Íslendingur - 09.05.1860, Side 1

— Póstgufuskipib Arctúrus kom hingab til Reykjavíkur
á bœnadaginn, 4. dag þ. m., eptir 14daga ferb i'rá Kaup-
mannahöl'n. Meb þvíkomuút: V. Finsen kanselíráb, Bau-
mann sýslumabur, A. Thomsen kaupmabur, skozkur lax-
veibmabur Hogarth ab nafni og fjelagi hans Pjetur Ivristó-
fersson Finnbogasonar. — Öll sýsluembætti voru óveitt, og
Vestmaunaeyjabraubib.
i tleinlar f’rjettir frá byrjun marzmánaðar.
1. Frá Danmörku og Norburlöndum.
Meginhluta marzmánábar kenndi heldur vetrar, en um
mánabamótin dróg alla hörku úr vebráttunni, og er gufu-
skipib lagbi á stab, var í Danmörku komib sól og sumar.
Ríkisþingi Dana var slitib rjett fyrir páskana, og þykir
flestum þingseta þessi heldur afdrifalítil. Allinörg laganý-
mæli hafa verib borin upp, og sum hin merkilegustu, svo
sem lög um óvígban hjúskap (borgerligt Ægteskab), um föst
laun klerka, um járnbraut á Jótlandi, o. 11., en mikib af
þingræbum hefur lent í þrái og þráttan. Abalflokkarnir,
„bœndavinir" og borgamenn1 hafa eytt málum hvor fyrir
öbrum opt á líkan hátt og þær eyddu þrælunum hvor fyrir
annari forbum Hallgerbur og Bergþóra. Mest hefur borib
á þessu í þjóbþinginu, enda hafa „bœndavinir" þar mestan
aflan, og forsetinn (Bregendahl) er af þeirra libi. í blöb-
um, einkuin í „Dagblabinu", eru þeim valin nuirg hörb og
hæbileg orb, og mikill þorri manna myndi nú fús á ab draga
nokkub úr kjörgengislögunum, ef bœndum yrbi vib þab bœgt
nokkub frá löggjöf og lagaskipan. Verst þótti þcim fara
í þvíerflestir þeirra drógu sig út úr, erríkisþingmenn ritubu
minna hluta Sljesvíkurþingsins þakklætisávarp fyrir fram-
göngu sína móti ofurkappi meira hlutans. í>essháttar á-
vörp hafa verib send nálega úr öllum heldri bcejumíDan-
mörku. Dönum þykir málib vib Þjóbverja í því horfl, ab
1) petta er reyudar ekki nafu á ueinurn flokki, en í jm þykjumst
vjer binda alla þá er rísa vib eintrjáningsskap bænda, og ekki eiunngis
verja hagsmuni bœjanna, lieldur og halda fram allri þeirri menntun og
framförum, er sjer í lagi byggist á bœjarlíflnu.
Framhald af M 1
þab þurfi r.ú ab styrkja þjóbina til þess samheldis og sam-
orku, er hún sýndi svo mörg merki til á stríbsárunum. Sú
lausafregn gaus upp fyrir nokkru, ab sambandssamningur
væri í vændurn milli Dana og Frakka. þetta var brábuin
borib aptur, en þó hefur grunurinn aukizt á ný vib ferb
Monrábs til Parísarborgar. Hann skildi þar eptir konu sína,
er liann var kvaddur heim til rábgjafavaldsins, en eigi er
ólíkt ab erindib liafl verib meira en ab sœkja hana. A
ofanverbum þingtíma lagbi dómsmálarábgjaflnn fram frum-
varp til laga um launahækkun embættismanna á Islandi.
