Norðri - 01.03.1853, Blaðsíða 7

23
'ftjargafe, og því halcltó til skila er Plateyingum
bæri af honum ; því þab var hraparlegt, aí) missa
svona úr höndum sjer slíkan feng, sem
tvítugur hvalur er, hvafe sem því svo hefurvald-
ife, hvort lieldur, ab hann ekki hefur verib dug-
lega festur, eca lagfeur á rjettum stöbum, undir
eba hjá bækslunum, hvers stabar öllu framar á
ab leita; því þar er er hjartab, oghæfistþab, sem
optast verfeur, sjeu lagjárnin nógu löng, þá er
hann ab augabragbi daubur. Menn stunda og afe
leggja hval vib sköp hans, efca getnabarlimu hans,
ef því vcrbur betur komiu vio, enn ab ná til hjart-
ans; því þafe ollir honum ærnum sársauka. Af sár-
um í bakiö, blása livalir optlega strax blobi; en
sár í ibur eba garnir, verba þeim hvergi nærri
svo skjótt ab bana. Opt hleypur hvalur svo hart,
sje hann á rúmsjó, þó hann mæbi blóbrás, ogdeyi
vonum fyrri, ab hvín fyrir eyrum þeirra, sem fest
liafa í honum. Og þótt hvalur missist úr augsýn,
þá er þab venja hvalaveibamanna, ab leyta hans
allt svo lengi aubib er, og þeir ekki úrkulavona-
um ab hvalur sje ei sokkinn eba lilaupinn á haf út.
Varast á, þegar ab hval er róib í aubum sjó, til
ab skutla hann eba leggja, ab liafa nokkurn hávaba,
heldur rjett sem læbast ab honum; því hvalurinn
heyrir sjóskepna bezt, einkum í logni og þá heib-
rikt vebur er, enn síbur þá þykkt er lopt; og síbur
sjer hann beint fram undan sjer, enn til hliba.
þá hvalur er fiuttur eba rórnn daubur á land,
skal skera af honum sporbinn, þuma bæbi bæksl-
in saman yfir kvibinn, og sá báturinn, sem næst-
ur er hvalnum, þá tekib er til ab róa hann, hef-
ur sporbinn í kjálfarinu, og hvalinn þar áfast-
an vib, og svo er hver báturinn fram af öbrum
í einlægri'halarófu, til þess harrn erablandi kom-
inn, og fyrirmælir Jónsb. í Rekab. III. kap. ab
þannig skuli hval festa ef rekur: „Ef hval rckur
á fjöru manns, þá skal sá, er á landi býr þar næst,
festa hval þann, hver sem fjöru á, og hafi slíkt
fyrir starf sitt sem fyrr skilur leiguliba, þótt lands-
drottinn búi sjálfur á jörbu. Hann skal festa
hval þeim festum, ab ei sje ósterkari enn reip
þau 10, ab tveggja manna afli haldi hvert, og sje
þá borinn annar endi um stokk ebur stein. Rjett
er honum, ab skera festar af hvalnum sjálfum,
og ef svo er festur, ábyrgist hann ei, þó ab úttaki
hvalinn. Ef sumur er festarstúfur á landi, en sum-
ur í hval, þá á sá hvalinn er ábur átti, þ>ó ab á
annars fjöru komi. Hann skal f burt flytja
hvalinn, hvort sem hann vill á skipi eba
eykjun), Og neyta þar einkis, nema vatns og
liaga. En ef 6 skynsamir menn sanna þab meb
eibi, ab hvalur sje verr festur enn nú var talt, þá
á sá ekki í, er festi, þó ab úttaki, og ábyrgist ab
öllu, ef annar á hval. Hann á þegar hvalur er
kominn, ab senda mann þann, er fari fuilum dag-
leibum, ab segja þeim er reka á.“ Rekab. VIII.
Kapit. “Ef menn reka hval á land manns, þá
eiga þcir tvo hluti, en Iandeigandi þribjung.,, Rekab-
VII. Kap.* “En þeir menn sem fyrstirbera festar í
hval, eiga ab haf finnanda spik, og þab eru 30
átta fjórbunga vættir, hálft hvort, spik og rengi. “
Slisfarir og mannalát.
Mann liafbi kalib í vctur á Mýrdalssandi, svo
ab af varb ab taka fyrir víst abra höndina. I
Plóanum er sagt, ab liafi farizt 2 menn, og 2 úr
Ölvesi, og abra kalib til stór skemmda. I Haga
á Barbaströnd, er sagt, ab bændurnir þar mist hafi
allt fje sitt í sjóinn, en hvernig, hefur enn ekki
frjetzt, og höfbu nokkrir þar í sýslunni bætt
þeim skabann.
Bærinn á Kjaranstöbum í Dýrafirbi hafbi brunn-
ib til kaldra kola, nema lítib eitt, er bjargab varb.
Skijjtapi hafbi orbib meb 6 mönnum á Barba-
strönd um mibsvetrarleytib". Mabur einn hafbi
stytt daga sína í þjórsá, og kona ein hafbi á Ný-
ársdag hengt sig á Kollaleyru vib Reibarfjörb. Ung-
lingsmabur hafbi orbib úti á Fjarbarheibi, lijer á
deginum; hann hafbi verib í rnjög skjóllitlum
klæbum. Annar handleggsbrotnabi í sama mund
og á sömu heibi; en honum varb bjargab.
Ilinn 21. dag þ. m. dó fyrrum hreppstjóri
Kristján Jónsson á Nebri - Vindheimum á þela-
mörk ; hafbi hann legib rúmfasturá 7daár, afllaus
upp ab brjóstum, auk annara meina, er þjábu hann.
þab undrabi marga, sem til þekktu, hversu þolin-
móblega hann bar kross sinn. Hann veitti ei ab
síbur heimili sínu betri forstöÖu, enn sumir heilir.
I haust sem leib, fóru 2 menn ylir svonefnt
Hestskarb, sem er millum Siglufjarbar og Hjebins-
fjarÖar, meb kindur; vildi þá svo til, þegar uppá
skarbiÖ komu, ab 1 eba fleiri af kindunum hlupu
út.úr rekstrinum; þaÖ hljóp því annar maburinn
fyrir þær; en í sama bili verbur honum litib vib,
hvar hann sjer dauöan mann liggja; hann kallar til
samferÖamanns síns ; þeir fara svo ab hreifa vib
líkinu; var þaÖ þá sem fölfskvi eÖa hysmi. þá á