Norðanfari - 01.09.1864, Page 1

Norðanfari - 01.09.1864, Page 1
MMAHARI. M S8.—19. Sepíember. Af ávöxtunuin sliuluð l>jer þckkfa l»á. — Flestura af löndum mínum mun nú kunnugt oríúb, a£ töluverb umskipti hafa orb- iö á samgöngu utanríkis manna vib oss Is- lendinga, síban Danir leystu af oss verzlun- armúlinn; því, auk ættbræbra vorra í Norvegi, hafa um nokkur ár heimsúlt oss tvær af meg- in þjúbum Norburálfunnar, Bretar og Frakk- ar; er samlíf þessara vift oss, ab vísu svo ný- byrjaft, ab eigi má ab fullu sjá hvern ávöxt andlegan og líkamlegan; hver af þjúftum þess- um nfuni meb tímanum færa oss; þó er ab- alstcfna þeirra svo Iangt komin, ab álykta má, hver þeirra muni verba oss heilladrjúgust, og vildi jeg, meb því meb fám orfcura ab bera saman hib andjega og líkamlega fræ, sem Bretar og Frakkar hafa leitast vib ab sáí nifc- ur á meftal vor, leiba hugi landa mimra í þá átt, sem hollust hcfir híngab til reynzt oss; og er þá fyrst ab skoba hib andlega, Alkunnugt er þab, ab enskur inafcur nokk- ur ab nafni Isaac Sharp, heíir ferfcast mefcal vor um 2 sumur; kostab til þcss, kröptum, efnnm og4tíma, og hvern tilgang hefir hann auglýst meb ferbum þessum? ekki annan en þann háleita, gubdúmlega, ab reyna til ab hreinsa akurlendi hjarta vors, meb því ab rífa þaban illgresi syndarinnar, og leiba oss frá mirkrinn til ijóssins. 0! þessi sendibobi hin3 œbsta, þessi engill frá Englandi, floginn hing- ab norbur til vor á niannelskunnar himin- fögru vængjum, gekk hjer um kring, og gjörbi allt sein í hans valdi stób til andlegra lieilla og blessunar þjób vorri; kenndi hinn hreina sáluhjálplega lærdúm, áminnti, abvarabi og bab oss ab láta af öllum illum vana og læra gott ab gjöra, reyndi tii ab vekja oss meb helgri andagipt af hinu oltalega móki, skini gufc- htæbslunnar; og þá hans fögru fótspor hjer voru þegar talin, Ijet hann merg mál sinnar. hjartans helgu löngunar eptir hjá oss f smá ritum, og kríndi loks sína háleitu köllun meb- al vor meb því ab stubla til, ab hinum fátæk- ustu gæfist kostur á, ab eignast fyrir hálfvirbi gimstein allra andlegra bóka, Nýæ Testamenti Ðrottins vors Jesú Krists. f>etta og máske margt fleira tnjer óþekkt, er þab andlega blessunar fræ, sem frá Breta þjób hefir flotib til vor á þessum fáu árum ; hvort rödd þessa mikla brezka raannvinar hefir verib. hrópand- ans rödd í eybimörku hjá oss, efcur eigi veit jeg ekki, en hitt veit jeg, ab hann á skilib mikib þakklæti fyrir elsku vott sinn til vor, og þab vil jeg hjer meb votta honum í nafni þjóbar minnar, í hverrar hjarta hann eptir skildi verbuga clsku og virbingu. Nær vjcr nú aptur á hinn bóginn snúum athigli voru ab því sem Frakkar hafa Ieitast vib ab færa oss af andlegum gæbum, þá get jeg ekld dulist þe«s, og verb ab játa, ab mjer er alis engin kunnug; tveir eba þrír and- iegrar stjettar menn hafa að vísu komib til vor frá Frakklandi, dvalib hjer, já enda fest nokkrar líkamlegar rætur á mebal vor; en hver tilgangur þeirra er og hefir verib, er ab vísu ekki svo ljós sem skyldi; þaþ er ein3 konar hula sem livílir yflf þeirra fyrirætlan hjeí; cn