Norðanfari - 07.10.1865, Blaðsíða 2

Norðanfari - 07.10.1865, Blaðsíða 2
hverri jörS vor varia er sfærri partnr en 1 sandkorn er í samanburbi viö aiia sjávarströnd- ina, eba 1 dropi í samanburbi vib hafib, þá þurfti hann ekki 4—5 daga til ab skapa þenna hnött, og þab, sem á honurn er. 'Ef t. a. m. einhver segbi — þó ólíku sje saman ab jafna — ab herra E Th. einusinni hefbi þurft 4 daga til ab skrifa 1 örk, en rjett á undan eba eptir hefbi hann skrifab 100,000 arkir á einum degi, þá mnndu menn geta dæmt um hvort þetta væri satt eba ekki, þó þeir ekki hefbi verib vibstaddir. Annars veit jeg ekki tii, ab jeg hafi „skopast ad sköpunarbókinni“. Horra E. Th. segir: „höfundurinn gefur öllum þeira stöbum í N. T. olbogaskot, sem korna í bága vib' skobun þab er bágt, ab svo heibarlegur mabur, sem herra E Th. sjálfsagt er — þó hann reyndar í sönnunum sínutn fari á eintóinum hundavö&um —, skuli koma me& annab eins, þar sem hann þó hefbi getab sjeí), a't jey sjdlfur, í eiginlegasta skiln- ingi, ekki clœmi hitiar úekta bækur et>a rit í ritningunni, heldur læt beztu ritin dœma þau, leet ntninijuna dœma sig sjálfa (sjá ísl. ritl— inginn bls. 45 — 49, skýr grein). Mjer hef&i t. a. m. alrlrei dottib í hug ab ékrifa á móti Jóh. gufcspjalli, ef jeg hefíi ekki haft hin gubspjöllin og post. gjörn. fyrir mjeri sem innihalda Krists og postulanna sönnu, upprunalegu og einföldu kenning En þessi slcggjudómur er, þyí verr, almennur hjá guö- fræbingum kirkjunnar. Á eintim stab segir E. Th.: „ortib kritík er komib af gríska orbinu krino, og þýbir þab fyrst ab abgreina rjett frá röngu; þar næst ab rannsaka, dæma, tírskmba. þetta er heibar- leg íþrótt og nytsöm“, Allt þetta er nú mik- ib rjett og vel sagt, og þetta þykist jeg ein- mitt hafa gjört meb minni kritík. En nú bætir hann vib: „En þeir eru iíka til, sem kalla þab kritík, ab ríja alit nidur, en btjgjja ekicert upp aptur. þessa abferb hefir höf. „stórubókarinnar“ valib sjer til fyrirmyndar“. þegar menn nú þekkja trú mína, sem sjá má af ritum mínum, þegar menn vita, ab jeg hefi fasta og örugga trú d Gudi, hans ciginlegleik- itm og hul-du vádarverkunum, osfrv.; d hans húa )>jún og sendibnda, tnanninum Jesú Kristi, sem var sá fyrirheitni Messías, Gubs srmirÖi; útbúinn meb hans anda og krapti til ab gjt’ra kraptaverk, sem kenndi mönnum Gubs sannleik, sera dó hans vegna, og var reistur upp frá daitbum af almáttugum Gubi, sem gaf honum sigur yfir óvinum sfnum; og á eiiíjú Ufi — þá vita tnenn nú ab alil þetta er ekk- ert, því þab er þab, sem jeg ekki ríf nibur, en jeg er einn af þeim, sem rífa ailt nibur, og undir eins og menn vita hvab jeg ríf nib- ur, vita menn, hvab „a/lt“ er, þab er scmsjc: lœrdúmurinn um holdgun Guds, eÖa sá lærdóm- Ul': ad madurinn Jesús Iir. sje eiidfur Gud, kominn af himnum ofan , sje Gubi föbur jafn í öllu makt, eilífb osfrv., eg þrenvinqarlœr- dúmurinn, ásamt því, er eingöngu byggist á þessum lærdómum. Af því nú þetta er „o/7í“ en þab sem jeg trúi og álit ab vera þá rjettu trú, clckert; getur mín kritík ekki orbib bin „beibarlega og nytsama íþrótt: ab abgieina rjett frá röngu“. Mtn trú a einn sannan Gud er ekki neitt og því geta menn ekki talab um neina „abgreiningu“. Ályktunin er gób eins og von var! Herra E. Th. er aubsjáanlega einn af þeim, sem ekkert þgkir varid i hinn ósýniiega Gud og trútia ú laun eiuan; sem ekki bafa angu, eyru eba tiifinningu fyrir neinum