Norðanfari - 07.10.1865, Blaðsíða 1

4L ÁR
31.^33.
Herra ritstjdri!
V.IER bifejum ybur ab veiía vibtöku í biab
ybav þessari fáorím gtein frá oss, iöndttm yb-
ár í Kaupmannahöfn, er rita& höfuin nöfn vor
undir Itana.
Vjér viljtim a& vfsu eigi hiutast til um
þab ritstríð, er landi vor Magnus Eiríksson,
hefir liafib, í gegn kenningu kirkjunnar, cn liitt
megum vjer láta til vor taka, er oss þýltir
þ;db votri gjörí) hneysa meb forsi og fárskap-
armælgi, slíkri er sumir af andlegu stjettinni,
lieima hafa beitt á nuíti Itonum á prenti, og
fyrir skeminstu — ah því ráka ntá — einn
af for%öfuu)önmím þess biafs, er hefir tekih
sjer riafn eptir ættlandi voru. Vjer inegum
fullyrka þab fyrir löndum vorum, ab þá menn
af ö.'rtim þió&um, ef lesa og skilja sumar
greinirnar (móti M. E ) í „Isléndingi" og rNör&-
anfara“, nuin reka f fnrbu á lítilhæfi blaba
vorra, og 5 úreltum og afleittim hugsunarhætti
manna á voru lándi. — Vjer v e rh u m ab láta
þab til vor taka, er vjer sjáum saur orpih á
inantioríi þess mantis, er vjer allir unnum og
virfium. en er itvers þess lntgljúfi, er kynningu
hefir af hon.um, — þe=s rnanns, er ávailt er
og ávallt mun af öllum gó'utn og dugandi
ineniutm ab eóbtt einu getib , og þó aí> engu
fteimir en hreinskilni og rábvendi.
Herra ritstjóri! vjcr höfum vikib til ybar
máli voru, því vjer sjtium, af> þjer hafib orbif)
fyrstur til þess, afi taka vit) andsvaiagreitt fyrir
M. E., þar setn hin blöSin á íslandi ltafa hítif)
sjer sæma, af) synja BVÖrum hans viftöku.
þaf) oss er kunnugt um venju allra heibvirbra
blafiain»nna og ritstjóra erlertdis, bægja þeir
aldrei þeim tnaniti frá vörn í blötuin sínum
efa tímaritum, er þar hetir orbif) fyrir afíinn-
ingttm efnr ámælum; en vera má ab forstöfu-
liienn blafea vorra þykist fullsnjaklir, þó þeir í
þessu efni breyji á abra leiö, og fari at> sín-
um situtm Aö endiugu kunmmi vjev höfundi
greinanna í blafii ybar, er merktar cru meb
tölunni 5, gótar þakkir. þó itann sje leik-
mabur, setn til er getið, þorum vjer ab fitll-
yrba, ab sumir sem haf'ir eru í iærbra manra
tölu, niættii vel taka Itann sier tii fyrirmyndar
í snjallri og gaumgæfilegri t itsetning, ebur slíkri
.tilhögun nráls og orfa — einkanlega þá er utn
svo háleitt og.mikilvægt efni ræbir —, er bæf-
ir menntubum og ktirteismn ntönnum, — en
þ ó h e I z t í k r i s t i l e g r i stillingu o g
h ó g v æ r i.
Kaupmannahiifn 1. ágtístm. 1805.
Júlíus Havsteen,
stnd. juris.
Gísli Brynjúlfsson,
stipend, arnairagn.
í’órarinn Jónsson,
stud. plvil.
Skapti Jósepsson,
stud juris.
Stt. Jónsson,
stod. vétrr
Þorgrímur Johnsen,
stud. med. et chir.
Eiríkur Jónsson
cand. philos.
E. Th. Jónasson,
• tud. Juris.
S. B. Thorlacius,
fullmekt. í skjalasafni ríkisins.
Carl Andersen,
undirvörTmr menjasafns-
ins í Rósenborg.
Jón Astnundsson,
stud. juris.
Á. Jacobsen.
gullsmi^ur.
St. Stephánsson,
gullsmiibuf.
Jón Sveinsson,
adjtmkt (Itaddnr ( Höfn).
dlafur Johnsen.
cand. philol.
Konráð Gíslason,
háskólakennari.
AKUIiEYHI 7. OKTÓBER 1865.
