Þjóðólfur - 18.06.1909, Blaðsíða 3

ÞJOÐOLFUR.
IOI
1
Erfiðismenn!
Kaupið yður erfiðisföt að eins í
Brauns verzlun „Hamburg111.
Par hafið þér mestu úr að velja og lægsta verð í bænum.
Málarajakkar 1,90. Molskinnsjakkar bláir og brúnir frá 3,00.
Molskinnsbuxur bláar og brúnar 3,00—6,00. Molskinnsbux-
ur röndóttar 2,80—5,00. Erfiðisblúsur bláar og rönd. frá
1,60. Milliskyrtur dökkar og ljósar, Oxford og flonel 1,30
—2,50. Erfiðispeysur bláar frá 1,50.
Handa unglingum fást einnig allskonar Erfiðisföt.
MiBrlingar fyrir 50-60 án.
Smápisltlar eptir M. J.
V.
Uppgjafafólk og undanvillingar.
Svo finnst mér sem helzt megi nefna
hinn gamla förulýð og annað flæk-
ingsfólk, sem mjög er nú á förum, eins
og betur fer, en fyrir 60—70 árum gekk
ljósum logum um byggðir og héruð og
snýkti sér til viðurværis. Var það afar-
skrftinn lýður og forneskjulegur, því ýms-
ir þessa fólks voru eins konar apturgöng-
ur eða eptirlegumenn liðinna tfma •, fylgdu
þeim og mörgum frábreyttir hættir og
háttalag, sem ýmist vakti gaman eða var
lakari tegundar og vakti hneyksli. Al-
kunnastir flakkarar í bernsku minni voru
þeir Gvendur goddi, Jóhann stríðsmaður,
Sören með hundana, Lúsa-Jósep og Krist-
ín purka. Þá komu og ýmsir flækingar
utan undan Jökli, en lentu flestir í Dala-
sýslu, þótt orðstír þeirra næði lengra
vestur. Til eyjanna komust þeir sjaldan,
því menn vildu ekki flytja þá. Frægast-
ur þótti okkur Jóhann stríðsmaður. Hann
hafði verið í lífverði Jörundar konungs
og talaði jafnt dönsku sem íslenzku.
Stendur mér hannn tyrir barns minni
þar sem hann sat og las Njálu upp úr sér
orðrétt fyrirfólkið og gleymdi oft að kemba,
en las að okkur sýndist á kambana, og
sneri þeim fyrir sér eins og blöðum í
bók. Hann var stórleitur og sköllótturog
sat með fráhnepptan bol og skyrtu, en
vangar c% bringa loðið og hvltt af hær-
um. Fannst okkur börnunum ekki lítið
til þess stríðsmanns koma. Til hinna
miklu minna. Ekki var okkur leyft að
draga minnsta dár að því fólki. Eg var
optlega smeikur við suma af þeim, eink-
um Hunda-Sören. Hann fór með tvo
stóra útfenda hunda, heimti fóður fyrir
þá og lét sofa hjá sér. Man eg eina nótt,
að eg vakti og heyrði karlinn vera að
siða hunda sína og segja: »Eg þoli þig
ekki, — þoli þig ekki, — ofan þá eða
fram fyrir!« Fyrir kom, að þeir skrökv-
uðu fréttasögum, þó sjaldan, nema mein-
lausum eða hlægilegum. Sumir voru
hræðilegir ræflar. Mæðgur komu utan
frá sjó (Jökli), og settust upp á pall. Við
heyrðum stelpuna segja: »Hverndjöf. .
ertu að góna, móðir mín ?< »Máegekki
horfa«, svaraði kerling. Þegar við fórum
að signa okkur um kvöldið, var kerlíng
spurð, hvort Imba hennar — hún var
e tthvað 16 ára — kynni ekki neitt gott.
Kerling svaraði: »Hvern skrattann á hún
Imba að gera með gott!« »Hvert ferðu,
þegar þú deyr?« spurði kaupamaður,
sem stelpan var að þvælast fyrir í slægj-
unni og brúkaði ljótan munn: »Hvert
heldurðu að eg fari, nema til h......«,
svaraði Imba. Þa var enn djúpt á barna-
skólum kring um Snæfellsjökul. í Döl-
unum, þegar eg dvaldi þar (um 1850)
voru og ýmsir skringilegir flækingar á
ferð. Einn vetur voru þeir þrlr á yfirför
sömu dagana. Þá kvað Einar gamli á
Harastöðum :
»Vergang þróa fer um frón
frænings móa raptur
Hannes mjói hróðrarflón,
Héla og Jóhann kjaptur«.
