Þjóðólfur - 18.11.1910, Síða 1

V
62. arg.
Reykjavík, Föstudaginn 18. Nóvember 1910.
M 49.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦
♦
BOGI BRYNJOLFSSON 4
yfírréttarmálafiutningsmaður J
Austurstræti 3. J
140. Helma I 1 — 12 og 4—5. ♦
♦
♦ Tals
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Gggeri telaessan
yflrréttarmalaflotDiDgsiDaöar.
róstháss'ra'tl 17. Venjulejja heima kl
io—ii og 4—5. Tals 16
♦♦♦♦♦♦♦♦♦*♦♦♦•♦♦•♦♦♦♦
♦ Gisli Sveinsson ♦
♦ & Yigfús Einarssonj
♦ yfirdómslögmenn. ♦
^ Skrifstofutimi II1/®—I og 5—6. ▼
^ Þingholtsstræti 19. Talsími 263. ^
♦ ♦♦♦♦♦♦<♦-♦■♦♦♦'♦■♦•••♦-♦■♦
jllíagnús Sigurðsson
yfirréttarmálaflutningsmaður,
AOalstraeti 18.
Venjulega heima kl. 10—11 f. h. og 5—6e. h.
Talsimi 124.
Svainn tfijörnsson
yfirdómslögmaður.
Hafnarstræti 16.
(á samn slnö scm fyr).
Talsími 202.
Skrifslo/utimi 9—2 og 4—6.
Hitlist uenjulegn sjálfur 1l—12ogí—5.
Niöursoðið:
Epli,
Perur,
Sardínur,
Fiskibollur,
Grænar erlur,
Sleiki jurtir,
Síld í oliu og tomötum.
Sturla cjcnsson.
Sjörn jónsson.
Brot úr stjórnmála- og menningarsögu
íslands.
VII. Mannlýsingar.
3. Klemens iónsson. FyrirsöEm einn-
ar greinar 1 ísaf. XXV, g (1898) er
þessi: „Klemens Jónsson af-
klœddur". Ber ísafold það upp á
landritara, að hann hafi upphaflega verið
valtýskunni ekki aðeins hlyntur, heldur
og „lofaði bann aO greiOa at-
kvœOi meO henni og reyndi
til aO fá aOra til aO lofa hinu
sama“. Votta að þessu háttalagi Kl.
J. segir Isafold vera þá Skúla Thorodd-
sen og Valtý.
En hvað sem hæft er í þessu, varð Kl.
J. um hr(ð andhverfur Valiýskunni. Og
þá reiddist bæði Björn og Skúli. Sagði
fjóðv., að sagt væri, að þessi snúningur
Kl. J. hefði orðið f einni Vídalfns-veisl
unni (sbr. Þjöðv. unga 26. Jan. 1898).
Isaf. XXV, 10 kallar Kl. J. því „ey-
firska stjórnmálaskörunginn
haldlnorOa og Vinamlnnls-
veisludýrlinginn".
ísaf. XXV, 35 segir (eftir Valtý) að
sömu dagana sem Kl. J. tali í þingsaln-
um um þær þungu búsifjar, sem vér höf-
um af ríkisráðsetu ráðgjafans „gerir hann
milli þingfunda gangskör að pvi, aðkomamönn-
eim i skilning um, að fyrir sérstaka þekkingu
sína og reynslu [Kl. J. var um tíma aðstoð-
armaður 1 fslensku stjörnarskrifstofunni f
Khöfnj geti hann um það borið, að það hafí
sárlitla eða enga »praktiska« þýðingu, hvort
ráðgjafínn si'ji i rikisráðinu eða ekki«.
„Skemtilegra leik með sannfæringuna minn-
ums \ér ekki i stjórnmálasögu vorri«.
„Auðvitað er það fyrirtaksléttir fyrir hvern
mann, að vera einurðargóður. En svo getur
einurðin stundum komið manni út í ógöngur«.
Isaf XXVI, 56 kallar blaðið »Stefni«
wóverusnepil, sem bæarfégetinn á Akureyri
(?: Kl. J.) lætur lögregluþjón sinn gefa út . .