S. J. G. Hansen,
assistent í íslcnzku stjúrn-
ardeildinni.
Oddg. Stephensen,
forstöc;umn^ur hinnar fs-
lenzko stjtírnardeildar.
Theodor Sveinbjörnsson,
Etud. med & chir.
SVAR TIL IIERRA „E. TH“.
frd
Maynúsi Eirikssyni,
(Fratuliaid). Af þessu má sjá, ab E. Th.
beitr farib á sania hundavabinu og presturinn
í „þjóbólfi“, þegar hann vill biria sjáifum sjer
og öfruni inn, ab iiann haíi óslitib vottorb
um Antlientiam þessa guíspjails allt í frá
dögum pnstulanna (sjá svar mitt lil prest-ins
í þjóbólfi, sem jeg vona þegar sje komib á
preu i).
En nú koma mótstöbumenn kristindóms-
ins og villumenniriiir. þó Cehus hafi þekkt
Jóh gubspjali, sem ekki er öldnngis víst,
sannar þab ab eins, ab gtibsp var til á rriibri
2. öld, og þelta getur þá vel komizt sainan
vib þab, ab villuinaburinn Yalentínus þekkti
og notabi gnbspjaltib um sama leyti, þii þad
eru viUumenntrnir sem/tajaþekkt oy notadþact
fyrst, hjerurn 20 árum áfuren nokkur kirkju-
faMr nefnir þab (sjá bók m. bls. 454—456),
Hafi Marcion þekkt gabspjallib, þá sanriar þab
liefdtir ekkert anuab, enn ab þab var til á
mibri 2. öld , því hann var samtíba Valentín-
usi ; en annafiivort hefir liann ekki þckkt þab,
eba ekki viljab nota þab, því menn vita, ab
hann notabi ad cins eitt gudspjaU, sem synist
ab hafa verib Lúkasar gubspjall, eba eitthvert
gllbspjall, sem líktist því. A6 nefna Porphy-
rítts er nokkub þýfingarlaust, þar sem bann
ekki fæddist l’yrr en 233 eptir Krist.
En fienntr finntir E.Tli. „mikilvæga sönn-
un fyrir ritvissu gubspjallsii s í „hinri.i elztu
sýrlenzku þýMng þcss, sem miklar líkur eru
til sje sarnib ef tkki á 1. þá þó á 2. öld e.
Kr“. petta er nú nokkub óakvarbafe og þýb-
íngarlítib, og þab því hcldur, sem engin getur
satinub, ab þýbing þessi sje samin íyrr en á
seinni itluta 2. aldar og þegar gubspjallib fyrst
var komib fram á mibri 2. öld, var eins hægt
ab þýba þab og ab semja skýringar yfir þab,
eins og Herakleon hinn gnóstiski gjörbi eift-
itvab nálægt 170 e. Kr.
pab rekur því ab þvf, sem jeg á'ur hefi
sýnt og sannab, ab engin veit ncitt um þetta
gnbspjall fyrr en á inibri 2. öld, ogkiikjunnar
„rjetttrúubu 1 kennendur viibast ekki ab þekkja
þab fyr en um 170 e. Kr. og þar á cptir.
Menn munu því geta sjeb, ab tilvera
gubspjallsins verbur ekki „rakin fram á öld
höfundarins sjálfs* (þab er ab skilja 1. öld)
eins og E. Tlt segir, og þar sem hann segir :
„pab væri því vitstola manns ab geta þess til, ab
postulinn he'bi goidib þögn vib því, ef ein-
hver villumabur hefbi gelib út svika-gubspjall
undir nafni hans mcdan hann !ijdt“, þá er
þessi atiuigasemd nteb öllu marklaus, þegar
nieun gá ab, ab gubspjalliö ekki getur verib
skrifab fyrr en eptir dauda Jóh. postula. þ>ab
er lílta aubsjeb, ab höf. gnbspjalleins hofir
— 61 —
verib of siægur og varfærinn til þess, ab rita
gubspjall sitt, inetan Jóh. liffci, þó hann sem
yngri tnafcur hefbi lifab á eldri árum þostul-
ans llann hefir heldur ekki beiniínis „gefib
gubsp. út undir iwfnd1 Jdhannesar, því hvorki
kallar hann sig Jóhgnncs, nje segir, ■ ab Jóh.
hafi skrifab guispjaliir>, heldúr hellr hann ab
eins á snibugan hátt lcomib mörgti í gubsp.
