Íslendingur - 19.03.1861, Blaðsíða 1

19. marz.
Ferðalög1 manna nm norðiirstremlnr
Ameríku ogr íshalið J»ar í'yrir norðan.
(Framhald). Jón Rnss er maður nefndur, enskur að
ætt og uppruna og hin mesta sjóhetja. Uann varð fyrst-
ur til að leggja af stað í þessa norðurleit árið 1818, en
sú för tókst miður en skyldi. Ilann komst norður í Baf-
fínsflóa, sigldi þar fram og aptur með löndum, og hitti
fyrir allmikinn hafís. Loks komst hann vestur í Lan-
kastersund, sem áður er nefnt (það er á74° norðl. br.),
en þar þóttist hann sjá fjöll framundan fyrir þveru sundi.
Sneri hann því frá og hjelt heim aptur við svo búið, og
kvað Baffínsflóa vera landi girðan umhverfis að norðan
ogvestan. þótti rnörmum för Jóns næsta afdrifalítil orðin,
enda fjell rýrð á orðstír hans um nokkur ár. Með Jóni
voru á skipi nokkrir ágætir menn, og nefnum vjer að eins
þessa: Eduard Belcher, James Tíoss, bróðurson Jóns, og
Edvard Parry, er allir náðu síðan mikilli frægð; gekk
Parry næstur Jóni Ross að völdum í norðurför þessari.
Nú er þeir voru aptur heim komnir til Englands, urðu
þeir eigi á einu máli um Lankastersund. Jón Ross kvað
það vera fjörð, en eigi sund, með því fjöll lyktu því að
vestan, en Parry kvað hann sjeð hafa hillingar einar, og
væru þar engin fjöll fyrir, en sundið opið vestur úr. f>ann-
ig voru tildrög að ferðum Parrys. Var hann nú gjörður
út til norðurfarar árið eptir (1819), oghafði tvö skip. |>au
hjetu Hehla og Griper. I'arry lagði út frá Englandi og
ljet í haf 11. maímán. 1819 og náði Lankastersundi í
öndverðum ágústmánuði samsumars. Var þar þá ekki
land fyrir, sem Jón Ross hafði ætlað, en sundið opið og
islaust að kalla. Sigldi Parry vestur eptir því og hafði
beggja-skauta-byr; reyndist sundið djúpt og leiðin allhrein.
Sund þetta er afarlangt, yfir 40 mílur danskar, og víðast
hvar nálægt 5 milum á breidd; standa þverhnýptir hamrar
til beggja handa, og allvíða djúpar skorur eða kleifar í
bamrana, en hávir drangar gnæfa í lopt upp milli kleif-
anna; erþví líkast, þáfariðer um sundþetta, sem stöpla-
raðir standi á báðum bökkum. Er svo sagt, að þar sje
369
Ósannsöglin.
(Snúit) úr eiisfcn).
Einhverju sinni var kaupmaður nokkur í bœ einum
á Englandi, er stóð við sjó fram; hann var maður vand-
aður í öllu, og vel að sjer gjör; hann hafði verið kvong-
aður, en kona hans var dáin fyrir nokkrum árum. Hann
átti son einn barna, en svo var hann fátœkur, að hann
gat varla haft ofan af fyrir sjer og honum, þótthannynni
baki brotnu, og þegar hann dó, mátti svo að orði kveða,
að sonur hans stœði uppi alls laus. Maður er nefndur
Stephens; hann var kaupmaður; hann sá aumur á liinum
unga og munaðarlausa sveini, og tók hann til sín til fóst-
urs. Stephens var maður veglyndur, enda hafði hann
verið kunnugur föður sveinsins; fjekk sveinninn þar hið
hezta fóstur, og tók skjótt miklum framförum, og var
fóstra hans vel til haus. þegar fram liðu stundir, fól
Stephens honum á liendur öll verzlunarmálefni. Sveinn
þessi hjet Williams. Hann þjónaði fóstra sínum um nokk-
ur ár vel og dýggilega. Stephens vildi launa honum trú-
svipmikið og tignarlegt um að lítast í björtu veðri. þótti
þeim Parry nú vænkast ráð sitt, er sundið gafst þeim svo
