Þjóðólfur - 13.05.1910, Blaðsíða 1

Þjóðólfur - 13.05.1910, Blaðsíða 1
ÞJOÐOLFUR. 62« árg. Reykjavík, Föstudaginn 13. IVlaí 1910. JS 20. mótor-steinolíu í Þá sem eg sjálfur álít vera besta, eða þá, sem seljand- inn segir að sé best? Auðvitað nota eg þá olíu, sem eg sjálfur af eigin reynslu veit að er áreiðanlega langbest, nefnilega Gylfie mótor-steinolia frá Skandinavisk-Amerikansk Pelroleums Aktieselskab, Kongens Nytory 6. Köbenhayn. Ef þér viljið reyna Gylfie-mótor-steinolíu, mun kaupmaður yðar útvega yður hana. tanðssjóðslánið og bankavaxtabréfin. í síðasta tölubl. Þjóðólfsvar því hreyft, hvernig stæði á því, að Landsbankinn keypti ekki bankavaxtabréf þau, er veð- deildin gefur út 1 hvert sinn, erveðdeild- arlán er veitt, og hvert búið væri að binda féð eða ekki. Því, þar sem bank- inn ekki kaupir bankavaxtabréfin, er full ástæða til þess að líta svo á, sem lánið sé ógreitt í bankann. Stjórnarmálgagnið kom út á miðviku- daginn, og heldur því þá fram, að búið sé að greiða alt lánið til Landsbankans. En eins og önnur ummæli þess heiðraða blaðs, er þetta gersamlega rangt. Eins og tekið hefir verið fram áður, þá var lánið 1,500,000 krónur, og var þv( varið þannig: Lagt inn í Landsbankann á hlaupareikn- ing'....................600,000 kr. I.agt inn ( Islandsbanka á skírteini..........um 700,000 — Lagt inn í Ríkissjóð Dana— 100,000 — og svo koma afföll og fleira smærra. Þegar gamla bankastjórnin fór frá, þá voru þessar 600,000 kr. inni á hlaupa- reikningi í bankanum, og borgaði bank- inn af þeirri upphæð vexti (4%%) eins og hverju öðru innstæðufé. Rannsóknar- nefndin vildi halda því fram, að fyrir þessa upphæð skuldaði Landsbankinn landssjóði bankavaxtabréf fyrir sömu upp- hæð. En eins og margt annað, er það rangt hjá nefndinni, því bankinn skuldar ekki fremur bankavaxtabréf fyrir þessa upphæð, en aðrar upphæðir, er ýmsir eiga inni í sparisjóðsbókum eða hlaupa- reikningi. í tíð gömlu bankastjórnarinn- ar var ennfremur samið um veðdeildar- lán það, er Reykjavíkurbær fékk til gas- gerðarinnar, þótt það væri slðar tekið. 22. Nóvember síðastl. var því ekkert að gert af landstjórnarinnar hálfu til bankavaxtabréfakaupanna, annað en und- irbúningur, engin kaup sem höfðu átt sér stað. Samkvæmt síðustu landsreikningum átti landsjóður inni fé á hlaupareikningi og skírteinum hjá báðum bönkunum, en það er öldungis óviðkomandi þessu efni. Eins og áður er fram tekið, þá höfðu engin kaup farið fram á bankavaxtabréf- um ( lok Nóvemberm. s. 1., og var þá aðeins afráðið, að söluverð þeirra yrði 98%. Eins og rannsóknarnefndarskýrslar ber ber með sér, átti bankinn þá hjá sér frekar 250,000 kr. í bankavaxtabréfum, og svo kemur lán Reykjavíkurbæar, 500,000 kr. Yms smálán hafa og verið veitt. Landsbankinn getur því í mesta lagi verið búinn að afhenda ráðherra 800,000 kr. í bankavaxtabréfum, eða um helming lánsins. Bréf þau er ráðherra hefur hingað til fengið, mun hann hafa greitt með fé af h'aupareikningi landsjóðs í bankanum og með fé úr íslandsbanka. Annars skiftir Þ®ð litlu, en það er tekið hér fram, vegna þess að stjórnarmálgagnið virðist tvítelja það sem innlegg í Landsbankann. En þá eru eftir af láninu enn um 700 þúsund kr. Hvað hefir ráðherrann gert af þeim? Menn verða að minnnst þess, að það er fyllilega óheimilt að nota fé þetta til annars en bankavaxtabréfakaupa, og fyr- ir alla þá, er fá veðdeildarlán, er það íeykilega áríðandi, að svo sé gjört, því fáir eru nú kaupendur að verðbréfum, og bændur og aðrir hafa því ekkert með þau að gera. Almenning varðar það því mjög mikið hvað gjört hefir verið af fénu, og hvert Landsbankinn eftirleiðis borgar veðdeild- arlánið í bréfum eða peningum. Þjóðólfur spyr því enn: Hvað hefir ráðherrann gert af fénu? Og hvað mikið er lands- sjóður búinn að Já af bankavaxtabréfam hjá Landsbankanum síðan í hausl ? Eldri bankavaxtabréf, er iandssjóður átti áður, eru þessu óviðkomandi. Dómur yfirdómsins og gæslustjörarnir, Það vald, er öllum ber að hlýða, er fyrst og fremst dómsvaldið, og hingað til hefir valdi því jafnaðarlegast verið hlýtt hér á landi. Það er fyrst í bankamálinu, að ráðherra hefir eigi hlýtt dómsvaldinu, og skipað gæslustjóra við Landsbankann þvert á móti landslögum og rétti. í nýföllnum dóm við yfirdóminn hefir verið dæmt, að Kristján háyfirdómari Jónsson sé löglegur gæslustjóri við Lands- bankann; en þrátt fyrir dóra þennan sitja enn