Íslendingur - 05.09.1860, Síða 4

Íslendingur - 05.09.1860, Síða 4
84 grúinn, sem margir hafa og verba aS hafii til abdrátta, bæ&i á heyi og öbru. þab liggur öllum í augnm uppi, hversu mikib fóbur Iiestar þessir taba upp á vetrnm frá öSrum arbsamari peningi. Bœndur ættu því ab Iiugsa vel um þab, hvort eigi mrotti nota vagn til slíkra ilutninga. Fjórhjólabur vagn niundi kosta alls um 50 rdd., og á slík- um vagni mætti me& tveimur hestum ilytja eins mikií) og annars á 12—16 hestum, og er þá aubsýnn sparnaburinn viS slíkt, þar sem því annars verbur vib komib, ab búa til veg, er vagn gæti um farib. Ef hinir atkvæbameiri bœndur vildu leggja alla stnnd og alúb á, ab bœta þannig landbúnab sinn, þá mundi eigi á löngu líba, ab almenningur sannfœrbist um, ab hann gæti haft talsvert meiri pening, bæbi nautgripi og saubfjenab, en þeir hafa nú, og meiri arb af búnm sínum, en nú er, og þab meb ljettara móti, er margt yrbi hœgunnara, en nú þarf ab vera. Og er vjer þannig höfum stuttlega drepib á nokkur atribi í sveitabúskapnum, er oss þykir ab bœnd- ur ættu einkum ab íhuga, og leggja nibur fyrirsjer, hvern- ig fyrir komib yrbi, svo ab arburinn yrbi sem mestur og kostnaburinn ab tiltölu sem minnstur, þá viljum vjer nú snúa oss ab hinum öbrum abalatvinnuvegi landsmanna, sjávarútvegnum, og fara um hann nokkrum orbum. (Framh. síbar). „Forsetinn á alþingi 1859", herra Jón Guðmundsson, hefur nú tvívegis í þjóbólfi sínum, 12. ári, 28. og 33.— 34. blabi, stœrt sig af því, hversu hagsýnn hann hafi verib til ab „draga úr alþingiskostnabinnm", meb því „eigi ab koma mjer upp á, ab heimta fyrir próflestur tíb- indanna", heldur fá abra til ab lesa prófarkirnar fyrir 2 rd. 16 skk. Jeg gengst vib því fúslega, ab jeg vildi eigi taka ab mjer prófarkalesturinn fyrir minna en 2% rd., og jeg Stend vib þab enn, ab sú borgun er alls eigi of rnikil fyrir prófarkalestur alþingistíbindanna, hvort sem litib er á tíma þann, sein til þcss gengur, meb öbru eins handriti og því, sem prentab hefur verib eptir, þar sem því nær eins mikill tími gengur til undirbúningsins, eins og til prófarkalest- ursins sjalfs, eba þá til þess, hvab borgab er fyrir próf- arkalestur á öbrum bókum, þar sem 2 rdd. eru borgabir fyrir örkina í niiklu minna broti, en alþingistíbindin, og meb góbu handriti. Prófarkalestur á bókum á eigi saman nema nafnib, heldur en önuur verk, og ef jeg hefbi ætlab mjer eba getab fengib af mjer ab hroba prófarkalestrinum 167 borg höfbu í framrni til ab draga alþýbu á tálar á þeim dögum, og hún sýnir einnig bóndavit, sem ekki kom illa vib. þab var einhverju sinni á helgidegi, ab allmargir í- búar í þorpi nokkru, nálægt Iladdington, höfbu þyrpzt í kring um mann nokkurn, sem bæbi var sólbrunninn mjög í andliti og öbruvísi klæddur en abrir menn, svo sjá mátti, ab hann hafbi verib á ferbalagi í útlöndum, ebur ab lík- indum var kominn af helgi-(pílagríms)göngu frá einhverj- um liinum helgu stöbum, sem margir af hjátrú heimsóttu á þeim dögum. þab var orb og ab sönnu: maburinn bafbi verib f Rómaborg, og fœrt heim meb sjer mjög marga helga dóma og hluti, sem höfbu í sjer fólgna sjerlega krapta; ab minnsta kosti sagbist honum svo frá; en hlutir þessi voru ófáanlegir, og ekki heldur naut nokkur mabur góbs af ab sjá þá ebur snería, nema hann gæfi peninga fyrir. Allur þorri þorpsbúa stób nú í þyrpingu umhverfi3 þennan rómverska mangara; hlýddu þeir á hann meb mesta athygli, og mátti sjá þab á flestum, ab þeim þótti mikib til koma, þó sumir sýndu á sjer nokkurn tortryggnissvip, af einhvern