þannig fyrir, ab menn gætu leifcst til ab eigna
Jóh. gubspjallib og þetta hefur lfka tekist.
Af þessit tnunu menn geía.sjeb, ab herra
E. Th. hefir orbib of fijótur til ab hrósa sigri
yfir „bókflfregnar-höfundinum<l og mjer, og ab
hann he’dur hefci átt ab hugsa sig betur nm,
og yfirvega nákvætfdega ástæbur og röksemd-
ir mínar móíi gtibspjallihu, sem fieiri ineiint-
acir menn lijer og í Svíþjób hafa álitib sann-
færandi. Hcfí i E, Tli yfirvegab allt eins vel
og „bókafreg.nar-höfundurinnB virbist ab hafa
gjört, þá hefbi sjáiLagt betur farib.
Af 'því nú histdrisku ’viinin nd ekki lengra
apfur (i bak en til midrur 2. aldar, þar scm
menn hefíu getab vonast eptir, ab þau næbi
til daga- postuianna, ef Jóh. hef&i skrifab gub-
spjallib, og af þii sro margt og mikid annaÍ
talar d móti gudspjallinu1 aö menn hcfíu jafn-
vel liaft nægar ástæbur til ab e,fast um rit-
vissu þess, þó hisf. vitnin hefbi náb lil daga
postulanna — þá he!d jeg, ab ritvissa gubsp.
sje ekki sönnub meb því, ,sem E. Thrf hefir
tínt til, og ab gubsp hafi eins mikib á móti
sjer eptir sem ábur.
Ilerra E. Th. segir ab jeg „skopist ad
sköpunarhókinni og segi, ab í lienni sje rang-
liermt frá sumu“ og spyr: hvort jeg hafi verib
í npphafi hjá hinu eilífa almætti, svojeg,,geti
gjört oss betri grein fyrir sköpun heimsins,
heldur en heilög ritning*. Jegsvara: ab reynd-
ar var jeg ekki hjá hinu ciíífa aimætti þegar
þab skapabi heiminn, og höfundur 1. Mosis-
bókar mun varla heldur hafa verib þar; en
sumt er menn hafa sagt frá og enn segja frá,
er þessháttar, ab þeir, sem viija brúka skyn-
-semi sína, geta sjeb, hvort þab muni vera
satt eba ekki, án þess þeir væri vib þegar
þab skebi. fannig getur hver heilvita mabur
vitab af sjálfum sjer, ab ef „hib eilífa almætti"
skapabi á 1. degi sól, tungl og stjörnur, þab
er ab skilja alla þá óendanlegu tilveru, af
1) Jeg skal hjer ab eins nefna þad eina, ab hof. 4.
gnbsp. ekki cinungis eloppir freistingn Krists á eybi-
miirkn í fjörutfu daga og pínunni í grasgarbinum,
hetdur r.egir lika jiannig frá atbnrbnnnm, ad þsssi
tvö merkilegn utridi hvergi komost inn. Jij3r
stenclur nú svo vel á, ab menn þnrfa ekki ab rffast
vib neinn nm, hvort þessi atribi sjen r|ett eba röng
þar hinir 3 gubspjallamemiirnir varia mnnn hafa logib
þeim upp. Jeg get iiú ekki sjeb neina skynsamlega
sönnnn fyrir þvf, ab einn af htnnm handgengrmstn
postulnm Krists skyldi hafa sagt svo frá vibburbumim,
ab þab má sýnast sem hann annadhvort ekki haji
vitad ncitt um þessi atribi, eda eklci viJjad vita
neitt um þan (sjá bls 9 —11 f í-1, ritlingnum). Oeti
menn nú ekki yjört þad ski/janlegt med gódiim
rökiim ab Jóh. postuli hafl farib þannig ab ríbi sínu
— og þab geta þeir ekki, þó þeir rnob þvf ættn ab
kaupa sálu sína frá eilífum tielv. kvöiurn. — pd er
þetta cina nóg til ad • j;m, ad hann getur ekki
verid hnf. gudspjaUsins; og mótstöbnmenn mfnir
verba ab játa meb blygbnn og kinnroba yflr heimskn
simii og þ-kkingarleysi, ab þab er einhver lyga-Jó-
hanncs sem hejir skrifad gudspjaUtd.
Jónas Jónasson,
stud. med. & chir.
T. Thorarcnsen,
stud. ptiilos.