Norðri - 31.12.1861, Page 5

141
grcinir, þó ab bæSi vjer, og vjer vonurn lika Wg-
fræfeingarnir, viljum reyna ab bjargast sem rnest
vii) íslenzka textann, sem íslendingar geta ein-
ungis hlýtt sem lögum, af því þeir skilja hann
einan. En —, eins og vjer átur sögbum, þab batar
lítib ab leita sjer lijer athvarfs í dönskunni. Reynd-
ar segir danski textinn ekki ab allir verkfærir
menn skuli leggja verk til heldur, ab þeir skuli
ailir taka þátt í verkinu (deeltage deri), og þetta
er nú stórmunur; þvf vinnumafeurinn getur mjög
vel tekib þátt í verkinu til ab leysa skylduvinnu
húsbóndans, þar sem hann getur ekki sjálfurlagt
verk til, því bann á ekki verk sín, heldur hús-
bóndinti; þar sem aptur á móti segir, ab allir
verkfærir karlmenn skuli leggja verk til, eptir því
sem á þá skiptist af hreppstjóra, ab yfirvegubum
efnum og ástandi, er danskan aptur vinnumönn-
unum fremur í óhag, þar hún segir ab yfirvegub-
um efnum og ástandi þeirra (þ. e. allra verk-
færra karlmanna), og virbist þar beinlínis svo til
ætlazt, ab vinnumennirnir leggi verk til vegabót-
anna, eptir cfnum sínum og ástandi; en ef þab
væri vilji löggjafarinnar, virbist hún grípa ofmjög
inn í yflrráb búsbóndans yfir hjúinu, þar sem hún
annars hefbi meb skýruin orbum þurft ab taka
fram, hvab húsbóndinn ætti ab hafa til bóta fyr-
ir vinnumissi þann, er löggjöfin þannig beinlín-
is orsakar honum; enda virbist oss jafnörb’ugt
fyrir hreppstjóra ab ákveba vinnuskyldu vinnu-
manna, því bæbi eru þeir ekki svo fastir í vist-
um eins og menn á búi og svo er efnahagur
þeirra sýnu ókunnugri hreppstórum en bændanna,
svo hreppstórar þyrfti þar ab geta sjer enn mcir
í vonirnar en nú er, sem stundum þykír þó ær-
ib nóg.
Vjer verbum því ab bera saman abrar máls-
greinir í þessari grein og abra stafi í tilskipun-
inni til þess ab fá fasta sannfæringu um hverjir
þeir sje, er skylduverk skuli af höndum inna,
og höfum vjer þá undir eins í þessari 18. grein
átyllu til ab ætla, ab löggjöfin ætlist þó eigi til
ab vinnumenn kosti vegabæíur; þar er nefnilega
gjört ráb fyrir ab svo kunni ab fara, ab menn
vilji heldur fela vegabótaverkib öbrum á hendur
en leysa þab sjáifir af hendi, og skal hreppstóri
þá, ef meiri hluti hreppsbænda æskja þessa
fremur, jafna kostnabinum nibur á hina sömu
menn, sem skyldir eru ab vinna ab vegabótum.
Ef ab nú vinnumenn ætti ab sínum hluta ab Ieggja
til verk til skylduvinnu, væri þab næsta ósann-
gjarnt, ef hrcppsbændur eba meiri hluli þeirra
skyldi, án atkvæbis vinnumanna, gjöra ákvöibun
um, á hvern hátt skyiduveikib skuli framkvæmast,
sem ekki einungis þeir, heldur líka vinnumenn,
sknlu leggja verk til efa þá peninga, verksvirbi.
því ef ab hvorirtveggju, hreppsbændur og vinnu-
menn í hreppnum ætti ab leggja verk til, ætti
Iíka hvorirtveggju ab hafa tiliölulegt atkvæbi um
hvernig verkib skvldi af hendi leysa. I 21. grein
þar sem talab er um sektir þær, er þeir skuii
greiba, sem skjótast undan vegabótaskyldu, er svo
kvebib ab orbi, ab þab sje vitaskuld, ab þab sem
hjer segir, á vib, hvenær sem verkskyldur mabur
bregzt undan, eins fyrir þab, þó fleri vejrka-
menn eigi ab koma frá einum bæ“. IJjer
er þab gefib í skyn, ab fleiri verkamenn
geti komlb frá einum bæ, eins og líka allopt ieibir
af sjálfu sjer, þó vjer skiljum lögin svo, ab vinnu-
menn hafi ekki vegabótaskyldu— því víða eru fleir-
býli ájörbum—,en þetta þurfti varla ab taka fram,
ef allir verkfærir vinnumenn skyidi leggja verk
til vegabótanna, því þá mundu optast fleiri en
einn koma frá bæ eba eiga ab koma frá iiverjnrn
bæ, því algjörbir cinyrkjar eru svo næsta óviba
á jörbum.
þar sem á sama stab í 21. gr. segir, ab hús-
bóndinn skuli greiba ákvebna borgun til vegabóta
og áfallandi sektir fyrir hvern verkskyldaij mann
í hans þjónusta, er undan bregzt, en hefir ekki
rjett tii endurgjalds af hjúinu nema þvf sje burtu-
veran frá vegabótinni ab kenna, þá virbist þetta
nokkub undarlega orbab, ef ab þab væri vinnu-
maburinn, sem ætti af sínum efnum ab leggja til
verk eba verksborgun til vegabótanna, því þá
væri þab þó sjálfsagt, abhúsbóndinn ætti ab hafa
endurgoldib þab sem hann legbi út til aukavega-
bóta í hreppnum í peningum, er hann þannigleysti
vinnumanninn undan vegabótaskyldunni. Hitt er
aptur eBlilegt, ab hiísbóndinn fái ekki apturgoldn-
ar sektir, er hjúib bakar sjer meb burtuverunni
þegar þab hefir ekki sjálft verib sök í hcnni, eba
meb öbrura orbum þegar húsbóndinn hefir verib
þess valdur, því ef ab hjúib er ab lögum skylt
til ab leggja verk til vcgabótanna hverfur rjettur
húsbóndans eba umráb yfir hjúinu vegabótadag-
inn og þab án þess hann fái vinnumissinn end-
urgoldinn á nokkurn hátt.
Enn bendir 24. gr. tiiskipunarinnar til þess
ab lögin muni þó ekki vera svo ab skilja, ab
vinnumenn eigi ab leggja til vegabótanna af eigin