Norðri - 10.10.1857, Síða 2

08
aT> prcsta-cfnum vcvui í pvesíaskólanmn kcnnd ráfc
vib vöyeiflcgum tiifelluin ög ýms handtok lækna, í
og ab yfirsetukonum vorbi svo fjöígab, ab ein sjo j
í livevjuin í«reppi. Vjer viljum nú ckki neita því,
a% mikiu væru iandsmenn vorir befur stadtlir ef í
alit.'þétía fcngist, en oss virfeist á hiun búginn,
ct'b þossi breyting muni vcvba mjög kostnabarsörn,
ef ab stjörnin hleyþur ekki undir bagga meb; því
entir því sern ifekmsm eru borgub strirf sín hjer, þ;i
virbist or-s ab þeir inogi engan veginn hí^fa rainni fiist
Taun en 5Ó0 rd. urn árib. Vjer vitum nú ekki hve j
uiikib ije þingib hefnr stlabtil spítalastofnunarinnar,
eba hvort cignir spftalanna, sein nú hafa verib
látriar standa og aukast um tiokkur ar, hrökkva
til þess; er. hitt íjáum vjcr, ab optir því sem
hjer iiagar til á landi, þá yrbu lítil not sem abr-
ir en Reykjavíkurbúar og Snnnlendingar gætn haft
af spíta'anum, því fjariægb og vogalcysi handabi
flestum sjúklingurú úr 'Ærútn landsíjórbungum ab
sækja iiann sjer t i heilsubótar. Og þó ab spít-
alr.ljeb hrykki ti! spftalástofnunárinnar, þá vant-
ar þó öll laur. handa lrrkivunum ; og góöur ábæt-
ir cr þab fyrir hvern lirepp ab borga yíirsetu-
konu 24 rd., sem uss minnir ab yfirsetukonan
eigi ab hafa til launa epiir uppástungu þing.sins.
9. Málib iim litgfræíingaskólann, sem stjórnin
hafbi neitáb, án þess ab fa?ra neinar ástssbur fyr-
ir neiíun sinni, koin nú aptur fýrir á þingi eins
og vib var ab búast. Ög þrátt fyrir þab þ<5 ab
hinn konungkjörni þingmabur scm 1855 fylgdi
þessu máli svo ágætiega, brigbist nú svo, ab
hann ekki legbi málinu eiít libsyrbi, þá fjekk
þab áheyrn og mebmading þingsins.
40. þess v-ar og bcibst af þinginu, ab rábherra
úrskurbur, úm ab ckki megi seíja miruta fje á
vöxtu í einu í jarbabókarsjóbinn er: hundrab rík-
isdala, verbi aptur kailabur; en þingib babutnab
setja megi 25 ríkisdali og þar fram yfir í þenna
sjób af ómyndugra fjo. þessi bæn þingsins var
og á góbum rökum byggb, því rábhcrra úrskurbi
þessum, sem broytt hefur eldri skýlausuin laga-
bobum ? þessu efni, licfur verib fýlgt hjer ab
fornspurbu þinginu; og er þetta eitt meba! ann-
ars til dæmis um, livernig rábherrarnir nota sjcr
hina óákvörbubu stöbu íslands í ríkinu til skipa
þab or þeim lfzt, án þess ab hirba um ab gjöra
þab eir,u siimi t rjettu, formi.
11. þ>ab hefur nú á seinni árupi einkum hjer
nórbanlands opt komib fram,' þegar ab bændur
hafa viljab ^aupa 'áijýiisjarbir síitar, ab yfirvöldin
liafa ntælt á móti því, þó ab þab liggi í augum
uppi, ab þab sje hjer eins og annarstabar hollt
landinu og þjóbinni, ab óbalseignir fjölgi sem mcst;
því sinliegt cru líkur til ab jarbeigandi kosti inciru
til nb bæta jö'rb sfna en leigulibi. Abalástæba
yfirvaldanna til ab standa móti þjóbeiguasöltmni
mun nú hafa verib alferb sú, sem stjórnin utn
langan aldur hefur haft meb andvir'i seldra jarba.
þegar jörb eba jarbir hafa verib seldar, hefur jarb-
arverbib runnib ínn í ríkissjóbinn smátt og sinátt,
j epíir því sem jörbin hefur verib borgub, og þetta
andvirbi seidra jarba talib í hvers árs tekjum til
ab niinnka mismuninn á tekjum og útgjöldum Is-
lands. þannig hafa hinar seldu þjóbeignir orTib
eybsiufjc, svo ab tekjur landsins minnka ætíb um
afgjald jarbarinnar sera seid cr, og þess sjer aldrei
lengur stab. Á þenna hátt er mikill hluti af þjób-
eignum landsins seldur á ýmsum — og þab stund-
uin hinum óhentugustu — tímum, þegar lítil eba
engin von var, ab jarbirnar næbu sínu náttúrlega
verbi, og stundum hefur rerib svo niikib selt í
einu, ab gott söluverb gat ekki fengizt sökutn
kaupendafæbar og peningaleysis í Iandinu. þetta
hefur nú knúib góba emhættismcnn vora til ab
standa móti þjóbcignasölunni.
H v e r n i g á n ú a b k o in a þ v í s a m a n a b
auka óbalseignir í landinu og láta þó
ckki tekjustofn landsins minnka?
Af því ab bænarskrá kom ti! alþingis, sem þab
fjellst á, um ab bibja konung þess, ab engar þjób-
eignir yrbu hjer seldar framvegis nema meb sam-
þykki alþingis, og af því oss virbast líkindi til
ab stjórnin vcrbi fúslega vib þessari bæn þings-
ins, þá hefur oss dottib í hug ab svara meb fá-
urn oibum spurningu þessari.
þab er degi ljósara, ab flestar sölur opinberra
eigna lijer í landinu hafa verib því til skaba
hingab til; en þó er þessi reynsla ekki nóg á-
stæba ji! ab þvertaka fyrir söluna. Nú um lang-
an tíma hefur Island átt ab fagna betra drferbi
en ef til vill nokkurn tíma ábur. Síban um
aldamót iiafa engin hallæri dunib yfir landib; og
þó ab velmegun manna hafi ekki aukizt ab sama
skapi og mátt hefbi vera, ef vel hefbi verib á
haldib, þá er þó margt, er sýnir þab Ijóslega,
ab landsmenn lfafa alhnikla krapta ylir ab rába.
þessi batnandi hagur landsmanna kemur nú samt
ckki mjög í Ijós þegar litib er á tekjur landsins,
og er þab ekki efnilegt, þegar stjórnin er nú far-
- in ab fara fram á, ab vjer skulum bera oss sjálf-