öbr- um Gubi, en þeim, sem varb mafur(I), og sem sýna meb því, ab þeir lasta og svivirda Jtinn eiiifa. ósýnilega Gud. þetta er kjrkjunn- ar garnla erfbasynd, þetta erþabeitur, er læsir sig um limi hennar, þetta er sjúkdómurinn til daubans. En jeg þarf ekki ab tala meira utu þetta hjer, því í ísi. ritlingnurn hefi jeg útlist- ab þetta mál betnr. Á bls. 62 hefi jeg svar- þeirr ákæru: ab jeg „rífi nibur en byggi ekki upp“, og á bls. 56 — 60 hefi jeg sýnt, ab þeir 8vonefndu ..rjettti úubu“ mcti Gud föðiir einskis , og þurfi ekki á honum ad italda; og þetta hefi jeg upplýst og sannab med ordum Lúthers — ekki er leibum ab líkjast I (sjá skýr. grein bls 57—59. Jeg skal cnn sýna meb nokkrtim dæmum, ab gubfræbingarnir ísienzku, sera eru ab skrifa á móti mjer alls ekki vili deili á því, sem þeir segja eba fara meb. (Framhaldib síbar). „þESS ER GETID SEM GJÖRT ER“. Vorib 1848 flutti Jóhannes nokkur Páls- son á eybibýlib Hjálmarströnd bjer í sveit. Hjekk þar vib bú f 11 ár. 4 fyrstu árin komst hann af hjálparlítib, en frá þeirn tíma fjekk bann meiri og minni styrk frá Seylis- fjari'arhrepp — þar átti hann framfærzlu —. þetta áttu samt ab heita gjafir, er ekki var hirt um ab rita í sveiiarbókina. Gjafir þess- ar hrukku samt ekki li! ab halda Jóh. vib. Nokkrir bændur hjer í hfepp rjettu honum því talsvert hjálparhönd áilega, bæbi meb hey og matbjörg og taka af honum börn um tíma, þegar ekkert var ti! ab næra þait á. þab má svo ab orbi kveba, ab sveitarmenn hjer sam- kvæmt kristilegri skyldu legfust á eitt meb ab hjálpa Seybisfirbingum til ab halda Jóh. í kof- unuin, án þess þeim kæmi til hugar ab færa þab nokkru sinni til reiknings, og þeiin' datt heldur ekki í hug ab mcb þá yrbi farib eins og storkinn, sem dróg beiniö rír kverkum úlfsins. fegar Jóh. hafbi dvalib hjer í 6 ár, gat hann eltki Icngur goldib til sveitar. I3árvar ekki kvartab um þab; en hreppstjórinn lagbi frá sjer andvirbi tíunda haris í sveitarsjób. Haustib 1858 var sýslumanni ritab um þetta, og spuibur rába. Leyfbi hann meb brjcfi dags 10 marz 1859 ab gefa honum eptir ácur nefndar tíundir, fyrir árin 1856'—58. þetta ár hættu Seyöisfirbingar ab mestu nábar- gjöfum til Jóh ; sögöu hann at höndum sjer, og kvábu hann hafa nnnið sjer framfærzlu hjer í sveit ab lögum. Strax um vorið sama ár, varhjeban gjörb fviirspurn til kaneellírábs, (þá haffi honurn allramildilegast verib veitt kan- cellírábs nafnbót) þorsteins Jónssonar um hvert opt nefndur Jóhannes mundi geta átt hjer framfærzlu. Um haustib þegar hreppamót var haldib var ekkert svar kotnib. Voru Jóh. þá lánabir af hreppnum 236 fiskar. Veturinn eptir 31. marz andabist Jóhannes. Var þá engin annar kostur en taka strax upp ekkju haus með 6 börnum og skipta nibur ásveitina. þá var að nýju krafist úrskurðar kanceliírábsins um framfærzlulirepp ekkju Jóh. heitins og barna hans. Nú leib og beib vor og snmar til hausts, ab engin kom úrskurbur. Neyddumst vib því til ab kvarta urn drátt þenna vib amtmann. lirá þá svo vib, ab vorib eptir birtist okkur úrskuibur kancellírábsins dags. 1. marz 1861; tveim árum seinna en hans var fyrst leitab, ári eptir að Jóli. heitinn dó, en líklega rjett á eptir ab amtmabtir ýtti honum af stab. f>ar er þá allt hyski Jóh. sál. úrskurðað hjer á sveit1 „Allt koni senn ab svinnum". Sama ár voru úrskurbabir hingab á sveit 4 ómagar úr Mjóafirbi; og 2 ómagamenn hjer í lireppnum orbnir ab inestu fjelausir