Landsins aumasti og lélegasti blaðsnepill með
bæars. ntlli og skósveini Akureyraryfirvalds-
ins að ritstjóra-nefnu . . . Hann Stefnir er
ekki annað en hnútukyrna voluðustu
blekbullarannu (þar á meðilKI. J.)
norðantjalls, jafnhliða pví, sem ókœrn-
asti hranlnn [Hver er það? Kl. J.?)
i fjandaflokki viturlegustu
stefnunnar í stjórnarskrár-
málinu (o: Valtýskunnar) notar hann til
uð ausa auri alsýkna menn »i Iiði mótstöðu-
manna sinna«.
Isaf. XXVI, 42 er sárgröm Eyfirðineum
fyrir það, að þeir »bera hið sama auðmjúka
og óbifanlega trúnaðartraust sem áður til yfir-
valds sins, Klemena Jonssonar,
sem mesta afburðamanns á pingmannabekk og
peim samróma i hallelújaópum fyrir Bene-
diktskunni eða öOru viOiika
nátttrölli'.
Þetta var 1900. Þá var Valtýskan í al-
spennu, og Valtýr besti maður íslenskur
— að undanteknum Birni og Einari.
1901 (I.saf. XXVIlI, 72) hermir það loks
upp á Kl J., að hann hafi sagt á þing-
tnálafundi í Eyjafj.sýslu, að hann vildi ein-
dregið taka valtýska frv., er samþykt var
á þingi 1901, ef stjórnin vildi ekki rífari
umbætur veita.
»Þetta er bæði viturlega mælt og einarð-
lega«, segir Isafold svo.
Það er eins og vant er; að menn eru
»ókærnir hranar« og þaðan af verra, meðan
þeir eru andstæðingar ísafoldar. Eftir að
hún heldur þá hafa söðlað um til sín, þá
verða þeir alt í einu „vitrir", „einarðir"
og alt að því „englar".
4. Sira Jón Bjarnason. Jón Bjarnason
hefir niaður heitið. Hann var prestur.
Hann var faðir Bjarna frá Vogi. Hann
var greindur maður og einarður. Hon-
utn var margt vel gefið. Á valtýsku-ár-
unum dvaldist hann hér í Rvík, og var
bölvanlega til Valtýskunnar. Hann var
vinur Þorbjargar og Benedikts. Isafoid
var illa til hans. Hann skrifaði ýmsa rit-
linga og blaðagreinar móti Valtýskunni.
Isaf. XXV, 55; tekur því svo: „Skemtileg-
ur stjórnmálarithöfundur hefir verið að láta
Ijós sitt skina í Þjóðólfi í sumar .... Óhætt
er að fullyrða, að i ritrabbi hans cé ekki nokk-
ur heil brú, ékki nokkurt orð af viti sagt, svo
að kalla, að pví undanteknu, sem hann prentar
orðrétt upp eftir öðrum mönnum«.
Isaf. tekur dæmi, sum hárrétt, valin af
sfra J. B., til þess að sanna »hina óvið-
jafnanlegu vitleysu“ f Þjóðólfsgreinum J. B.,
og bendir starfsbræðrum sfnum á, að
bægja „öðrum eins pvættingi« frá blöð-
unum. Segir, að slíkt »bull« geti engtim
skynsömum mönnum verið ánægjuefni.
Muni blöð ekki gera viljandi leik að
»þyrla upp sem svörtustuvitleysis moldviðrinu".
I Isaf. XXVI, 41 er fyrirsögn greinar-
innar um Valtýskuna þessi: »Draug-
urlnn tekur ofan« og Isaf. XXVI,
32 er að tala um »drauginn“, og al-
þingismenn beðnir að vara sig á honum.
Allir vissu þá, hvert þetta skeyti átti
að stefna, og þótti í þann tfð gott dætni
vitðulegrar bardaga aðferðar.
Isaf. XXVII, 55 fer svo feldum orðum
um einn ritling síra Jóns gamla móti Val-
týskunni:
„Stjórnfrœðileg visinda—
mennska*. Vísindarit það um stjórn-
mát, sem Jón Bjarnason emeritprestur
hefir samið, með tilstyrk Þorbjargar Sveins-
dóttur að sögn, er nú alprentað. En íil
allrar óhamingju á nú sá fróðleikur ekki
að birtast mönnum fyr en en eftir kosn-
inguna hér. Einar Benediktsson hefir
sem sé komist að þeirri niðurstöðu, að
berist þessi vfsindi út um bæinn, sé þar
þar með fokið í öll skjól fyrir bankastjór-
anum (o: Tr. G., er þá var í kjöri móti
Valtývum) og lagt blátt bann fyrir, að
nokkur maður fengi í þau að hnýsast.
