Ingólfur - 08.04.1854, Side 4

100
andstyggðin sú, sem stundum á sjer stað í
lífiiiu, að liefnast á börnunum, |iegar liatast
er við foreldrana.
Íþetta sjest bezt, þegar Jjóðólfur fer að
skoða f»á menn, sem skrifast bafa út-af presta-
skólanum; hann sjer þá engan, sem skólanum
gjöri sóina, allt eins og ekkert nýtilegt prests-
efni bafi þaðan komið; en honum verður all-
skrafdrjúgt um ,tvo óhæfilega menn, sein það-
an bafi skrifazt út“, og fer út af j>ví þeim
orðum við forstöðumann skólans, að menn
skyldu bugsa, að hann befði varla annað út-
skrifað af skólanum, enn einungis óhæfilega
menn. Og keniur j)á ekki Jjáðólfur jiarna
fram líkt og bjúið, sem smánar börnin til að.
svala sjer á foreldrinu? Hitt sjá allir, bve
góðgjarnlegt jiað er, að nota sjer aumingja-
skap og lánleysi eins1 eður tveggja manna,
sem gengið bafa í gegninn prestaskólann, til
að svívirða bæði stofnunina sjálfa og forstöðu-
mann hennar. Jað væri ofur góðmannlegt,
ef vjer t. a. m. vilduin dæina lögspekina við
háskólann i Kaupmannaböfn eptir jiví, þó að
einhver islenzkur Kusliiir, sem tekið
hefði þar próf í lögfræði, væri svo lánlaus,
þegar liann kæmi hingað aptur „með öllum
mjalla“, að í fyrsta sinni sem hann stefndi
manni, vitnaði liann enda þótt „með öllum
sálarkröptum4t i vitlausar tilskipanir, og í
fyrsta sinni sem liann færði niál fyrir rjetti,
sætti hann enda jvótt. „með öllu viti“ útlátum
fyrir munninn á sjer. Nei, svo óbilgjarnir
dómarar megum vjer þó ekki vera um stofn-
anir vorar, allra sízt, þegar vjer vi'.um það
fyrir guði og samvizku vorri, að jiær, eptir
því sem með sanngirrii krafizt verður, full-
nægja tilgangi sínum, og sýna um það á ári
l) þessi eini niaftur, sem þjóftólfur se^ist einkum
hafa bent til, er að líkindum Oddur flallgriinsson; og
er þaft grátlegt, aft jafn efnilegur niaður og hann var
skuli hafa orðið að keiri í hendi þjóðólfs á [irestaskól-
ann. J>að situr nú sÍ7,t á mjer, að taka i þann streng-
inn nieð „þjóðólfi, að frádæma þessum manni „allt vit
og alla sálarkrapta“; enda álit jeg lika þetta tvennt of
dýrmætt til þess, að vilja svijita nokkurn mann áltti
um að hafa það til að bera. En það inundi vist eno--
inn lá mjer, þó jeg óskaði, að hann, sem fyrir slíkum
dómi hefir orðið, fengi bæði sjátl's sins vegna og presta-
skólans náð til að sanna fyrir þjóðólli þessi orðin, ,,að
ineira má, enn kvikinds k...., kraptur guðs og sann-
leikans“. lítg.
hverju augljósan vott. Vjer getum nú að
sönnu ímyndaf) oss um Jjóöólf, af) þó liann
megi beita á næstu grösum vift prestaskólann,
fiá beri hann ekki meira skynbragft á stofnun
þessa í eftli hennar og aftgjörftum, enn Hiif-
undur Brjefsins í Félagsritunum á vísinda-
greinir þær, sem nú eru kenndar i Lærfta-
skólanum. En þvi ókunnugari sem báftir þessir
lierrar eru þá þeim málunum, sem jieir rita um,
því gætilegar áttu þeir aft dærna; og altjend
getum vjer þó krafizt þess af þeim, aft þeir
hafi svo ntikift vit fyrir sjálfum sjer, aft þeir
sjái, bvilika smán þeir gjöra sjer í augum
allra skynsamra rnanna, er jieir gltisa urn
beztu stofnanir landsins, til aft vekja á þeim
ótrú og fyrirlitningu, einungis af þvi þeírsjálfir
þykjast eiga eitthvaft grátt aft gjalda forstöftu-
mönnum þeirra. Slíkan ósóma verftur þjóftin
sjálf aft fyrirgefa þeim tveim herrum, því vjer
getum ekki gjört þaft. E -j- Z.
Grein úr brjeíi 31. des. 1853.
„Litið um jarðamat.ið“.
5aft mun eiga aft heita frjett, sem „jþjóð-
ólfur segir í blafti sínu .29. október 1S53“, aft
uppástunga hafi komift til alþingis í suntar er
var, sent eignuft hafi verift sjera Friftrik Egg-
ertssyni, um: „hvort ekki mætti og ætti aft
sleppa öllu jarftamati, og láta jarftarafgjaklift,
eins og þaft væri sett í hvert sinn, ákvefta
og vera mælikvarfta fyrir rjettri bundrafta-
tölu hverrar jarftar, bæfti til undirstöftu fast-
eignartiundinni og öftrum þeim skattgjöldum,
er síðar kynnu aft lenda á jarftagózinu“.
5ó aft þessa, af Jjóftólfi svonefndu uppá-
stungu, sje aft álita sem ónógan útdrátt af
brjefi sjera Friftriks, og annara til alþingis í
sumar, telur liann hana samt næsta aftgengi-
lega í fljótu áliti, og segir síftan: „aft margt
og verulegt gjöri bana óhafandi“; hann aft
sönnu lætur sem hann rúmsins vegna, ekki
geti tekift fram allar ástæftur sínar fyrir jiessio
en þær bann færir, sýnast samsteipa af ger-
sökum og viftberjum, sem reyndar ekki út-
heimta aft svo komnu Jangt svar, þar eft þær
ganga lika lítift efta ekkert út á, aft hnekkja
þeim í málinu, áftur framteknu aftalatriftum,
jiess efnis: aft tíund þurfi aft leiftrjetta af fast-
eignunum svo, aft bún sje látin vera ^ af-
gjaldsins, og byndist ekkert vift þeirra hund-