Eyjamenn leyfðu engum flakk á landi,
enda var þar sjaldan sultarkreppa. En
hvergi hef eg séð glöggara sýnishorn en
í Flatey á meðferð ríkishúsbænda á upp-
gjafafólki sínu, er ekki var sagt til sveit-
ar. Undir Hólsbúð (prófastssetrið, sem
þá var) lágu ýmsar þurrabúðir; ein þeirra
hét Norskabúð. Það var dimmt kot og
fornt og illkleift upp á pallskörina. Þar
bjuggu 6 kerlingar, eins og innstæðukú-
gildi í búi hinna ríku hjóna; sú helzta
þeirra hét Sigríður Þórólfsdóttir. Hún
var einskonar príorissa eða abbadís yfir
hinum. Ekki var klaustrið látið bresta,
nema hvað hitann snertir; ískalt var opt
hjá gömlu skepnunum, og hvað hreinlæti
snertir þarf eg lítinn lofsöng að syngja.
*
Islenzkar sagnir.
I*áttur af Kristínu Pálsdóttur
úr Borgarfirði vestra.
11. kapítuli.
Kristin fór í krók.
Síðustu ár æfi sinnar var Kr. á fátækra-
framfæri í Hálsahreppi 1 Borgarfjarðar-
sýslu; hún var þá í Hraunsási, er hér seg-
ir frá, og var þá komin hátt á áttræðis-
aldur. Þá var það eitt sinn, að þangað
kom Þorsteinn Jakobsson Snorrasonar, er
þá var á Húsafelli; hann var þá á bezta
skeiði aldur síns, var hann talinn einna
knástur og sterkastur maður í Borgar-
firði og jafnvel hér sunnanlands; hefur
það og lengi haldizt í ætt séra Snorra.
Þorsteinn gaf sig á tal við Kristínu, og
spurði hana, hvort hún væti eigi orðin
mjög farin að kröptum. Kristín glotti við
og gegndi engu, en rétti fram hendina og
bauð honum í krók. Þorsteinn tók á móti
og toguðust þau á um hríð, og fékk hann
eigi dregið upp krók hennar, en þó varð
það um sfðir, og mátti þó áður alls til
kosta.
Þannig hefur frá sagt kona óljúgfróð, er
lifir enn, og horfði hún á, er Þorsteinn fór
í krók við Kristínu. Má af þessu marka,
að Kristfn hafi haft alimikið afl í krttml-
um sínum, er hún var á bezta skeiði ald-
urs síns. (Meira).
iniigor
Reykjavikur, fvrir 1898, liggur al-
menningi til sýnis á bæjarþingstof-
unni næstu 14 daga.
Borgarstjóri Reykjavíkur,
18. júní 1909.
Páll Einarsson.
Kennarapróf
við kennnaraskólann tóku 29 nemendur 8.—12. f. m. Kennslan samskonar og
áður hafði verið í kennaradeild Flensborgarskólans. Prófdómendur, skipaðir at
stjórnarráðinu, voru Guðmundur prófastur Helgason og Jóhannes kennari Sigfússon.
Þessir tóku prófið: _. , ,
í bóklegu í verkl.