af standi þeirra mætti álikta ab þeirra köilun sje, ab kenna mönnum þá trú sem þcir játa, og sem þeir mnnu meina þá einu sálu- hjálplegu; og víst hefir þab heyrzt, að 2 af löndum vorum hafi ílækt sig í þeirra andlega neti, annan árangur af lífi þessara nianna meðal vor þekki jeg ekki og er sú ósk míns hjarta, ab Gub gefi það hann verbi aldrei hjer meiri og aldrei annar en sá, að sjálfir þessir frönsku sendibobar fái náb til ab snúast frá hjátrúarinnar skablegu villu til hins sanna Ijóss evangelii, og þar til hefi jeg góba von, þar þeir hafa sett sig nifcur mefcal hinna and- legu raátlarstólpa Krists kirkju á Isiandi, því eigi get jeg ætlab þeim mörgu minna en þab, ab fá snúib einum viiluráfandi brófcur til sannrar trúar, þar hann einn (eba máske tveir) hefir vogað sjer inn í annarlega sauðalijörb, líkast í þeim tiigangi og þeirri von, ab leiða einhvern af saubum hinnar evangelisku hjarð- aif inn í hafraflokk páfatrúarraanna; og víst mega þeir hirbarar tómiátir heita, sem dag- lega sjá gripfugl sitja um ab hremma eitt- livert af lömbum hjarbarinnar, án þess ab reyna meb einhverju móti, ab bægja hættun- um frá þeim. þá er nií eptir ab geta hinna líkamlegu gæða, sem þjóbir þessar hafa fært oss, og er þab öllum landsbúum kunnugt, að Bretarhafa svo komib til vor, ab hvert mannsbarn bless- ar þá og komu þeirra, fyrst og fremst má geta þess, ab þeir hafa fært oss gull sitt og aubæfi fyiir þær skepnur vorar, sem um of fjölgað höfbu hjer, iandinu til mikils tjóns; kennt hafa þeir oss ab nota betur hin auð- ugu fiskivötn vor, ef vjerheffcum menningu tii aft færa oss þaft í nyt; já þeir hafa sýnt í orfci og verki, ab þcir eigi stunda svo eigib gagn, ab eigi líti einnig áannara; hirin veru- legasta ávöxt af verzlunarfrelsi voru tiafa þeir fært oss, meb því ab stofna í landinu fasta verzlun, sem vonandi er að verbi þeim og oss til heilla og hagsælda, og víst mun þab eigi ofhermt, ab landsmenn allir óska af heihim huga, ab Breta þjób nái ab sameinast oss sem bezt má og verbur. En þá jeg Ioks sný huga mínum til Frakka þjófcar, þá er jeg hræddur um að kaldari verbi lofræbur ianda minna um komu þeirra til vor, því svo má meb sanni að orbi kveða, að flestir bölfa þeirra komu hingab, fyrir þá sök, ab þeir koma til ómetanlegs tjóns íiskiveifciira vorum, og sýna því í flestu atferli, ab af þeim stendur bæbi andleg og Iíkamleg óheill, svo eigi væri van- þörf á, ab tekib væri inn í sunnudaga Col- cctur vorar bæn sú, sem Frakkar í fornöld höfbii í sínnm Collectum, einasta yrði nöfn- um ab breita. Frakkar báðu þannig: „Frelsa oss Ðrottinn frá æbi Norbmanna“, en vjer megurn bibja heitt og alvarlega, frelsa oss Drottin frá æði Frakka þjóbar. Af þessum stutta samanlWbi, sem jeg eigi veit betur enn sje byggbur á sannleika, vona jeg að landar mínir 'sjái, ab hvorri af þjóbum þessum vjer vænt getum heiila og hamingju, og ab hver sá sem ekki hatar sína eigin önd og líkama, abhyllist hina miklu gub- hræddu og gæfusömu þjób Breta, en varist hib andlega súrdeigi Frakka, en lifi í voninni um ab tjóni því er þeir olla oss árlega, verbi fyrir