veginn, og hafa hann eins óvandaban eins og t. a. m. er á þjóbólfi, þá hefbi jeg vel getab gjört þab fyrir 2 rdd., eba jafnvel minna, en þab vildi jeg eigi. En þegar um þcnnan sparnab er ab rœba, sem Jón Gubmunds- son er ab stœra sig af, þá stendursvo á honum, ab herraj. þorkelsson hafbi prófarkalestur á fyrstu 23 örkum tíbindanna, en öll tíbindin eru 126 ^/4 arkir, fyrir utan kápurnar. Nú baubst jeg til, ef jeg hefbi prófarkalesturinn á þeim 1033/4 örkum, sem eptir voru, ab gjöra mig ánœgban meb 50rdd. fyrir ritnefndarstörf mín, eins og ábur hafbi verib borgab fyrir þab starf; en ef jeg hefbi eigi prófarkalesturinn, kvabst jeg verba ab fá ab tiltölu því meira fyrir verk mitt,sem rit- nefndarmabur, sem tíbindin yrbu lengri en ábur, og þab gekkst „forsetinn" undir, og sagbi ab væri í alla stabisann- gjarnt. Hefbi jeg þá haft prófarkalesturinn, hefbi kostn- aburinn orbib: fyrir prófarkalestur á 1033/4 örkum, 2 rdd. 48skk. fyrir hverja örk, .... 259 rdd. 36skk. — ritnefndarstörf.......................50 — „ — Samtals 309 — 36 — En ab þessnm kostum vildi „alþingisforset- inn" eigi ganga, heldur fjekk 2 menn abra óvana prófarkalestri, og galt þeim 2rdd. 16skk. fyrir hverja örk, og varb kostn- urinn: fyrir pófarkalesturinn á 1033/^ örkum . 224rdd. 76skk. og fyrir ritnefndarstörf . ... . . 87 — 48 — Samtals 312 - 28 — Sparnaburinn er þá sá, ab kostnaburinn hefur orbib 2rddg 88 skk. meiri, en ef jeg hefbi haft prófarkalesturinn, og þab er sparnabur, sem er vert fyrir forsetann ab stœra sig af. þab er annab atribiö, sem „forsetinn" hefur tvívegis skýrt löndum sínum frá, broÖi í alþingistíöindunum 1859, vibb. C, bls. 80, og í 12. ári þjóöólfs, 33.-34. blabi, ab jeg gjöri eigi „forsetadœminu" nein skil fyrir sölu alþingis- tíbindanna 1857, sem jeg hafi tekib aÖ mjer ab lionum fornspurbum. 1857 var eigi aubib ab fá neinn mann til ab takast á hendur útsölu tíbindanna, og tók jeg hana þá ab mjer, og skýrbi varaforsetanum þegar frá því. En jeg veit enga skyldu á mjer liggja, ab gjöra honum grcin fyrir peningum þeim, sem komib hafa fyrir seld alþingis- tíbindi. Jeg veit eigi til, ab hann hafi meiri rjett, til ab blanda sjeríþab mál, en til ab sjá um, hversu mikiö jafn- ab er nibur á landsbúa til lúkningar alþingiskostnabinum á ári, og ab þab fje sje greitt á rjettum tíma í jarbabók- 168 og á fáeinum væri aubsjcb, ab þeir hlýddu á af eintómri forvitni. A mebal margra furbanlegra hluta, sem maöurinn sýndi þessum einföldu þorpsbúum, var bjalla ein, sem hann hœldi mjög og kvab hafa sjerlega kosti til ab bera. Taldi hann þab til, ab bjallan kœmi upp bæbi sviknm og meinsœrum, sem í frammi væru höfb. þannig væri þab t. a. m., ef tvo menn greindi á um nokkurn hlut, svo ab ekki yrbi skorib úr öbruvísi en meb eibi, ab þá inœtti prófa þab meb bjöllu þessari, livor á rjettu hefbi ab standa. „því ab", sagbi maÖurinn, og brýndi raustina, „þannig má komast ab því, hvort nokkur sver rangan eib ebur rjett- an; þegar sá, sem sver, og leggur um leib hönd á bjöll- una, sver hreinan eib, þá sjer ekkert á bjöllunni eptir, en ef hann leggur hönd á bjölluna og sver rangan eib, þá verbur hönd hans föst vib bjölluna, og bjallan springur í sundur. Og lítib þib á, piltar", sagbi hann, og benti á dálitla sprungu, sem var á bjöllunni, „þarna er sprunga, scm kom, þegar mabur nokkur sór rangan eib, og hjelt á bjöllu þessari".

x

Íslendingur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslendingur
https://timarit.is/publication/86

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.