Norðri - 31.12.1859, Blaðsíða 2

138
á sjávarútveginum er, ab hann sjcsvipull frenmr
öíirum atvinnuvegnm og bregbist þeim er stunda
hann opt þegar minnst varir og verst gegnir,
enda hafi þá sjámafcurinri ekkert á ab lifa. I
annan staS sje miklu hættara vi?) ab þeir, sem
þenna atvinnuveg stundi, veríii fyrir liastarlegu
tjdni og jafnvel aleiguraissi. jþetta hvorttveggja
hljdta menn sjálfsagt ab játa, aí) opt geti borib vife,
en fyrir þab mega menn engan veginn ímynda
sjer, ab enginn vegur sje til ab girba fyrir
þessa annmarka ab meira eba minna leyti. Aldr-
ei er þess a& vænta, a& alls konar afli gangi
á öllum árstímum upp undir landsteina umhverfis
allt land og inn á hvern fjörfe, svo mönnumnægi
ab fleyta sjer á smábátum fáeina fa&ma fram úr
flae&armálinu til a& ausa upp aflanum. Enginn
getur me& nokkurri sanngirni láti& sjer þykja
þa& tiltökumál, þd sjávarafiinn hljdti a& ver&a
svipull, þegar ekki er haf&ur annar e&a meiri vi&-
búna&ur e&ur vi&Ieitni a& stunda hann. Hins eru
aptur engi dæmi, a& menn hafi ekki getab feng-
i& töluver&an afla einhvers sta&ar kringum landib
þegar menn hafa haft ndgu stdr skip til a& geta
leita& fyrir sjer og borib sig eptir honum. I)ænpi
þessi ver&a reyndar fæst tekin af a&bur?um Is-
lendinga sjálfra, me& því þeir hafa nm langan
aldur ekki átt nein skip svo teljandi sje, er hæf
væri til þessa; en því fleiri og drækari dæmi má
fá af útlendum mönnum, sem um langan aldur
hafa gjört út fjölda skipa til vei&iskapar vi& Is-
land, þrátt fyrir allar hindranir, sem lag&ar hafa
veriö í veginn lyrir þá, og hefir þeim aldrei kom-
til hugar a& kvarta yfir, a& þessi alvinnuvefur
væri spipull, og hversu skyldi hann þá þurfa a&
vera þa& fyrir landsmenn sjálfa, sem eiga í öllu
tilliti svo miklu hægra a&stö&u til a& stunda hann.
A seinni árum, sí&an hugur og áræ&i fdr
heldur a& færast í vöxt me&al landsmanna vorra,
hefir líka sú sannfæring rutt sjer til rúins, a&
nau&synlegt væri a& koma upp þiljuskipum til a&
stunda á þeim fiskiveitar og einkum hákarlsafla,
sem venjuiega þarf a& sækja lengra en þorskafl-
ann, hafa Yestíir&ingar og einkum Isfir&ingar,
gengi& á undan ö&rum í þessu efni, og núásí&-
nstu árum hafa Nor&lendingar keppzt vi& að feta
í fdtspor þeirra. Eptir Landshagsskýrslum þeim
sem hi& íslenzka bdkmennntaljelag gefur út var
ekki fyrir 7 árum (1853) nema einungis eitt þiiju-
skip á Nor&uriandi, en á Ausíurlandi 2, á Su&- j
urlandi 3, og á Vesiurlandi 19, þa& er samtals á 1
öllu iandinu 25 þiljuskip. A þessD tímabili hafa
Norðlendingar fjöigað þiljuskipum sínuin svo, a&
nií eru þau or&in rúmlega 30 í Noi&Iendinga fjdr&-
ungi. Ekki er oss kunnug tala þeirra í hinura
ö&rum fjdr&ungiim, en ætla má hún hafi nokkub
aukizt þar lfka.
Um lci& og menn reyna til a& koma í veg
fyrir þafe, a& sjávaraflinn ver&i svipulli en a&rir
atvinnuvegir, me& því a& koma upp þiljuskipum
og útvega sjer þekkingu til a& fara me& þau, þá
ber einnig mestu nau&syn til, a& menn fyrirbyggi
líka hinn annan annmarka, sem er vi& þenna at-
vinnuveg, en þa& er hættan, ab missa skipin
bútalaust. Allar si&a&ar þjd&ir hafa tekib upp
þá reglu a& fá ábyrgö á skipum sínum fyrir öll-
um ska&a, Bem þau geta hlotib á sjdnum, og me&
því mdti geta eigendur skipanna, fyrir lítib af-
gjaid af þeim, fengib ska&a sinn bættan a& fullu,
ef hann fellur upp á, og sta&ib þannig jafnrjettir
eptir sem á&ur. Ekki eru þa& einungis skip og
farmar þeirra, sem útlendar þjd&ir hafa tekib
upp á a& útvega sjer ábyrgÖ á, iieldur allir hlut-
ir, sem nöfnum tjáir a& nefna, og sera 'nætt er
vi& a& geti glátazt; menn kanpa ábyrgb fyrir elds-
bruna á húsum sínum, búsgögmim og klæ&um;
njenn fá ábvrgö á lífi kvikfjena&ar níns, svo ab
sá, t. a. m., sem borgar fáeina skildinga fyrir á-
byrgb á kúnni sinni, fær fuilt vei& fyrir hana, ef
hún drepst; o. s. frv. Menn geta jafnvel sum-
sta&ar fengi& ábyrgÖ á lífi sjálf'ra sín; þa& er a&
skilja, menn geta fyrir líti& tillag fengiÖ inarg-
falda uppliæb út borga&a til vandamanna sinna
e&ur erfingja, ef ma&ur deyr innan tiitekins tíma,
og fram eptir þessu.
Stundum cr þa&, a& einstakir menn taka
þannig upp á sig ábyrgÖ fyrir ákve&ib ábyrg&ar-
kaup, en optar eru þa& þd fjeiög sem stofnub eru
í þessum tilgangi. A byrg&arfjelög þessi eru eink-
um tvenns konar; anna&hvort eru þau stofnub
meb hlutabrjefum, og er þá upphæÖ allra sam-
lagslilutanna ve& fyrir því, a& ska&inn fáist bætt-
ur, þd ábyrg&arkaup þa&, sem fjelagib tekur inn,
ekki hrökkvi til skadabdtanna. Á þessum grund-
velli er nsjdábyrg&arfjelagi&“ í Isafjar&arsýslu
byggt, og skuium vjer sí&ar skýra stuttlega frá
samþykktum þess.
Annars konar ábyrg&arfjelög e&a ábyrg&ar-
samlög eru þa&, þegar margir menn, scm eiga
sama kyns hluti í hættu, t. a. m. húseigendu
e&a skipscigendur, skuidbinda sig tii a& taka all