vel. En er þeir höfðu haldið frekar 40 vikur sjávar eptir
sundi þessu, varð fyrir þeim ey ein lítil; hana kallamenn
Leopoldsey. |>ar sá hvergi í auðan sjó fyrir ísum. Yar
þá haldið til suðurs, og lagt inn á flóa þann, er menn
kalla Prinsregents-flóa. þar varð eigi heldur komizt fram
fyrir ísum; hjeldu þeir þá aptur til Leopoldsevjar og
leituðu fyrir sjer vestur ábóginn. það sá Parry, að sund
gekk tíl vesturs frá Leopoldsey, en allt var það ísum þak-
ið, og eigi álitlegt til ffamgöngu. J>ó ljetParry ekkihug-
fallast og lagði inn á sundið millum jakanna, og með því
skipin voru traust, en menn í röskvara lagi, þá miðaði
þeim drjúgum vestur eptir sundinu. líenndi Parry það
við Jón Barrow, þann er áður er nefndur, og heitir það
síðan i?ar-í-ozí;s-sund. J>að er ekki eins langt og Lan-
kastersund og nokkru mjórra. Parry kannaði sund þetta,
og sá, að sunnan að því gekk mikið land, allt ísum og
jöklum þakið, en norðan að því gengu tvær eyjar all-
miklar, hvor vestur af annari. Heitir hin eystri eyjan
Cornwallis-ey, hún er um 3 þingmannaleiðir á hvern
veg. Hin vestari heitir Bathurts-ey, hún er um 25 mílur
frá austri til vesturs og 35 mílur frá norðri til suðurs.
Skammt í vestur frá Bathurtsey fann Parry enn litla ey,
og heitir lnin Byam-Marlíns-ey. Allar voru eyjar þess-
ar gróðurlausar og víðast snæ ofe jöklum þaktar, og hvergi
varð hann á þessari löngu leið var við menn, en nokk-
ur smáhreysi og eyðikofa fann hann á eyjum þessum, er
Skrælingjar höfðu luiið í. í öndverðum septembermánuði
sá Parry eyland mikið vestur af Byam-Martínsey. j>að var
Melville-ey. þá varhann staddurá 74° 44' norðurbreidd-
ar og 110° vesturlengdar, og kominn hálfaleið milli Baf-
fínstlóa og Beringssunds, sem áður er nefnt. Melville-ey er
allmikil ummáls og mjög vogskorin, fullar 45 mílur í aust-
ur og vestur og 25 mílur í norður og suður. Ilún er
sumstaðar mosavaxin, en víðast jökli hulin. þangað kvað
koma margt villidýra á ýmsum tímum og gott til veiða.
mennsku hans, enda bauðst honum fœri á því. Svo stóð
á, að hann hafði á hendi fjárforráð stúlku nokkurrar ungr-
ar. Ilún átti föðurbróður austur á Indlandi, og skyldi hún
taka allan arf eptir hann; var það í mæli, að hann hefði
grœtt þar ógrynni fjár. [>aö lá við sjálft, að hún gjörðist
vonlítil um arfinn; því að lengi hafði hún engar fregnir
fengið frá föðurbróður sínum á Indlandi. Að síðustu Ijekk
hún þó brjef frá honum, og var það ritað í Bengal; gat
hann þess í brjefinu, að nú væri hann hniginn á efri ald-
ur, og vildi liann gjarnan, að liún fœri til sín, en sagði
þó jafnframt, að treystist hún eigi til, að leggja þessa
ferð á sig fyrir œsku sakir, og hins, er hún var kona en
eigi karl, beiddist hann þess, að sendur væri tii sín ein-
hver sá maður, er hann mætti treysta, og gæti sagt alla
þá skipun, er hann vildi gjöra á um auð þann, er liann
eptir sig ljeti. Stúlkan er nefnd Emilía. Hún var þá á
15. ári; þótti Stephens því hún allt of ung, til að leggja
á sig svo örðuga og hættulega langferð, og vildi heldur
senda mann, er trúandi væri fyrir erindi þessu, og kaus
hann Williams skrifara sinn til þess. Williams var fús
185