gæslustjórar ráðherrans og stjórna Landsbankanum ásamt bankastjórunum, en ekki hinir löglegu gæslustjórar. Þetta er að óhlýðnast dómsvaldinu af ráðherra hálfu, óhlýðni og yfirtroðsla, sem ekki á að lýðast. En Þjóðólfur vill vekja athygli enn- fremur á því, að annar ólöglegi gæslu- stjórinn við bankann er hr. Oddur yfir- dómsmálsflytjandi Gíslason, og er það með öllu ótilhlýðilegt og óforsvaranlegt, að maður sá, sem er starfsmaður við yfir- dóminn, eigi hlýði dómum hans. Því þessum dómi yfirdömsins ber að fullnægja strax, þótt áfrýað verði, og hr. O. G. ætti sem opinber starfsmaður yfirdómsins, að finna skyldu sína hjá sér til þess að sjá um að dómum yfirdómsins væri hlýtt, en stuðla ekki að því að brjóta þá á bak aftur. Annars er það mjög óheppilegt, að málaflutningsmenn, hverjir svo sem þeir eru, séu í stjórn bankans. Það getur þráfaldlega borið við, að hagsmunir þeirra séu gersamlega gagn- | stæðir hag bankans. Þeir hafa innheimtu skulda á hendi fyrir ýmsa, bæði utanlands og innan, og þegar bankinn er að innheimta fé sitt, þá sjá allir, að það getur riðið hvað ( báð við annað, enda mun það hafa ný- borið við, að ljóst dæmi sé fyrir þessu. Þetta sér líka sérhver, um leið og hann veitir því athygli. Hr. Oddur Gíslason ætti nú þegar að leggjaniður gæslustjórastarf sitt, því trauðla er það, eins og nú stendur, samrýman- legt við málaflutningsstörf hans. Sem dæmi þess, að þetta sé rétt, viljum vér ennfremur benda á það, að áður en hr. O. G. tók við gæslustjórastarfinu, átti málaflutningsmaður bankans, hr. Eggert Claessen, í skuldamáli fyrir bankann, en hr. Oddur Gíslason varði, taldi skuldu- nagt af ýmsum ástæðum eigi skyldan að að greiða neitt af skuldinni. Þegar hr. O. G. varð gæslustjóri, fékk hann öðrum málfærslumanni málið 1 hendur. Hann vildi þá ekki vera mótpartur bankans. En tapi bankinn máli þessu, þá er enginn efi á þvl, að hann áfrýar þeim dómi, og þá er enginn málaflutnings- maður skyldur að flytja mál skuldunauts- ins fyrir yfirdómnum, annar en hr. Oddur Gíslason, því hinn yfirréttarmálafl.m., E. Claessen, er fyrir bankann. Hvernig kemur þá hr. Oddi Gíslasyni gæslustjóra Landsbankans, er heimtar að fá skuldina greidda, saman við hr. Odd Gíslason yfirréttarmálaflutningsmann, er neitar réttmæti skuldarinnar. Trúlega yrði það stirt samkomulag, þó hr. O. Gíslason sé lipurmenni og kurteis. En ljóst mætti það vera öllum, að málafærslumaður á ekki og má ekki vera 1 stjórn bankans, og að sjálfsögð skylda hinna opinbe.ru yfirréttarmálaflutnings- manna er sú, að stuðla að því að dóm- um yfirdómsins sé hlýtt. Dönsku blöðin og ráöherrann. Ekki kemur svo póstferð frá útlöndum, að eigi sé þar meira eða minna minst á íslenskt mál og þá jafnframt á ráðherra vorn, og það altaf á sömu lund. Með sfðustu ferð barst oss greineftir kand. Holger Wiehe, og endar hann grein sína, eftir að hafa getið bankamálsins, botn- vörpusektanna og viðskiftaráðunautsins með þessum orðum: Undrandi verða menn yfir því, ef Is- lendingar til langframa vilja hafa óheil- indi þessi. Raunar hafa borist margar vantraustsyfirlýsingar á ráðherrann utan af landi og íslensku stúdentarnir í Kaup- mannahöfn hafa af alefli mótmælt hon- um, og nú lítur út fyrir að Skúli Thor- oddsen ætli að láta til sín heyra. En ísafold flytur aftur traustsyfirlýsingar1) til stjórnarinnar og mótmæli gegn aukaþingi. Það er ekki gott að sjá hvernig það endar. En hið mesta vantraust hljótum vér Danir að bera til manns þessa. Það er betra að hafa ærlegan mótstöðuroann, en »vin« eins og Bjöm Jónsson. Að því leyti, sem oss þykir vænt um ísland, verðum vér að óska þess, að þessi maður geti ekki lengi haldið áfram óstjórn sinni á Islandi. 1) Þær eru aðeins úr kjördæmi ráð- herrans. Játvarður íll. Bretakonunpr andaðist aðfaranótt 7. þ. m. Hann var fæddur 9. Nóv. 1841, sonur Alberts prins af Sachsen-Koburg-Gotha og Victoríu Bretadrotningar og kom til ríkis þá hún andaðist 22. Jan. 1901. Hann kvæntist 10. Mars 1863 Alex- öndru, elstu dóttur Kristjáns IX. Dana- konungs, og tekur sonur þeirra, George Frederich Ernest Albert, við Bretaveldi. Hajin er hálffimtugur að aldri, fæddur 3. Júní 1865, og eiga þeir sama fæðingar- dag, hann og Friðrik VIII. Danakonung- ur. — Dóttir Játvarðar og Alexöndru er Maud Noregsdrotning. Játvarður kon- ungur var vinsæll þjóðhöfðingi og mikils metinn.

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.