bankagjaldkeri, st,-
kanzk Halldór Jónsson bankagjaldkeri,
st.v.t. frú Ánna Thoroddsen, st.g. u.t. Jón
Árnason prentari, st.g. kosn. PéturZóphón-
íasson ritstjóri, st.r. Jón Pálsson organisti,
st.kap. Haraldur Nfelsson prestur og f. st.t.
Indriði Einarsson skrifstofustjóri. — Guðm.
Björnsson landlæknir kosinn fulltrúi á al-
þjóðaþing Góðtemplara, sem haldið vero-
ur í Hamborg 1910.
Jón Árnason prentari er umboðsmaður
Hástúkunnar.
Glíman um IslandsbeltiO
á að fara fram á Akureyri 17. þ. m.
Jóhannes Jósepsson vann beltið síðast, en
hann er nú erlendis og tekur ekki þátt í
glímunni, svo að hann missir það nú.
Til að taka þátt í þessari Íslandsglímu
sendi »Glímufélagið Ármannc hér í bæn-
um tvo kappa sína norður, þá Sigurjón
Pétursson og Guðmund Stefánsson. Lögðu
þeir af stað héðan landveg í fyrra dag.
Að líkindum verða þeir einhverjum skeinu-
hættir norður þar. Hallgrímur Benedikts-
son gat því miður ekki farið á þetta
allsherjarglímumót.
V erðlaunaglímu
héldu unglingar á Akureyri 16. f. m.
Var þar glímt um tvo heiðurspeninga, er
fþróttafélagið »Grettir« hefur gera látið,
en fé til verðlaunanna, 50 kr., hafði J.
C. Poestion rithöfundur í Vfnarborg gef-
ið, er hann var hér á ferð 1907 og ákvað
hann, að fé þessu skyldi varið til efling-
ar glímum meðal unglinga í Akureyrar-
bæ, innan 18 ára. Glímt var í tvennu
lagi; í öðrum flokknum voru drengir 12
til 15 ára, 8 að tölu, og hlaut sá, er sigr-
aði (Haraldur Guðnason) heiðurspen-
ing úr silfri, en í hinum flokknum voru
unglingar 15—18 ára, 11 að tölu, og
fékk sigurvegarinn í þeim hóp (Jón E.
Sigurðsson) heiðurspening úr gulli.
Embœttisppóf i lögum
við háskólann tók 7. þ. m. Jón Krist-
jánsson (háyfirdómara) með 1. einkunn.
[Eptir símskeyti].
Skipstj órapr óf
við sjómannaskólann í Rönne á Borg-
undarhólmi tók í f. m. Guðbrandur Jóna-
tansson af Snæfellsnesi.
„Bifreiðin“
er samheiti á 3 útlendum smásögum,
er Guðm. Guðmundsson skáld, ritstjóri
»Dagsins« hefur snúið á íslenzku og lát-
ið prenta á Isafirði. Kver þetta er 3
arkir að stærð og sögurnar eru: 1. Ekkj-
an í Alquezar. Eptir Juan R. de
Menandez, spanskan rithöfund. 2. U r
klípunni. Eptir Anton Tchekhoff,
rússneskan höfund og 3. P a b 1 o D o m-
enech hinn geðríki. Eptir Car-
men Sylva (Elizabetu Rúmeníudrotningu).
Smásögur þessar eru heppilega valdar og
þýðingin góð.
„Skíilholt“
kom 6. þ. m. úr strandferð með all-
marga farþega, þar á meðal nokkra full-
trúa á stórstúkuþing templara. Ennfrem-
ur komu með skipinu séra Sigfús Jónsson
á Mælifelli og séra Jóhannes L. L. Jó-
hannsson á Kvennabrekku.
„V <‘ii(lsyss('I“,
aukaskip frá sameinaða gufuskipafélag-
inu, kom 6. þ. m.
Smáleika
tvo eru helztu leikendurnir úr Leikfélagi
Reykjavfkur byrjaðir að leika í Iðnó.
Voru þeir leiknir á sunnudaginn var fyrir
troðfullu húsi, og þótti góð skemmtun.
Fyrri leikurinn »Fagra malarakonan í
Marly«, eptir frakkneska höfunda, er og
vel leikinn, og þótt efnið sé léttvægt, þá
ber minna á því, með því að leikurinn
er Qörugur Og skoplegur. Þar léku
Arni Eiríksson, Jens Waage, Guðrún Ind-
riðadóttir og Stefanía. Síðari leikurinn
»Lygasvipir«, eptir Stellan Rye, danskan
höfund, er alvarlegs efnis, og vekur þvf
ekki hlátur eins ög hinn. Leikir þessir
eru góðir hvor með öðrum og má vel
vera, að þeir dragi að sér áhorfendur
nokkra sunnudaga enn.
„Laura"
fór héðan til ísafjarðar 4. þ. m. Með
henni fór póstmeistari í eptirlitsferð, enn-
fremur Eggert Briem skrifstofustjóri
snöggva ferð.
Meðal tarþega, er komu fráútlönd-
um með »Lauru« 27. f. m. gleymdist í
síðasta blaði að geta Guðmundar
Hjaltasonar, er kom hingað frá
Noregi með konu og barni, og er seztur
að í Hafnarfirði. Hefur hann átt heima
1 Noregi næstl. 2—3 ár.
íslenzkar sagnir.