1. Brynleifur Tobfasson frá Geldingaholti í Skagafirði........5,67 5,67
2. Kristján Sigurðsson frá Dagverðarnesi við Eyjafjörð........5,67 5,67
3. Svava Þórhallsdóttir úr Reykjavík.........................5,67 5,67
4. Þorsteinn M. Jónsson frá Utnyrðingsstöðum í Vallahreppi . . 5,67 5,67
5. Guðrún Guðmundsdóttir úr Reykjavík........................5,50 5,67
6. Magnús Stefánsson frá Þorvaldsstöðum í Norður-Múlasýslu . . 5,50 5,33
7. Valdimar Sigmundsson frá Nesi 1 Norðfirði..................5,50 5,67
8. Jörundur Brynjólfsson frá Hólum 1 Hornafirði...............5,33 5,33
9. Sigdór Vilhjálmsson frá Brekku í Mjóafirði................5,33 5,50
10. Sigurgeir Friðriksson frá Skógarseli í Suður-Þingeyjarsýslu . . 5,33 5,33
11. Elías Bjarnason frá Prestsbakkakoti á Síðu..................5,17 5,67
12. Guðmundur Benediktsson frá Svíra í Hörgárdal...............5,17 5,67
13. Ingibjörg R. Jóhannsdóttir frá Árnesi við Eyjafjörð........5,17 5,00
14. Jóhanna Eiríksdóttir frá Fossnesi í Gnúpverjahreppi .... 5,17 5.33
15. Jónína St. Sigurðardóttir frá Lækjamóti í Víðidal..........5,17 5,33
16. Sveinn Gunnlaugsson frá Flatey á Breiðafirði...............5,17 5,17
17. Arnfríður Einarsdóttir frá Búðum í Fáskrúðsfirði...........5,00 5,33
18. Guðjón Rögnvaldsson úr Reykjavík...........................5,00 5,33
19. Sigfús Bergmann frá Flatey á Breiðafirði..................5,00 5,33
20. Þóra Pétursdóttir frá Hrólfskála á Seltjarnarnesi..........5,00 5,67
21. Gísli Guðmundsson frá Efraseli í Hrunamannahreppi .... 4,83 4,83
22. Jónas Stefánsson frá Kaldbak í Suður-Þingeyjarsýslu .... 4,83 4,83
23. María Jónsdóttir frá Hríshóli 1 Barðastrandarsýslu..........4,83 4,83
24. Marselína Pálsdóttir frá Húsavík..........................4,83 5,00
25. Rannveig Hansdóttir frá Hrólfsstöðum í Skagafirði..........4,83 5,00
26. Þorbjörg Jónsdóttir frá Isafirði...........................4,83 5,33
27. Sigríður Jónsdóttir frá Húsavík...........................4,67 5,00.
28. Einar Loptsson frá Vatnsnesi í Grímsnesi...................4,5° 5,00
29. Kristmundur Jónsson frá Miðeyjarhólmi í Landeyjum .... 4,00 4,00
Aðstoðarprestur
í Álaborg er landi vor Haukur Gísla-
son háskólakandidat í guðfræði orðinn og
hefur tekið prestsvígslu í Danmörku.
Laura
Fór héðan til Hafnar 12. þ. m. Far-
þegar meðal annara Magnús Torfason
bæjarfógeti á ísafirði, Sigfús H. Bjarnarson
koruúll og bróðir hans Pétur M. Bjarnar-
son verksmiðjueigandi á Isafirði.
Ferðamenn
úr fjarlægum héruðum hafa verið hér
allmargir að undanförnu, auk fulltrúa
þeirra, er sóttu Stórstúkuþing Goodtempl-
ara, og flestir eru farnir heim aptur.
Meðal þessara ferðamanna hafa verið:
Gfsli Ó. Pétursson héraðslæknir á Húsa-
vík, Magnús Einarsson organleikari á
Akureyri, Jón Daníelsson verzlunarm. á
Sauðárkrók, Magnús Stefánsson kaupm. á
Blönduósi og Konráð kand. bróðir hans
séra Þorvaldur Jakobsson í Sauðlauksdal,
Pétur Ólafsson kaupm. á Patreksfirði o. fl.
Nokkrir þessara manna föru heimleiðis
til sín með „Flóru" norsku skipi í fyrra-
dag, en aðrir landveg. Með skipinu fór
og Benedikt Sveinsson ritstjóri og alþm.
norður í Þingeyjarsýslu til viðtals við kjós-
endur sína þar.
ii7
„Eg hef ekki orðið var við neitt þessháttar, herra. Það hefir engi*n komið
hér nærri honum eða talað við hann nema systursonur yðar og eg."
„Joe Berks ásamt rauða Ike, Yussef og Chris Mc Carthy eru á eptir. Þeir
lögðu á stað tveim tímum á undan okkur".
„Nú, það var dálaglegur hópurl En drengurin* er í engri hættu, herra.
það væri samt máske réttast, að einhver okkar væri hjá honum."
„Það er synd að vekja hann"
„Hann getur vaxla sofið hvort sem er, þegar annað eins gengur á hérna í
húsinu. Þessa leið, herra, niður í gegnum göngin hérna."
Við gengum í gegnum lág göng og komum út að bakhlið hússins.
„Hérna er herbergið mitt, herra," sagði Belcher og benti á dyr til hægri
handar, „en þetta hérna vinstra meginn er herbergið hans.“ Hann opnaði dyrn-
ar og sagði um leið:
„Herra Charles Tregellis er kominn að heimsækja yður, Jim I — En, drott-
inn minn! Hvernig stendur á þessu?"
Það lagði næga birtu út um allt herbergið af messingslampa, sem stóð á
borðinu. Rúmið var óumbúið og sokkur, sem lá f því virtist benda á, að ein-
hver hefði legið þar. Annar glugginn stóð opinn og klæðishúfa, sem lá á borð-
inu, var einasta vegsummerkið eptir íbúa herbergisins. Móðurbróðir minn leit
í kring um sig og hristi höfuðið.
„Það virðist svo sem við komum um seinan", sagði hann.
„Þetta er húfan hans, herra," sagði Belcher. „Hvert hefir hann getað farið
svona berhöfðaður? Jim, Jim!" kallaði hann,
„Hann hefir sjálfsagt farið út um gluggann", sagði móðurbróðir minn. „Þess-
ir fantar hafa tælt hann út til sín með einhverju djöfullegu bragði. Haltu á
lampanum, systursonur! Tá, fór ekki eins og mig grunaði! Það sjást spor ept-
ir hann á blómbeðinu hérna fyrir utan.„
Veitingamaðurinn og nokkrir menn úr veitingastofunni fóru nú með okkur
út á bak við húsið, þar sem matjurtagarðurinn var.
„Hérna eru sporin hans!“ sagði Belcher og benti á garðinn, sem var ný-
pældur upp. „Hann var á skóm í kvöld og hérna sézt marka fyrir saumunum;
en hvað er þetta? Það hefir verið hérna annar maður til.“
„Kvennmaður!" sagði eg.
„Sem eg er lifandi, þá hefir þú rétt að mæla, Rodney," sagði móðurbróðir
minn.
Belcher hreytti úr sér blótsyrði.
„Hann hefir aldrei talað við neina af stúlkunum hérna í þorpinu. Eg hef