eptir fellirinn vorib 1859, komu eiunig á sveitina, annar meb 6 en hinn meb 7 ómögum. Nú varb fátækra útsvarið í þessari litlu og fámennu sveit miklu meira en rnenn gátu undir risib. Var þab vib- urkennt af kancellírábinu í brjefi dags. 8. febr. 1862. þar segir svo: „Ab allir hljóti að vib- urkenna ab sveitarþungi á hreppsmönnum hjer sje þeim of vaxinn undir ab r1sa“. Aður í br jefi til kancellíi ábáins dags. 17t apríl 1861 gjörir amtmaður ráð fyrir hinu sama, þar skrif- ar hann þannig : „Skyldi Lobmundarfjarbarhreppur ekki geta „risib undir þeim ómaga þunga sem á hann „þegar er kominn ebur seinna kann ab koma, „er ekki annað ráb fyrir hendi, en ab Norb- „urmúlasýsla verbi fyrst um sinn, ab veita „þeiin ómögum framfæri, er tjcbur hreppur „ekki er megnugur að forsorga; og hljóti „þjer ab koma þeim nibur í öbrum lirepp- „um sýslunnar, sem helzt eru færir um að „standa straum af þeiin. Vona jeg ab þjer „í þessu cfni sýnib vanalega röggsemi og „jalnframt lempni, sem vandasemi þessa „málefnis hvortveggja útheimti Oljós er okkur „rnggserni og !empni“ kan- cellírábsiirs í þessu efni, ab öbru leyíi en því, að hann útvegabi hrepp þessum ab láni hjá Fellnahrepp 50 rd. veturinn 1862, og ritaöi hreppstjóranum í Fljótsdal skömmu áður en hann flutti úr sýslunni svo hljúbandi brjef: „Eptir kringumstæbum og öllnm máiavöxt- ,,um, sje jeg ekki botur en ab hreppnr ybar, „sje einna færastur um, ab hjálpa öðrum „hreppum þessarar sýsiu í tliliti til ómaga „halds, og nefni jeg þar til einkum Loð- „mundarfjarbarhrepp. „Meb þvf nú að ómaga fjöldi er mikill í „Lobmnndarfirbi; búendur lair scm geti slab- „ib straum af sínu. Og þekki jeg engan „hrepp hjer í sýslu cr hjálpað geti upp á „Lobuiundarfjörb; leyfi jeg rnjer ab óska ab „þjer á þessu sumri takiö á hrepp ybar tvo „ómaga þaban, eptir samkomulagi vib hrepp- „stjórann þar, og látib halda þá með þeiin „kjöruiri cr síbar verba ákveb:n, og ekki „skulti ab von minni vcrða þungbærari fyrir „ybar incpp cn abra hreppa hjer í sýslti ab „tiltölu. „Skrifslofu Norburmúlasýslu 10, júlí 1862. f>. Jónss£n“. þessari ósk kancellírábsins hafbi hrepp- stjórinn í í Fijótsdal vit á ab neita hib bráö- asta, og bannabi ab flyija til sfn ómagana ab svo siöddu. Stób svo hnífurinn í Itúnni þangab til um haustib ab pýsltimafur 0. Sitiitli kom til sýsl- unnar. þótt hann væri útlendur og ókunnugur gekk hann strax fratn í mál þetta meb dugn- abi cg lempni, lánabi sjáifur hreppnum 50 rd.. en af sýslunni Iiefir hann síban fengiö hreppn- um til styrktar ab eins 2^ ómaga árs fram- færi En hontim mun hafa gengið þab tregt, því hann hefir síban látið í Ijósi ab hann væri orðin þreyttur ab leita þess, og sjer muni einn kostur natibiigur ab ieyfa vergang þeim ó- mögum sem hreppurinn getnr ekki borið. þetta viljaleysi og tregba sýslubúa til ab Iiðsinna hreppnum, ætlum vib komi framar af því, ab þeim skilst ekki glöggt hve mjög sveit- in þarf hjálpar vib, heklnr en hinu ab þcir viti ekki ab þab sje kristiieg skylda að hjálpa ekkjum og munabarleysingjnm í neyb þelrra. Fje skorti getur varla verið um ab kenna, því nokkrir hrcppar sýslunnar munu eiga talsvcröa sjóbi og hafa lítil fátækra útsvör. Til þess að skýra fyrir miinnum ástand sveitarinnar skulum vib sýna gjaidstofn og fá- tækra útgjöld ab rnebaltali um 4 ár næstlibin. Fólkstaianer 127; lausafjárhundruöin 228;

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.