Þjóðólfur - 25.08.1911, Síða 3

ÞJ OÐOLFUR.
123
\
/
i
heldur hitt, að Vog-Bjarni greiddi
atkvæði með vantraustsyfir-
lýsingunni, en hafði þá sjálfur ekk-
ert út á ráðherra að setja 1
Annars heyrðu svo margir, hver orð
Bjarni notaði, að ekkert mun hægra en
að sanna, að orðin fjellu einmitt eins
og jeg held fram, og sannar það ekkert,
þótt hin prentaða ræða sje ekki sam-
hljóða því, því það er föst regla þing-
manna, að lagfæra ræður sínar áður en
þær eru prentaðar —, ef ritarar þingsins
ekki hafa fært þær í stllinn, einsogþeim
líkar.
Hvort það var Jón Ólafsson, sr. Sig-
urður í Vigur, eða Bjarni sjálfur, sem
veitti honum stöðuna á slðasta þingi, um
það þarf ekki að þrátta, allir vita það.
Það er ómögulegt að draga fjöður yfir
það, að það var atkvæði Bjarna
sjálfs, sem reið baggamuninn. En
það er einkennilegt, sem »herrann*
segir um atkvæði hans sjálfs í þessu máli.
í þessari ísafoldargrein stendur:
»Jeg lýsti því yfir á flokksfundi og á
alþingi, að mjer væri engin þægð í því,
að veitingin væri bundin við mitt nafn,
því ráðherra Kristján Jónsson, haíöi
sagt mjer, sid hanu setlaði
alls eigi aö shiftu um mann«.*
»Sendiherran* trúir ráðherra til að veita
sjer stöðu áfram, þó nafn hans stæði
ekki á fjárlögunum, en allir hinir flokks-
menn Bjarna trúðu ráðherra ekki til
þess, og þess vegna var nafni Vog-
Bjarna smelt inn i fjárlögin og þ e s s
v e g n a greiddi sendiherran sjálfum sjer
atkvæði!!
Það er farið að ágerast í seinni tíð að
skrúfan losni hjá hinum »betri« mönnum
þjóðarinnar. Hver lítur eftir skrúfunum
í höfði Bjarna ?
Maðurinn segir að jeg misskilji orðið
»viðskifti« af því jeg held því fram, að
þingið 1909, hafi fyrst og fremst ætlast
til að í stöðuna væri skipaðar verslunar-
fróður maður. Hann auðvitað snýr sann-
leikanum við hjer, þvl allir sem fylgdust
með því, sem gerðist á þinginu 1909 og
lesið hafa þingtíðindin frá þvf ári, vita
að það var hann og menn þeir er komu
honum í stöðuna — og þó sjerstaklega
fyrv. ráðh. B. J. — sem notuðu sjer
a f þ v 1 að það mátti leggja meiri og
víðtækari skilning 1 orðið viðskiftaráða-
nautur en ætlast var til 1 fyrstu; og þ e s s
vegna var erindisbrjef sendiherr-
ans orðað eins og það var orðað.
Öðru en -þessu þarf ekki að svara
»sendiherranum«. En að endingu ætla
jeg að segja honum það, að ef mjer vinst
tími, þá er ekki ólíklegt að jeg athugi
skýrslu hans, sem prentuð var í vetur,
því þó hann ekki skilji það, þá skilja
það aðrir nú, að fje það er fyrv. ráð-
herra f heimildarleysi veitti honum á
yfirstandi fjárhagstlmabili sem viðskifta-
ráðanaut, er í sannleika illa varið.
Heimastjórnarmaður.
Hyað er hann Albert á
Páfastöðum?
í 15.—16. Og 23. tbl. Þjóðólfsþ. á. er
ritgerð með yfirskriftinni: »Efnt loforðið
til Jóns á Hafsteinsstöðum« og undirskrif-
að af »Albert Kristjánssyni á Páfastöðum«,
sem leysir mjög vel úr þessari spurningu.
Staka Bjarna Gíslasonar á því ekki leng-
ur við, að því er fyrri part hennaráhrærir:
»Ilt er að þekkja eðlisrætur.
Ait er nagað vanans tönnum.
En það er víst, að fjórir fætur
fara betur sumum mönnum«.
*j Leturbreyting gerð af höf.
Síðustu missiri hefur rithöfundur þessi
verið að spreyta sig á að skrifa í blöð og
láta þau flytja frægð sína út um landið,
til þess að reyna að gera sig frægan.
