Norðri - 30.09.1859, Blaðsíða 2

74
þá einnig fylkingararmar Austurr'kisliers aí> hnrfa
undan, svo Frakkar kæmu þeiin ekki í opna
skjöldu. Um kvöldib hörfabi a’.lur her Austur-
ríkis undan yfir Mineio, en bandamenn voru víst
svo orustulúuir, ab þeir gátn ekki rekiö flóttann;
cnda hjelt her Austurríkiskeisara hægt undan og
í allgóiri rcglu. Mannfall í orustu þessari var
fjarskalegt hjá hvorumtveggjum, og víst hjerum-
bii eins mikiÖ hjá þcim er sigurinn unnu, nema
hvaÖ 7000 Austurríkismenn voru teknir liöndum.
Fast aí) 40,000 manna voru fclldir, særöir eí)a
herteknir í orustu þessari; og kemur þaö nú frara
í bardögum á seinni árura, a& þeir veröa ár frá
ári mannskæöari, sökum þess aö öll skotfæri eru
orbin svo miklum mun fullkomnari en í byrjun
þessarar aldar.
Eptir þessa orustu þótti þaö nú sjálfsagt, aö
afleif ingarnar af sigri þessum mundu verÖa rnikl-
ar og merkar fyrir Italíu. Napóleon haföi á sex
vikna tíma unniö tvær orustur og hrakiÖ allan
iier Austurríkis út á yztu takmörk Langbaröa-
lands, og hinn seinasti sigur viÖ Solferino var
svo mikill, aÖ ekki þóttu líkindi til, aö Austur-
ríkiskeisari þyrÖi lengur aö mæta honum á víö-
iim velli. Frans Jóseph, AusturríkiBkeisari, haföi
lagt allt sitt fram viÖ Solferino. Ilann og liö
lians voru fulltrúa um aÖ sigrast, því bæÖi hafÖi
hann iiö meira, vel æft, og liiö öruggasta, og
stóö einnig mjög vel aö vígi á hæÖum og í víggirt-
um bæjutn, þar sem mjög torvelt var aðsóknar.
Herinn varö því bæÖi frá sjer numinn af ósigri
síntnn, og missti allan hug og dug Austurrík-
iskeisari grjet, þegar hann sá iiösfjölda slnr hörfa
undan og falla þúsundum saman kringum sig.
þaö er mælt, aÖ liann hati veriö svo yfirkominn af
þreytu og harmi, aö liann hafi legiÖ veikur viku ept-
ir. Hann hefði reyndar aÖ líkindum getaÖ safnaÖ
liöi aö nýju til aö fylla upp í sköröin, er Frakkar
höföu höggviÖ í liö hans, og hann heföi einnig get-
aö Tarizt odd og egg í hinum rammgjörfu víg-
giröingum sínum í Ferhyrningnum; en fyrir apt-
an hann láu Feneyjalönd, þar sem þjóöin var
honurn mótsnúin, og bjóst til uppreistar gegn
honum. Ilerliö hans, einka styrkur Austurríkis,
hafÖi brugÖizt honum; fjárhirzlur hans voru
tæmdar, og bandamenn lians hæg.r á sjer aÖ
hjálpa honum. Heffi hann beÖiÖ einn ósigur til,
hefri valdi lians á Italíu veriö lokiö; og þetta
virtist vera fyrir her.di. Franskur floti meöland-
hor allmikinn lá fyrir Feneyjaborg, og Sardiníu-
j menn voru búnir aÖ umkringja Peschieraborg ;
| Napóieon keisara frændi nálgaöist Mantua, svo að
I keisaiinn liaföi lausar liendur til a? i'áÖast á Ver-
I ónu. þannig var sótt aö Aiisturríkismönnum
bæfi aö brjósti og báðum hliÖuin, og hcldur ekki
tryggt aö baki þeim; og þó ekki verii sagt,
hvcrnig sigurinn hefii snúizt, þá eru öll líkindi
til, aÖ þeir heföi ekki lengi getaö variÖ girðing-
ar sínar, og aö enginn Austurríkismanna heföi
veriö undir vopimm sunnan Mundíufjalla, ef aÖ
stríöið heföi haldiö áfram mánuii iengur. þcgar
svona stóÖ á, er þaö ekki aö undra þó aÖ það
dytti ofan yfir fle3ta, er þe r frjettu aÖ vopnahlje
var á komiö rjett eptir orustuna viö Solferino, og
aö Frakkakeisari heföi átt aö fyrra bragöi aÖ stinga
upp á því. það var ekki hægt aö skilja í því,
hvers vegna Napóleon skyldi standa allt í einu
viö, og þaö á þeim tíma, þegar algjör sigur virt-
ist aÖ liggja í höndum hans. Menn voru aÖ geta
upp á ýmsu, er slíku gæti vaidiö, þegar önnur
fregnin barst, er virfist enn ólíklegri og þaö var só,
aÖ friður væri saminn, og undirstööuatriöin þeg-
ar ákveðin. Á meöari hinar þjóðirnar voru aö
ráögjöpa aÖ grípa fram í stríðið, aÖ minnsta kosti
til aÖ koma friöi á, meðan Pníssar voru að
búa lið sitt og jrýzkaland var í vafa, átti Napó-
leon fund við Austurrikiskeisara í Villafranca og
samdi þar frið meÖ miklu betri skilmálum fyrir
Austurríki, en það g it búizt við. J>aö er ómögu-
Iegt aö finna ástæður þær, er koinið hafa Napó-
leon keisara til aö vera svo umburðarlyndum, hóf-
sömum Og göfuglyndum við Austurríki, allra sízt
þegar borin eru saman viö þaö loforð hans til
/
Italíumanna; en það er seinni tíminn, sem á að
skera úr því; þaö sem menn vita er, aö fiiöur
er á kominn og að Viktor konungur Emanúel í
Sardiníu hefir neyözt til aö fara að dæini hins
volduga bandamanns síns og semja einnig friö.
J>ó aö styrjöld þessi liafi þannig veriö skamm-
vinn, var hún þó næsta stórkostleg. Meginher
þriggja ríkja kom saman á orustuvellinum; 200,000
manns böröust á hvorahlið; 100,000 manna hafa
fallið í ófriði þessum, og ógrynni fjár hefir eytt
veriö, auk þess sem iönaöur heíir hætt, blómlegar
borgir veriö eyddar og frjófsamir akrar lagðir í auðn.
}>essi fjarskalega eyðing á lífi manna og lífsmeðölum
viröist með engu móti afsakanleg nema óumfiýj-
anleg nauösyn liggi til, eða barizt sje fyrir mik-
ilsverðum og góöum tilgangi. Vörn gegn álilaup-
um og yfirgangi, til að viðhalda virðingu og frelsi