Lanztíðindi - 30.05.1850, Blaðsíða 3

75
anna og rektors og milli skólans og rektors.
Jessu sambandi hefur þannig verið háttað,
að rektor hefur ekkert verulegt vald haft yfir
skólanum, lieldur hefur hann þurft að bera
hvað eina undir stiptsyfirvöldin, sem aptur
hafa orðið að bera öll hin stærri mál undir
úrskurð hlutaðeiganda ráðgjafa í Kaupmanna-
höfn. 5ara^auk hefur rektor ekki verið ætl-
aður bústaður ískólanum, sem þó er öldúng-
is nauðsynlegt og tíðkaidegt í öllum löndum,
hefur hann því orðið að sjá allt með annara
augum og að öðru leiti sjálfur orðið ókunn-
ugur ástandi og framferði skólans. Jað er
þvi ekki kynja, þó þessi tilhögun hafi orðið
til að drepa niður virðíngu rektors í skólans
augum, því að skólinn hlaut aðsjá, að rektor
var þýðíngarlaus og að hann skorti bæði þekk-
íngu á ásigkomulagi skólans og vald til að
viðhalda þar góðri reglu, einsog líka þessi
meðvitund hjá rektor hlaut að draga kjark úr
öllum aðgjörðum hans. ^egar svona var á-
statt, að enginn hefur haft ábyrgð á stjórn
eða kennslu, hvorki kennarar, rektor nje stipts-
yfirvöld afþví enginn þessara hefur haft neitt
vald útaf fyrir sig, þá sjer það hver góður
og greindur maður, að það þurfti ekki að
vera megn óhlýðnis andi drottnandi í skólan-
anuin, þó einhverntíma bæri útaf lagi, og er
hitt öllu meiri furða, að þetta bar ekki fyrr
að. Til þess að koma skólanum aptur i gott
horf, er það því að vorri ætlun óumflýanlegt,
að reyluyjiirö skólans veröí breytt, rektor
fenyiö meiva vald í hendur, lionum íitvey-
aöur bústaöur á skólanum oy aö öll ábyryð
á kennslu oy stjórn skólans sje löyö á liann
einann.
skuldaskiptum hans við kaupmanninn stendur, eins er
það mjög eðlilegt, aft þeir, sein skyldur eiga aö gjalda
til opinberra þarfa, vilji sjá hreina reiknínga fyrir,
hversu tillögum þeirra er varið, og hversu mikið fje
það er, sein þörfin í livcrt sinn krefur til ýniislegs
kostnaðar, sem að ráðstöfun stjórnendanna er lagður á
gjaldendur landsins. Sá eini kostnaður áðurtjeðs eðl-
is, sem inenn hjer á landi hafa fengið að sjá greini-
lega auglýstan á prenti, er slþingiskostnaðurinn árið
1845 og 1847, og vita menn því, cður geta vitað,
hvað hár liann er, bæði fyrir hvert alþíng þessara ára
fyrir sig, og eins samlals. Gn apturá móti vita inenn
ekki, hversu mikið af þessum kostnaði hefur endur-
goldizt í fyrra við níðurjöfnunina, sem þá skeði eptir
opnu hrjefi 18. júlí 1848 1. gr., og er það þó jafn-
áríðandi fyrir stjórnendur að sýna gjaldendum ský-
lausa skilagrein fyrir, að það, sem af þessum er
krafið, í raun og veru þurfi til, ef ckki skulu safnast
skuldir fyrir, sem að lyktum gæti orðið ókljúfandi.
Jeg er líka viss um, að allir liinir skynsamari og betri
menn meðal alþýðu verða fúsir á að horga alþingis-
kostnaðinn, þó hann stökusinnum kyuni að verða lítið
eitt hærri enn í öndverðu var til ætlast, þegar þeir
sjálfir sjá og geta reiknað, að nauðsyn har til, að setja
hann upp. En — sjerílagi virðist mjer það ómissandi
fyrir sýsiumenn, að alþýða fái vitneskju um, hversu
mikið árlega er krafið uppí alþíngistollinn og endur-
goldið Jarðabókarsjóðnum, þar ekki er, ef til vill,
trútt ura, að sumir ætli þeim þá óráðvendni, að nokk-
uð af tekjum þessum renni inn í þeirra sjóð. jþað
hefur því hvorki komið mjer óvart, nje verið mjer
ógeðfelt, að nokkrir málsmetandi menn i Árnesssýslu
liafa óskað það auglýst alinenningi, livað mikið í fyrra
var goldið uppí alþíngiskostnaðinn af innbúum þess
arar sýslu, og er því fúsari til að veita þeim þá liina
um beðnu skýrslu, sem mjer sjálfum er það framar
hugleikið. Og væri óskandi, að allir lanzins sýslumenn
vildu jafnvel óbeðnir auglýsa þesskyns skýrslur í
„Lanztíðínduiiuin“.
Alþíngistollur af fasteigninni í Árnessýslu, aðþví
leyti benni bar að taka þátt i þessu gjaldi eptir opnu
brjefi IS.júlí 1846, og lillag til jafnaðarsjóðsins, 2sk.af
liverju tiundbæru lausafjárbundraði eptir amtsbrjcfi 10.
marts f. á. hefur verið goldin jarðabókar og jafnaðar-
sjóðnum, sem þessi tatla sýnir.
---------+H------•-----
Einsog það er vonlegt, að hver góður búhöldur
vilji vita og sjá árlega reikníng fyrir því, hversu á
Af fasteiyn. af lausafje.
Hreppar í Arnesssýslu. Afgjald. Alþíng- istollur. Iindr. Sakam. og alþ. tollur.
Rbd. Sk. Rbd. Sk. Rbd. Sk.
1. Frá Villíngaholtshrepp 803 65 24 11 333.J 6 91
2. — Hraungerðishrepp 687 75 20 61 4IOj 8 53
3. — Sandvíkurhrepp 429 24 12 84 245 5 10
4. — Gaulverjabæjarhrepp 526 90 15 78 247 5 14
5. — Stokkseyrarhrepp 919 40 27 56 309} 6 43
6. — Selvogshrepp 116 35 3 47 97J 2 3
Alls 3,4S3 41 104 49 1,643 34 22