Honum hefur líka að vissu leyti tekist
það, þó það hafi orðið upp á annan máta
en tilætlast var í fyrstu. Að hann hefur
beint ritsmíðum sínum að mjer, er, eftir
orðum hans og aðferð að dæma, sprottið
af öfund og þar af leiðandi hatri. Það
á hér sérstaklega vel við, það sem Stein-
grímur kvað:
»Eggjaði skýin öfund svört,
upp rann morgunstjarna,
Birgið hana, hún er of björt
helvítið að tarna«.
Aðalmeiningin í ritgerðum þessa áður-
nefnda heiðraða höfundar er sú, að reyna
að sverta mig í augum manna og það á
þann luhbalegasta hátt, eins og hatrið get-
ur blásið honum f brjóst. Því að honum
þykir eg hafa traust og virðingu manna
fram yfir sig. Hann álítur réttara fyrir
sig að rýra álit mitt, en afla sjálfum sér
álits. Þetta kann að vera rétt að nokkru
leyti frá hans sjónarmiði, þvf að »enginn
er svo leiður að ljúga, að ljúfum verði
ekki að trúa«.
Ritgerð þessi þarf ekki neinna svara
við frá mér; hún er lýsing á hans eigin
lífsstarfi og má færá rök fyrir því. Rit-
háttur hans er líkastur þvf, sem ómerki-
legur strákur væri að skammast, viti sínu
fjær af reiði, og teldi sjer það þann sanna
sigur að segja sem flest og sem óvandað-
ast og verst. Enda er hr. A. K. búinn að
skrifa til mín 14 blaðadálka og hrósar
sjer af þeim sigri, og er það nú eina
huggunin í ráunum hans.
Jeg tek það hjer fram, að það sem
hann segir um afrjettarkaup mín, eru raka-
laus ósannindi, svo sem sjá má af kaup-
samningi og þinglesnu afsali, sem jeg hef
fyrir »afrjettinum«. Líka áttu Hafsteins-
staðir ítak í hann áður en jeg keypti hann,
eins og sjá má af lýsingu af þeim sem
prestssetri. Aðferð Marðar Valgarðsson-
ar bregður því fyrir hjá honum við þetta
atriði. Þar sem hann talar um eigin hags-
muni og almennings heill, er það orðið
ljóst, að hann er ekki á móti bitlingum
fyrir sjálfan sig eða launahækkun. í fyrra
sumar sótti hann um styrk af opinberu
fje til þess að fara skemtiferð suður um
land; þegar hann var orðinn stærsti hrossa-
bóndinn hjer í hreppi, fór hann að láta
bera á sjer og bauðst þá til þess að taka
að sjer hreppsnefndaroddvita-störfin, ef
laun oddvita væru hækkuð, eins og gert
var fyrir hann, svo að nú eru þau r/3 hærri
en lög bjóða.
Það gegnir furðu hvað hann, þrátt fyrir
þetta, er gjarn til, í ritsmíðum sfnum, að
gera sveitungum sfnum óvirðingu. Með
því að taka það fram, hver opinber störf
jeg hafi á hendi og hversu lengi, og hve
óhæfilegur jeg sje til þeirra, — varla læs
eða skrifandi — auk margra annara ókosta,
sem hann nefnir, er hann að sýna lands-
lýðnum, hvað bændur í Staðarhreppi sjeu
heimskir, að vera að fela mjer vandasöm
störf á hendur hvað eftir annað, þar sem
hann sje þó í sveitinni og muni fús til
þess að taka þau að sjer. Þeir mega við
þetta tækifæri segja, Staðarhreppsbænd-
urnir: »Það sem fyrir gott hann geldur,
gjarnan spott og hæðni er«. Alstaðar
skín sjálfsálitið út úr ritsmfðum hans, og
ekki lætur hann sjer nægja þau orð, sem
til eru í málinu, heldur er hann að búa
til ný orð, sem enginn skilur. Þarf hann
því að sjálfsögðu að skrifa í nokkra dálka
útskýringar yfir þau.