Væntanlega verður höf. samt ekki til ævi-
loka meinað að safna sér þeiin 25-eyring-
um, sem hann 1 eftirmála ettir ritið mæl-
ist til, að menn verði svo „höfðinglyndir"
að stinga að sér“ o. s. frv.
Hinn rfki og auðugi sjálfstæðisflokkur
lét sér þó haustið 1908 enga minkun
þykja, að láta stinga að sér gjöfum. Hefir
sjálfsagt lagt sig niður við 25-eyringa.
En þegar aldraður og ellihrnmur maður
vill fá 25 eyringa fyrir rit móti Valtýskunnl,
þá skopast mannvinirnir Björn Jónsson
og Einar Hjörleifsson, með allan kærleik-
ann, að honurn fyrir það.
En það er bót í máli, að Bjami frá
Vogi hefir rekið sökina eftir föður sinn,
og ekki orðið smátækur um heimtu bót-
anna fyrir meðferð Isaf. á honum.
Hann hefir tekið „stinn“ manngjöld —
um 30 hundruð hundraða 6 álna aura á
landvísu — fyrir aðfarir Isaf. við föður
hans.
Það svarar til 21/* launa eins viðskifta-
riðunauts.
Má af þvf marka, hvert afarmenni
Bjarni Jónsson frá Vogi er.
Foll Jöfls bikups Arasonar,
flutt i minningarsamsætinu 7. p. m.
af Þórhalli biskupi Bjarnarsyni.
Fleirum en roér mun hafa orðið það að
gamni fyrst, er þeir heyrðu nefndar þess-
ar þrjár stóraldir.
»En treystir þú þér að lifa miðja öld-
ina og halda þá 400 ára dánarafmæli Jóns
Arasonar og sona hans?«
„Nei, langt frá“.
„Og vilt þú ekki einu sinni á æfinni
minnast þessara manna sæmilega?"
„Jú, meir en það“.
„Og því þá ekki taka stóraldirnar
þrjár!“------
Hún hefir verið margskonar og mikil
minning dagsins í dag, og nú er^hér
komið saman hátt upp í stórt hundrað
manns, konur og karlar, til að minnast
þeirra feðga með veisluhaldi.
Það er nú svo langt um liðið. — En
hugsum til vetrarins eftir aftöku þeirra
feðga, þegar fregnin barst bygð úr bygð
norður - um þetta óskaplega, óskiljan-
lega ódæði, hugleysisverkið, unnið (ofboði
og fáti. Hvflfk sorg tók eigi huga mannal
Þá grétu margir og skulfu af ótta. Og
hve lengi geymdu nákomnir ástvinir eigi
minning dauðadagsins með gjöfum til fá-
tækra á ári hverju á Marteinsmessu.
Siðasta ráðstöfunin, sem Jón biskup
gerði, var að senda boð norður rkeð fing-
urgulli sínu að skifta stórfé uppmilli bág-
staddra manna, meðan enn var eigi rúið
og rænt á Hólum. En venja lians áður
verið að gefa á hátíðisdögum Hólakirkju,
messudögurh þeirra Jóns helga og Guð-
mundar góða, mjög svo stórmannlega
guðs voluðum.
Það er ljúft að minnast þessarar kær-
leiksfyrirhyggju hjá gamla manninum 1
æfilokin. Annað af honum kunnara og
sögulegra.
Eg get vel búist við því, að einhverjir
segi, að minning Jóns Arasonar hjá ka-
þólsku prestunum í Landakoti, sjálfum
trúbræðrum hans, sé andlegri, hlýlegri og
betur við eigandi hina döpru minning
dagsins en fundur okkar hér í kvöld yfir
mat og drykk.
En það er sjálfgefið, að vér lúterskir
menn getum eigi haldið minningarhátíð
um hann upp úr því, að hann er kaþólsk-
ur biskup og trúar píslarvottur. Vér get-
um virt og elskað trygð hans við eldri
siðinn, og ekki ómerkilegt að minnast
þess, að hann mun vera eini biskupinn í
germönskum löndum, á Norðurlöndum og
Þýskalandi, sem llfið lét fyrir trú sína við