Norðri - 31.08.1855, Blaðsíða 4

80
legar; en þab sama má segja næstum um öll lönd.
En sá er munurinn, aí> þab eru Ameríkumenn ein-
ir, sem kunna a& hagnýta sjer meb rjettu móti
gæ&i náttúrunnar, og því ber meir á auilegb henn-
ar í þessu landi enn hverju öoiu. tijátrúar og
hjegyljulaust hafa þeir opnaí) augu sín og eyru
fyrir hinum fögru lærdúmum náttúrunnar, í hverj-
um þeir lifa, nema og reyna fremstir allra öíl
hennar, og sem eins og Bacon aö orbi kemst,
gjörir þá ab herrum hennar, og þafe, sem eink-
um fur&ar útlendu feríamennina í Ameríku, seg-
ir Whitworth, þá þeir koma til verksmibja bæj-
anna, sje hin óbuganlega atorka, þrek og þol, meí>
hverju Ameríkumenn sigri alla torveldni og tálm-
anir, sem eru í sambandi vi& sjerhvert nýtt fyrir-
tæki. þab sje þessvegna ekki aö undra þótt
margir útlendir menn, er þángab hafa leitaí) og
viljab stofna þar eitt eba annab haíi gefist upp,
þegar þeir hafi átt ab etja samvinnu og kappi
vib þar innlenda menn, auk hins, sem staba
nokkurra hinna, hafi þá í sumu tilliti verib mjög
einstakleg, og þá jafnframt skort riaubsynlega
hjálp, og þetta allt risib þeim sem hurbarás um
öxl, og dregiö úr þeim þann kjark og þol, er
annars krafbist til framkvæmda þeirra, er þeir
þá höf&u fyrir stafni, og síban kennt þvíum, ab
þeir af náttúrunni og hinum óvibrábanlegu kríng-
umstæbum væru mibur útbúnir til þreks og fram-
kvæmda enn Vesturheims menn, og ekki slík óska-
börn hamíngjunnar sem þeir, sem enganveginn
væri þó þab, heldur hitt, aÖ þeir frá blautu barns-
beini ekki hefbu alist upp vib landsins háttu, á-
liuga og eljun, þrek þess og þol.
J>ab eru mjög fáir Englendíngar, og miklu
færri enn menn hafa ímyndab sjer, sem standa
fvrir þessum eba hinum handibnum í Vestur-
heimi. Flestum þeirra, sem hafa flutt sig þángab,
hcfur þótt vinnutíminn of lángur. Margar af
hinum amerikönsku verksmibjum eru svo af-
skekktar og erfitt til allra abdrátta og tilfánga
ab þeim, sem Vesturheimsbúar eru orbnir svo
vanir, en Norburálfubúar einmitt uppgefast vib
Og tálmar framförum þeirra. Slíkir erfibleikar
mundu, segir herra Wallis kúga margan einn af
Birmínghams og Scheffjelds handibnamönnum til
ab loka smibjum sínum ættu þeir ab hafa þá í
fángi sjer. Menn hafa ímyndaÖ sjer aÖ ýmsir
hættir Ameríkumanna í vísinda og vinnulegu til-
liti væru teknir upp eptir NorÖurálfu búum,
en þetta er síbur enn ekki, því háttsemi sam-
bandsríkjanna, er á allan liátt hugsuÖ, lögub og
grundvölluö eptir þeirra sjerstaklega ásigkomu-
lagi og kríngumstæbum.
