Norðri - 30.09.1859, Blaðsíða 4

76
jekk ntí þar þtí uppfræ&ingu, sem átti viS liir.a nýju
stöfeu lians. Bernadotte, sem aldrei læríii sjálfur
ab tala svcnsku, bar þó umhyggju fyrir, ab son-
ur sinn skyldi læra þaft.
Osear breytti trtí sinni og tók Ltítherstrtí,
eins og gjört var af> skilyrfi, og fjekk þann titii,
aö liann var kallabur hertogi Sufcurmannalands.
18'8 kom liann í hdskólann aÖ Uppsölum, og þótti
þar þegar mikif) til hans koma tyrir hljófjfæraslátt,
og hann samdi/rns söng'ög. J>á skrifafii hann rit-
gjörf á frönsku „Uin uppfræfingu þá, sem þjófin
fengi“, og af ra ritgjörf á svensku „Uin hegningar-
lögin og um þær stofnanir, er mifa til af tálma ill-
verkum“. Ilann gekk í herþjónustu hjá Svíum 1811
sem yfir- flokksforingi, og var seinna nefndur
hershöífingi á sjó og landi, og yíirmafur 4 flokks
af skotlifi Svía og Norfmanna. Hann var 1824
nefndur undirkonungur í Noregi, og var settur
ylir stjórnarmálcfni 1828 mefan fafir hans var
sjtíkur. 1823 gekk hann af eiga Josephine Maxi-
milienne Evgcnie dóttur Evgene de Beauharnaia.
hertoga í Leuchtenberg.
Karl Jóhann andafist 1844, og erifi þá Osc-
ar konungdóm í Svíaríki og 80 miilíónir franka,
er fafir hans haffi sparaf saman af þrem milií-
ónum franka, er hann liaffi í ár laon, og mef
ymstun grófa-títvegum. Aliir fijálslyndir menn
liöffu mikif transt á hinum ny*ja konungi, en þeim
hrást von sín af nokkru Icyti. J>ó lagfi hann
frain frumvörp, er til endurhóta Iutu í stjórnar-
skipun, fyrir ríkisþingif 1845, og þar á mefal
frumvarp til laga, af nerna burt frumgetningar-
rjett afalsmanna, og um endurskofun sakalaga,
og setti nefnd 1846 til af gjöra frumvarp til nýrr-
ar stjórnarskipunar. Hann haífi mikinn áhuga á
af bæta efnahag þegna sinna, og Ijet leggjajárn-
braut frá Kristjaníu til Eifsvallar, og byrja á öfr-
urn í Svíaríki. Uppreistarlireifingin 1848 vakn-
afi einnig í Svíaríki, og urfu nokkrar óeyrfir í
Stokkhólmi, svo 30 manns ljetu þar líf sitt, en
þó stóf veldi hans óhaggaf. Jtíngif sem kom
sanian þaf ár, átii af scgja álit sitt um algjörfa
hreytingu á þinglögum þjófarinnar; átti af taka
af þingskipun eptir stjettum, en koina í stafinn
tvær málstofor. Stjórnarlaganefndin fjellst á þetta,
en þing Svía 1851 kastaíi frumvarpinu, og fóru
þá tír vöidum hinir frjálslyndu ráfgjafar, er kon-
ungur haffi tekif sjcr til ráfaneytis 1848.
Oscar konungur átti nokkur börn mof konu
sii.ni Jósephínu. Eptir hann kom til ríkis elzti
sonur hans Karl, sem af konungshofi var skip-
afur fyrir stjórn rfkjanna 1857, þegar fafir hans
s/ktist. Karl konungur er fæddur 1826 og gekk
1850 af eiga Lovísu dóttur Yiliijálms konungs-
frænda í Nifurlöndum.
(A f s • n t).
J>ú helir nó, Norfri minn! um nrest undanfar-
in ár, vif hentugleika verif af upplvsa okkur í
„verziiinaifríefinni'', sem jeg svo kulla, og er þaf
iíka lofsvert, ab þeir sem vísari eru, lcifbeini
hinum skammskyggnari í hverri hclzt „fr»ti“ sem
er; þetta kynni samt máske ekki virtast eins
nautsyr.legt lijá oss, sem (af þvf at ráfa, scm
komit er á prent í þessu efni) höfum svo Ijósa
þekkingu á aiiri verzlun og verzlunarfræti, at> vif
strax getum dæmt í hennar málefmim, hvaf sanri-
ast er og rjettast; en liinar svoköllutu „mennt-
ufustu“ þjótir hafa nú á sítari tímum álitif
„fræti“ þessa svo torvelda, at þær hafa ekki
fundif annat bcitilegra en at stofnseija reglulega
háskóla í henni til læringar Bnienntufum“ ung-
mennnm , er þatan dre.fast tít um lieiminn sem
gersemar, hati þeir nát skólaprófi. Efþjer kynní
mí at virtast þessi saga mín ósennileg, get je'g
ekki gliiggvat þig at svo komnu á betri sömiiin
fyrir lienni, en „Cail Murhard'1, sem útgefinn er
á danska tungii niet athugasemdum, er nautsyn-
legar þóttu árin 1834 og 35, undir nafni ,Han-
dels Theorie og Politikog mjer er nsest at halda
at þú hefc.ir ekki haft skata at' at kynna þjer
bók þessa átur en þtí gekkst svo langt tít í lær-
dóma þína sem sket er; þó heffi mjer nú þóit
enn vænna um þig, helfyrfu hyrjat á at þýta
bók þessa á vora tungu etur í hit minnsta gjöra
gótan útdrátt af henni og gefa okkur hann í
dálkum þínum, svo sem í sta'inn fyrir suint er
þar stendur um verzlunarmálefni vor.
þó jeg nú viti mig vanfæran til at skrifa
eina og menntafur matur, tek jeg mjer samt
(eins og annat) fífl) fyrst fyrir hendur at minn-
ast á ritgjörfina er stendur í 5. ári þínu, No. 7
—8 um „skuldaverzlun og sku)dlausa;“ hún hefir
at hyggju minni í flestu satt at mæla, því mjer
skilst, at okkur væri skuldlaus verzlun í líkam-
legu tilliti eins æskileg, eins og þat í andlegu
tilliti væri æskilegt, at vit værum syndlausir og
gætum af eiginn ramleik lokif upp fyrir oldcur
portuin Paradísar, án þess at spyrja „Pjetur efa
Pá!“ um leyíi; höf. hrósar því at maklegleikum
skiiidlausri verzlun okkar, en lætur þó jafnfraint
einhverja cfasemd í ljósi, þegar hann kvetnrsvo
at orti: „ef litín gæti komizt á“, og mitt í hrósi
sínu um gæti hennar og lasti liins gagnstæfa,
finnst mjer hann í ágezkununi sínum, ofmikiö
| auglýsa ókunnugleika siun á heims-veialnninni (cr
| jeg ætla at ekki eigi sjer staf lánstraustslaus,
j neina cf þat væri í Grænlandi), þegar iiann fer
| af skapa sjer orsökina cjitir því scm lionuin kem-
ur veikatiin fyri sjónir; cn mundi Iijcr cl.ki vera