Þáttur af Kristínu Pálsdóttur
úr Borgarfirði vestra.
9. kapítuli.
Kristin lcerbrotnar 0. fl.
Árið 1835 fór Kristín vistferlum út á
Akranes og varð ráðskona hjá Ólafi Ólafs-
syni í Nýjabæ á Innnesi; var hún hjá hon-
um að eg ætla 4 ár, en hið síðasta vor,
er hún var þar, fór hún með öðrum sjó-
leið suður í Reykjavík. En er þeir, er
hún var með, fóru til baka, lentu þeir
snöggvast í Engey, og fóru þar á land.
Kristín fór og í land, en er hún var að
ganga upp fjöruna, datt hún og lær-
brotnaði; var hún þá borin heim til bæj-
ar I Engey, og læknir fenginn; lukkaðist
illa að binda um beinbrotið, og lá hún
allt sumarið og fram á vetur; brigslaðist
þó beinið saman um síðir, varð fóturinn
styttri, og gekk hún jafnan hölt síðan, og
gekk við staf, sterkan úr birki, jafnan
síðan, er hún kallaði »Brendil«. Eptir það
áfall varð hún að láta flytjast á sveit
sína, Hálsahrepp í Borgarfjarðarsýslu; fór
hún eptir það að flakka á sumrum um
Borgarfjörð og Mýrar, og stundum norð-
ur í land; hafði hún ofan af fyrir sér
með því í mörg ár.
Það var og stundum, að ýmsir bænd-
ur fengu hana til að fara með fullorðin
naut landveg suður í Reykjavík, og eitt
sinn fór hún með tvö naut, og kom þeim
suður með heilu og höldnu. Þótti það
allvel gert af haltri kerlingu.
10. kapítuli.
Það var einu eða tveimur árum eptir
að hún var flutt á sveit sfna, að hún tók
sér ferð á hendur norður í land. Hafði
hún áður fyr haft kynni afséra Sigvalda,
er þá var prestur í Grímstungu, og var
ferðinni einkum heitið þangað. Kristín
var ríðandi, og reið í söðli látúnsbúnum
mjög; reið hún jafnan í honum á ferð-
um sínum síðan er hún lærbrotnaði, sent
áður er sagt. Hún hafði og hest í taumi
með reiðingi á, og hugði hún að bera á
honum gjafir þær er hún fengi; fékk hún
einhverja samferð norður; segir ekkert af
ferð hennar fyr en hún lagði upp frá
Grímstungu til suðurferðar; hafði hún þá
bagga á hesti þeim, er hún teymdi; voru
það gjafir, er hún hafði fengið ; var og
með henni fylgdarmaður, er séra Sigvaldi
léði henni suður á heiði. Segir ekki af
ferð þeirra fyr en þau koma að Búðará
hjá Arnarvatni; það er á Arnarvatnsbeiði;
áðu þau þar um hríð. Skildi fylgdar-
maður þar við Kristínu, eptir að hann
hafði búið upp á hross hennar, og reið
norður aptur. Kristín hélt nú áfram suð-
ur heiði, sem leið liggur til Kalmanns-
tungu. En er hún hefur farið um hríð,.
sér hún mann einn, er stefnir þvert í
veg fyrir hana ; hann var gangandi, Mað-
ur þessi var á skinnúlpu og sneri loðnan
út, sauðgrá að lit; hann var og í skinn-
brókarhaldi, með mikla skó á fótum, er
voru þó líkari skjóðum, og náðu upp fyr-
ir ökla; hann hafði grámórauðan hatt-
kúf á höfði og broddstaf roikinn í hendi,
eður atgeirsstaf. Kristfnu þótti maður
þessi grunsamlegur og undarlega búinn ;
tók hún þá upp lítinn vasapela, er hún
hafði með brennivíni á, og saup af; og
er maður þessi hittir hana, varð ekki af
kveðjum; hann mælti: »Hvert ætlar þú
að fara ?« Kristín mælti: »Hvað er þér
annt um að vita það ?« Hann mælti:
»Eg vil að þú leggir af við mig það er
þú fer með, og svo hrossin, ella muntu
ekki fara lengra«. Kristín hóf þá staf
sinn »Brendil«, er hún hafði jafnan, og
áður er getið — og laust í höfuð hon-
um ; maðurinn féll við höggið og lá sem
dauður; en Kristín sló upp á hross sín
og hélt nú áfram það er hún mátti, þar
til hún kom á Fugleyrar; lagðist þá
hross það er hún reið og varð hún því
að á þarum hríð; eptir það hélt hún áfram
og komst að Kalmansstungu snemma
dags; sagði hún þar sögu sína og var
það eitt til marks, að blóð sást á staf
hennar. Vildu sumir rengja þessa sögu
hennar, og töldu að ósatt mundi, er hræ
mannsins sást ekki, er menn fóru þar um
tveimur dögum sfðar. En ei þurfti þetta
ósatt að vera, því vel gat skeð, að mað-
urinn raknaði úr roti aptur og drægist á
burtu, þó örkumlaður væri, eður hann
ætti félaga, er hirti hræ hans. (Meira).