Hann bregður mjer um, hversu jeg sje
til lftils f mannfjelaginu og muni fram-
vegis verða. Síðan hann fjekk launa-
hækkunina, hefur hann vaxið f sjálfs síns
áliti; það heyrist á, því að altaf er hann
að minnast þess, að oddvitastörf hafi sjer
verið falin á hendur hvað eftir annað m.
m., enda er hann nú hærra launaður en
nokkur (annar) keisari eða konungur í
Norðurálfunni, þegar launin eru talin í
réttu hlUtfalli við tekjur ríkjanna. Odd-
vitinn í Staðarhreppi fær alt að 10% af
tekjum hreppsins. Jeg vona, að hr. A. K.
þyki ekki að því, þótt jeg minnist hans
jafnt og annara þjóðhöfðingja.— Þá minn-
ist hann á almenningshaginn. Fyrir fáum
árum ljet hann koma á fót rjómabúi og
fjekk hreppsnefndina f Staðarhreppi og
sjálfan sig til þess að láta hreppinn taka
að sjer lán úr banka svo rjómaskáli væri
bygður við Sæmundará; sjálfur átti hann
að vera þar »skökunarmeistari«, jeg meina,
að sjá um, að rjóminn væri skekinn og
framleitt smjörið. Nú er bú þetta hætt
að starfa, enda voru margir bændur í
hreppnum á móti því strax í byrjun. En
hver borgar bankaskuldina ? Það þarf
meira en hroka og sjálfsþótta til þess að
stofna góðan fjelagsskap og halda hon-
um saman. Það væri fróðlegt, ef hr. A.
K. gæti bent á eitthvertþað starf sitt, er
hefði haft almenningsheill í för með sjer.
Honum var mikið áhugamál fyrir nokkr-
um árum, að söludeild kæmist á við Kaup-
íélag Skagfirðinga; honum hefur kannske
dottið f hug, að hann gæti orðið þar bók-
haldari, því maðurinn skrifar prýðis vel.
En söludeildin gat ekki þrifist, en samt
er líklegt, að hún hafi getað borgað hon-
um sem starfsmanni sínum.
Jeg veit, að hr. A. K. segir það satt, að
hann haldi meiningu sinni. Það er að segja
á meðan hann hefur nokkra meiningu,
og þaraf leiðandi er hún ekki ætíð sú sama,
því að hún er oft fengin að láni. Það er
ekki lastvert þegar hann getur dottið ofan
á heilbrigðar meiningar, en það er of
sjaldan.
Hr. A. K. tekur það fram í Þjóðólfs-
greininni, að það lýsi æfinlega slæm-
um málstað, þegar ekki sjéu færð nein
rök fyrir þvf, sem sagt sje, en skoð-
un mótstöðumannsins aðeins talin heimska
og þe^s háttar, brúkaðir útúrsnúningar og
stóryrði o.s. frv. Þetta eruaðaleinkenni á rit-
smíðum Alberts; hann slær fram sleggju-
dómum, rökstyður ekki neitt og fer með
rakalaus ósannindi; aðalsönnunargögn
háns eru, að marg-taka það upp, að alt
sje heimska, nema það, er hann segir
sjálfur. Eftir hans dómi, eru þvf allar
ritsmíðar hans dæmdar ómerkar, ogfram-
koma hans dæmir hann sjálfan. Eða
hvað mun það vera kallað, að búa til
skröksögur í þeim tilgangi, að rægja eða
svívirða saklausa menn? Það væri gott
fyrir hann að hugsa um það. Jeg þarf
þvf ekki að taka upp neitt af því, sem
hann ber fram; það er honum einum til
ósóma. Hann má reyna að brúka heið-
arlegri aðferð til þess að ávinna sjer traust
og virðingu, svo ekki verði sagt um hann
með sanni: »Fátt hann getur gert vel,
gengur þó með spert stjel Bertel«.
Þótt hr. A. K. fari enn að rita einhvern
ósómann, mun jeg ekki svara honum
framar með blaðagreinum. Það er öll-
um orðið ljóst, af hvaða toga ritgerðir
hans eru spunnar og hvað þær eru mark-
verðar.
Hafsteinsstöðum 16. ág. 1911.
Jón Jönsson.
Kausnarlegt boð frá Noregi.
Stærsta bókaforlag Norðmanna, Asche-
houg & Co í Kristjaníu, hefur skrifað
stjórnarráðinu og boðist til að gefa Lands-
bókasafninu eitt eintak af hverri bók,
sem það gefur út og Landsbókasafnið
vill eiga. Boð þetta verður auðvitað
þegið með þökkum. Tilefnið til gjafar-
innar er stofnun háskóla vors.
Hvað er að frétta?
