Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 16.02.1851, Blaðsíða 2

26
43 gr. þingið kýs sjer forseta og varaforseta.
44 gr. Alþingi má ekkert xírskurSa meS at-
kvæíium, nema a& minsta kosti 3U hlutir þing-
manna sjeu á þingi.
45 gr Heimilt er hvtrjum þingmanni, meB
samþykki þingsins, aB bera upp á þinginu sjer-
hvert almenut málefni og biBja stjórnarherrana
aB gefa skýrslur um þaB.
46 gr. Eigi má alþingi taka viB bænarskrám
nema af einhverjum þingmanna.
47 gr. Álíti þingiB eitthvert málefni sjer
ekki viBkomanda, getur þaB skotiB því til hlutaB-
eigandi stjórnarherra.
48 gr. Alþing skal haldiB í heyranda hljó&i.
VI.
49 gr. í landsdóminum eru 9 ntenn: forseti,
er konungur nefuir, 4 meBdómendur, er hinn
sekaBi kýs og 4 meBdómendur, er alþingi kýs,
samt ekki úr eigin llokki.
50 gr. Landsdómurinn dæmir mál þau, er
alþingi höfBar gegu stjórnarherrunum, er ábyrgB
hafa á hendi. Svo getur konungur, meBsamþykki
alþingis látiB ákæra þá fyrir Iandsdóminum, er
honum virBast selur í landráBum.
51 gr. Framkvæmd dómsvaldsins skal ákveBin
meB lögum.
52 gr. DómsvaldiB skal meB lögum ver&a
aBskiliB frá stjórnarstörfum.
53 gr. liómendur eiga rjett á, aB leysa tír
öllum spurnmgum um embætlistakmörk ylirvalda,
þó má ekki sá, er þar um beiBist tírskurBar, koma,
sjer hjá því í bráB, a& hlýBa boBum yfirvalda, me&
því aB skjóta málinu til dómstólauna.
54 gr. Dómendur skulu í embættis-verkum
sínum einungis fara eptir landsins lögum. Ekki
má setja þá al, nema me& dómi, nje heldur skipta
um dómara-embættl vi& þá, sje þa& mót viljaþeirra,
nema þegar svo stendur á, aB veriB er aB laga
dómstólana.
55 gr. Svo fljótt og aB því leyti, sem því
verBur komiB viB, skulu dómar allir fara fram
muunlega og í heyranda hljóBi. í óbótamálum
og þeim, er spretta af lagabrotum í stjórnarmál-
efnum, skal setja dómnefndir.
VII.
56 gr. Enginn títlendingur má hjereptir
njóta jafns rjettar og innlendir, nema lög leyfi.
57 gr. HeimiliB er fri&helgt. Ekki má gjöra
htísleit, nje kyrsetja brjef og öunur skjöl og ran-
saka þau, nema me& dóms-tírkurBi, nema svo sje,
a& lögin gjöri í því efni sjerlega undantekningu.
58 gr. Eiguarrjetturinn er fri&helgur. Enginn
getur skyldast til aB láta af hendi eignir sínar,
nema alþjó&legt gagn heimti; þarf þá til þess
lagaboB og komi fullt ver& fyrir.
59 gr. Sá er ekki ntá sjálfur fæ&a sig eBa
sfna, nje er sl'yldu-ómagi annars manns, á rjett á,
a& fá .styrk tír almennum sjó&i, þó meB því móti,
a& hanu gangist undir skyldurþær, er lög áskilja
í þessu tilliti
60 gr. Rjett á hver ma&ur á, a& láta í ljósi
á prenti hugsanir sínar; þó ver&ur hann a& ábyr-
gjast rit síu fyrir dómstólunum. YftrskoBanir og
a&rar þvílíkar tálmanir skuiu aldrei eiga sjer sta&.
tíl gr. Rjett eiga menu á leylislaust, a&
stofua fjelög í sjerhverjum löglegum tilgangi, og
hefur ekki stjórnin vald til a& ónýta nokkurt fjelag.
þó má banna fjelög um sinn, en þá ver&ur þegar
aB höfBa mál gegu þeim, til a& fá þeim slitiB. *
62 gr. Rjett eiga menn á, aB halda sam-
komur Lögreglustjórnin á a& véra viB almenuar
samkomur, og má banna samfundi undir berum
himni, þegar óttast má fyrir, a& óspektir standi
af þeim.
63 gr. Me& lögum skal ákveBiB, hvernig
sveitafjelög geti sjáif rá&iB máleinum sínum me&
umsjón þjóBfjelagsins.
64 gr. 011 eiukarjettindi, sem i Iögum þeim,
er utí gilda, eru einskor&uB viB metorB, skulu meB
öllu altekiu
VIII.
65 gr. Undir reglulegt alþingi máberaupp-
ástungu um hreytingu á grundvallarlögum þessum
e&a vi&auka viB þau. Sje ákvar&an stí, sem um
þaB er gjörB, samþykkt, a& öllu leyti óbieytt, af
næsta alþingi á eptir og sta&fest afkonungi, skal
alþiugi slítiB og nýjar kosningar til þess fara fram.
Sje ntí ákvar&aniu samþykkt í þri&ja sinn af hinu
nýja alþingi, hvort heldur er á venjulegum fundi
e&a aukafundi, og sta&fest af konungi, þá verBur
htín aB grundvallarlögum.
Athugasemdir.
ViB II gr. Helfingur nefndarinnar vildi bæta
vi& þessa grein: Eptir því sem næst yr&i fariB