Whitworth skýrir oss ennfremur frá því, ab
sjerhver af hinum hclztu atvinnuvegum í Sam-
bandsríkjunum sjeu stofnabir þar, og sem jafn-
framt hafi orÖib orsök til annara nýrra. Hinir
fyrstu nýlendumenn, er, byggbu þar, segir hann,
fundu í skógunum ógrynni af timbri, sem nauÖ-
synin knúbi þá til aÖ nota sjer meÖ sem flestu
móti. fannig var timbriö sem villivöxtur brúkab
tiL:alls, og þá er þar var skoríur á vinnu, fóru
menn ab hugsa upp og smíba allskonar tól og
verksmiÖjur, sem bættu úr vinnuvontuninni. Smátt
og smátt er þannig hver kvísl handiönanna orÖin
hinni til eflíngar. Verksmibjurnar til aÖ höggva
grjót, liafa undirstjórn eins manns alkastaÖ jafn-
miklu og 20 menn hefbu unniÖ meb höndum sín-
um þar aÖ. Menn hafa þar og afbragbs góbar
sögunarmylnur, og feikna stórar smibjur, sera
smí&a hurbir og glugga m. fl. Einnig einskonar
sögunarsmibjur til ýmsrar brúkunar, og fjölda af
smiöjum sem hefla. — þó nú ab England, sjer í
lagi í Pertsmuth hafi meb ýmsu móti leitast vib
ab vinna trjesmíöi meÖ verksmibjum sínum, þá
hafa tilraunir þær ekki getab náb þeirri fullkomn-
un, eba getab útbreibst sem í Ameríku, og síst
ab því Ieyti, sem nau&syn lífsins án afláts krefst.
Jafnframt og menn hljóta ab kannast vib þessa
og þvílíka yfirburbi Norbur-Ameríkumanna, eru
þeir í Líverpól farnir aÖ flytja þángaÖ ýmisleg
vjel frá Vesturheimi. Sigurverk Ameríkumanna
þykja nú bezt um allan heim, sem þeirhafaeiu-
úngis ab þakka fyrirtekta- og framkvæmdar-anda
sínum og eljun, haganlegu fyrirkomulagi verk-
smibjanna og lfka hagnýtíngu efnanna. Vinnan
og frumefnin, eru þó dýrari í Ameríku, enn í
löndum þeim, hvar sigurverk þessi keypt eru, og
af hverjum fjöldi flytst til Englands til þess apt-
uf aÖ flytjast þaban á ýmsa markaÖi abra. Fram-
farir og mikilleikur Ameríkumanna er verk sjálfra
þeirra, búandi í Iandi því, er aflar þeimnær því
takmarkalausra frum meÖala, handa hugviti og
framkvæmda afli þeirra, og hvar frumefnin, sem
brúkub eru til ýmsra atvinnuvega, eru yfirfljót-
anleg, brynja&ir me& afbragbs hæfilegleikum,
vandir og hertir vi& a& bera án afláts hita og
þúnga dagsins, gæddir siÖgæ&islegum þrótti, er
lángt gnæfir yfir þann, sem almennt er me&al
hinna hálfkúgubu og ófrjálsu þjóba í hinum gamla
heimi, Norburálfunni, sem þó sjálf er jafn gæÖa-
rík, ávaxtarsöm og víblend sem Sambandsríkin.
þ>a& lítur svo út, sem þau eba íbúar þeirra, verbi
hin voldugasta þjóÖ í heimi, er nokkru sinni hei-
ur reriÖ til. Hib stóra Bretland getur gjört sjer
von um ab því gefist jafnan kostur á a& taka
þátt í mikilleik þessum. þab getur vonaÖ ab
þessar tvær þjóbir, þab og Sambandsríkin, sem
afstaba landanna ætíb abskilur meb hinu mikla
atlandshafi, eigi a& síbur meir og meir nálgist
hver aöra, og ab þær eflist og vaxi, þángaÖ til
naubsynjar og hagsmunir beggja eru sem bráÖn-
aÖar saman eba runnar í eitt.
AÖ endíngu getum vjer þess, aÖ þjóÖ vor
(Bretar) er me&al annars mjög skuldbundin ábur
greindum heibursmönnum, er hafa gefiÖ oss svo
markverba og áreiöanlega skýrslu, sem þá ab
framan um;athafnir og ýmislegt ásigkomulag í-
búa Sambandsríkjanna“.
— I Astrachaaburg á Rússlandi, sem stendnr á hnliuum í
Vtdgárnjynni, er ma(iur einn, sem er 137 ára aft aldri, pers-
ir.kur aib ætt. Hann hefur verií) 8 sinnum kvæntur og á mí
ýngsta dóttur 19 ára.
Ritstjóri: B. Jónssoii.
Prentab í prentsmiftjunni á Akureyri, af H. Helga6yni.