Sterling og Eotnia
fóru hjeðan 21. og 22. ágúst. A báð-
um skipunum var mikill fjöldi farþega til
útlanda. Meðal annara: próf. Björn M.
Ólsen (áleiðis til háskólahátíðarinnar í
Kristjanfu), Þorvaldur Pálsson læknir úr
Hornafirði (til Hafnar), Pjetur Jónsson
söngmaður, Þorsteinn bróðir hans (á leið
til AmeJíku), læknarnir Gunnlaugur Cla-
essen og Guðmundur Thoroddsen, síra
Friðrik Bergmann, konsúll Ditlev Thom-
sen og frú hans, Haraldur Sigurðsson frá
Kallaðarnesi, frú Kristín Brandsdóttir,
Ellen Schults söngmær, ungfrú Guðrún
Guðmundsdóttir. Jes Zimsen konsúll (til
Englands og Hafnar), Ólafur Johnsen yfir-
kennari frá Odense, Einar Benediktsson
skáld og fjölskylda hans, Ásg. Ásgeirsson
stórkaupmaður frá ísafirði, Davíð Sche-
ving læknir, M. Lund lyfsali og fjölskylda
hans (alfarinn hjeðan). Margir útlendir
ferðamenn, þeirra á meðal frú Disney
Leith, Dr. Wulf og Engström málari (frá
Svíþjóð). Eunfremur fjöldi stúdenta: Skúi
Thoroddsen, Ólafur Jónsson, Ólafur Pjet-
ursson, Símon Þórðarson, Júlfus Havsteen,
Sighvatur Blöndahl, Daníel Halldórsson,
Gunnar Sigurðsson, Magnús Jochumsson,
Einar Jónsson, Vilhelm Jakobsson, Hjeð-
inn Valdimarsson, Hjörtur Þorsteinsson,
Arngrímur Kristjánsson, Sigtryggur Eirlks-
son, frk. I.aufey Valdimarsdóttir o. fl.
Valdsmannaránið.
Ingólfur flytur þá frjett, að ráðherrann
hafi hlutast til um, að höfðað verði saka-
mál gegn skipstjóra þeim, sem í fyrra
haust rændi þeim Guðmundi sýslumanni
Björnssyni og Snæbirni hreppstjóra Krist-
jánssyni frá Hergilsey og flutti þá til Hull.
Það sætir hinni mestu furðu, að máli
þessu skuli ekki hafa verið hreyft fyr en
þetta. Nú verður fróðlegt að frjetta,
hverjar skriftir sökudólginum verða settar
fyrir hið fáheyrða tiltæki sitt.
Jón Ólafsson alþm.
fer í dag með »Austra« austur í Suð-
urmúlasýslu til viðtals við kjósendur sfna.
Ólafur Björnsson ritstjóri tekur sjer
far með sama skipi áleiðis kringum land.
Tyeir nýir doktorar í heimspeki.
Þeir heimspekingarnir Guðmundur
Finnbogason og Ágúst Bjarnason hafa
báðir samið doktorsritgerðir, sem háskól-
inn í Höfn hefur tekið gildar. Þeir eiga
að verja þær nú með haustinu.
f»
Lækkun á símskeytagjaldi.
»Lögrjetta« hefur það eftir For'oerg
símastjóra, að við næstu áramót verði til
mikilla muna lækkað gjald fyrir símskeyti
hjeðan til útlanda. Gjaldið verður fært
niður úr 70 aurum fyrir orðið milli íslands
og Englands eða Danmerkur f 45 aura,
en f 25 aura milli Færeyja og Islands.
Símastjóra telst svo til, að með slíkri
notkun símans sem nú er, muni fslenskir
notendur hans spara um 62 þús. kr. á
ári við lækkunina.
Höfðinglegar gjaiir.
M. Lund lyfsali og frú hans, sem fóru
hjeðan alfarin með »Botniu«, gáfu áður
en þau fóru, »Sjúkrasjóði« hins íslenska
kvenfjelags* 2000 kr. Áður hafa þau
jafnan gefið sjóðnum 25 kr. á ári hverju.
Ennfremur gáfu þau »Hringnum«, sem er
fjelag til styrktar fátæku berklaveiku fólki,
500 kr.
Kjósendur heimsóttir.
Hannes Hafstein er nú norður f Eyja-
firði, Kristján Jónsson ráðherra uppi í
Borgarfirði.
Bóstnsamt
hefur verið á Siglufirði þetta sumarið