hjáip hins alvalda, sem lítur aunnir nib- ur á þetta fátæka land, afstýrt þá iími haus til þess upprennur. Skrifaíi ( janúar 1864. Vestfirðingur. í upphafi skyldi endir skoða. f>etta spakmæli virbist oss vel eiga vib, þegar öreigar, óregiu og órábsmenn eru ab innganga hjónabandið, án þess nokkur lík- indi sjeu til ab þeir geti sjeb sjer og sínum farborba; einnig snertir þab hina, sem eru hælislausir vifc byrjun hjúskaparins; því þó þeir eigi þá bjargvænleg efni, hverfa þau og verfca ab engu þegar fram í sækir, þegar þeim gefst ekki tækifæri til ab setjast ab þeiin og ávaxta þau, eins og mörg dæmi sanna, og hafa svo ab lokum orbib sveitar handbendni meb hyski þeiria Margir eru nú þegar farnir ab sjá iram á hve mikil óblessun af þessu rábleysi síafar, og hve miklum byrbarþunga það veldur binndum, ab ala á sínum súra sveita allt þab hyski sem rekast verbur eins og íjenabur eba ófrjálsir menn frá einum hrepp á annan. þau eldri lagabob, "sem ab þcssu máli lúta, virbast ekki svo greinileg, efca nákvæm sem þurfa þykir, til þess afstýrt verbi þeim vandræbum og sveitarþyngslum, sem af þessu leibir, og þessvegna hafa komib fram á fleiri þingum bænarskrár, sem farið hafa þvl á flot, ab giptingafrelsib, sem nú á sjer stab, væri nokkub takraarkab meb nýju lagabobi, lagab eptir þörfum þessa tíma, en jafnan verib óbir- sælar. Bænarskrá dr Múlasýslum, sem kom fram á þingi árib 1861, var ekki Iesin upp, einasta nifcurlags atribin, og er* hana því ekki ab lesa í þingtíbindunum, og þykir oss því vel eiga vifc, ab gjöra almenningi kunnugt inni- hald hennar, mefc því ab Iáta hana fylgja lín- um þessum, eins og hún var lögb fram á þinginu. Bænarskráin. „|>ab er oss kunnugt, ab vorib 1859 var frá þinghöfbafundi send bænarskrá til alþingis þess innihalds: ab þingib bæbi vorn allramildasta konung: að takmarkab yrbi. meb nýrri löggjöf þab giptinga frelsi, sem nú á seinni tírna hefir rutt sjer til rúms, svo að segja um allt land, af því ab löggjöfin því efni vibvíkjandi, hefir ekki virbst nógu öfiug því til mótspyrnu. Hinn yfirstandandi tími er nú þegar farinn ab leiba í ljós, meb daglegum dæmum, hinar ófarsælu afleibingar, fyrir land og líb, ab veita þeim persónum abgang til hjúskapar, sem í flestu tilliti eru óhæfar til þeirrar heibarlegu stjettar, og viljum vjer ekki fara fleiri orbum um þab. Oss er þab einnig kunnugt, ab máli þessu hefir optar verib hreift á opinberum stöfcum, en jafnan strandað á því, að ófært hefir þótt ab binda frelsi manna, í því tilliti vib nokkur takmörk- Vjer þykumst ganga að því vísu, ab eng- um hafi dottib í hug, ab leggja liapt á frelsi manna til giptinga í öbrum tilgangi en þeim, ab tryggja það opinbera fyrir mögulega uppá- fallandi ofmiklum byrbarauka og sjálfa hlut- abeigendur fyrir eynul og volæbi, og hafa því aldeilis farib ( sömu stefnu sem löggjöfin, sein enga óhæfu fann í því, ab binda vib vissa skilmála giptingar hinna kominglegu embættis- manna, sem laun hafa úr opinberum sjóbi, með Iöggjöfinni frá 4. águst 1788, sem vjer 35

x

Norðanfari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.