Nefndin í málinu komst ab þeirri niburstöbu, ab því yrbi
ab neita framgángs á þingi, því slík lög væri mjög illa
fallin nú, er alþing vildi ná fjárforrábum landsins, og þau
yrbi þab ab fá sem fyrst, ef landib ætti ab verba ab nokkr-
um þrifnabi; ab setja lög þessi nú, væri því ekki annab
en taka fyrir hendur á alþingi, og gerast rífur af því fje,
er abrir ættu og þeim bæri af ab mibla. A þessa lund
tölubu þeir Tscherning og I. A. Hansen (framsögum.),
bœndavinir, og af þjóbernismönnum A. Ilage. Merkileg
voru hjer orb eins af þjóbernismönnum, Rímestads, einkuin
þegar þau eru borin saman vib orb hans í fyrra um rjett
íslands (sjá Skírni 1859, bls. 29, 31.). Ilann sagbi, ab
þegar nefndin talabi um sjálfræbi Islands, þá væri
þab harbla ólíkt því, er alþingi eba Islendingar hefbu
í huga. Lengra fór hann ekki fram á ab lýsa þessari kynja-
hugmynd íslcndinga, en því spábi hann, ab þab mundi líba
á löngu, ábur en skobunarstefna alþingis og stjórnarinnar
færi svo saman, ab nokkub yrbi byggt á þeim grund-
velli. Hann skorabi á stjórnina, ab halda fram frumvarp-
inu, og draga ekki skildinginn vib embættismennina; þeir
væri þó jafnan hollustu þegnarnir, enda væri gott ab tryggja
þá. Úrslit málsins urbu, ab frumvarpib var fellt, en lieim-
ilt skyldi ab greiba launin þetta árib á líkan hátt og gert
var árib sem leib.
Milli Norbmanna og Svía hafa um hríb verib nokkurar
misklíbir. A ríkisþingi Svía var rábib, ab bibja konung
um ab láta endurskoba sambandslögin, til þess ríkin mættu
9. mai.
41
Jakob Rudolf Keyser.
þab virbist ekki ílla til íallib, ab „fslendingur" stöku
sinnum haft mebferbis stutt æfiágrip ýmsra manna fyr og
síbar á tímum, og fjær og nær oss f heiminum, sem ver-
ib hafa góbir menn og merkir, og unnib mannkyninu gagn
á einhvern hátt. Enda virbist þab bæbi skylt og ljúft, ab
blab vort gjöri sitt til, ab halda minningu þeirra manna á
lopti, gem hafa, ab vjer komumst svo ab orbi, tekib tryggb
vib Island og, í orbi eba verki, sýnt því ebur málefnum
þess einhvern sóma. Einn af þeim mönnum, er um mörg
undaniarin ár hefur stundab fornfræbi Norburlanda, og auk-
ib og ellt þekkingu, bocbi mebal landa sinna og annara, á
íslands sögu og íslenzkri túngu, er Jalcob Iiudolf Keyser,
kennari í sagnalrœbi vib Kristjaníu háskóla í Noregi. Hann
er iæddur í Kristjaníu 1. dag desembernuín. 1803. Fabir
hans var þar þá prestur, en þrem árum síbar Huttist hann
til Ivristjánssands og var þar bislcup til þess, er hann dó
1818. Fór þá ekkja lians meb syni sínum aptur til Kristj-
aníu, koin honum þar í skóla og þaban útskrifabist hann
42
1820. Meban liann var í skóla lagbi hann þegar mikla
stund á sagnafrœbi. Móbir hans var söguvinur mikill og
mjög sögui'rób. Hún andabist 1821. Eptirab J. R. Keys-
er var kominn í háskólann lagbi hann sig um hríb eptir
gubfræbi, en brábum kom þar, ab hann gaf sig allan vib
sagnafræbi, einkum fornsögu og fornfrœbum Norburlanda;
fjekk hann þá styrk nokkurn hjá fjelagi einu í Noregi, til
þess ab ferbast til íslands, og lœra þar til hlýtar norrœna
tungu, sem lifir þar enn ab miklu leyti óbrjálub á vöruin
þjóbarinnar. Hann kom út til íslands vorib 1825 og dvald-
ist þar til þess um sumarib 1827, og hafbi absetur á Bessa-
stöbum, var þá skólinn þar og margir góbir drengir sam-
an komnir. þar lœrbi Keyser íslenzka tungu og liyggjum
vjer ab Sveinbjörn Egilsson, liinn ágæti málsnillíngur, muni
hvab lielzt hafa veitt honum tilsögn. Meban Keyser var á
íslandi fór hann bæbi austur á Rángárvöllu og norbur í
land. Arib 1828 var hann settur kennari vib háskólann í
Kristjaníu, og ári síbar gjörbur ab „Lector" í sagnafrœbi,
en 1837 varb hann fyrst „professor" í þeim frœbum. í>eg-
ar hann var orbiun háskólakennari hóf hann fyrstur manna
21