Norðanfari - 29.01.1866, Qupperneq 2

6 —
jeg haft helclur færst unclan a?> talca vib þeim,
mel þeim ummæium aíl þab iægi ekki á því“?
þ>ar fi! svarast, ab þess minnist jeg öidungis ekki,
enda biS eg lesendur hugleiía, hvorf jeg mundi
hafa vetið þai) barn, ab neita eba færast und-
an a& taka strax móti þessurn 2 rd. Hjer
var aiít mn ab gjöra ab fá sem ailra fyrst
þær gjiifir í hendur, scm góbir menn lofu&u
a& veifa, því ab jeg gat ekki falaö skip til
katips iianda Jóni þórbarsyni, fyr en jeg sá
livab jeg liafbi í hönduin (il afc borga mefc
skipifc. 2, spyr hann hvort sjálfseignatbónd-
inn iiafi veii.u minntur á gjöf jiessa skömmu
áfcur en X i krifafci grein síua efca þá löngu
áfcur? f>ar til svarast: sjálfscignarbóndinn gcf-
ur mcfc þessari spnrningu í skyn, afc liann
liafi þó veiifc minntnr á gjöfina,- jafnvcl þó
langt sje sífcan. Svo afc þar mefc játar liann
þó, afc þörf bafi verifc afc minna liann á
loforfc sitt. En þctta er þó ekki satt efcúr
rjett. Jeg minnti liann víst tvhvar á þetta í
sumar sem leifc, og seinast í Hafnarfirfci, bvar
vifc báfcir vorum staddir, 29. október. næstl.
og baffci þau orfc mn, afc mjer þætti vænt ef
hann ijeti þ.í skrifa þes^a 2 da'i inn til mín
lijá I.innet efca Jónasi Jónassæn; en þar
til svarafci haun af veglyndi sínu, afc iiann
vissi ekki Iiversti gófcir þeir yrfcu afc lijálpa
sjer um þafc. Og þá hugsafci jeg mefc mjer
afc jeg skyldi ekki optar þreyla böffcingskap
bans. sSjálfseignar bóndinn“ segir enn frem-
ur afc Iiann liaíi 5. jaiiúar í ár lá'.ifc skrifa
þessa 2 rd. inn frá sjer til forgöngumanns
gjafanna. En þar til vcrfc jeg afc svara, aö
en^n í dag veit jeg eigi til afc þessir opt-
nefndu 2 rd, sje borgafcir inn í reikning. Hvern-
ig getur þá Ssjálfseignabóndinn“ sagt þafc sem
un sogir? En nií læt jeg bjer vifc siija og
bóndanum þafc eiua, afc jeg svara iionum
m, eii liitt læt jeg hann
sanna fyrir rjetti afc mín
gicin .. , þá er jeg fús til afc mæta,
og þá geta nöfn okkar beggja orfcifc heyrum
ktmnug. Hann um þafc; jeg á ekkert á hættu.
Jiiíafc 2 apvíl 1865.
X.
*
•» *
þarefc útgcfeudur B5>ji5fcólfs“ og „fslend-
ings“ skorufcust untlan afc taka ofanskiifaía
grein í tjeb biö>, er liiiin b ifcrafci ritstjóri
Norfcanfara lijer mefc befcinn afc veita henni
móttöku í blafc sitt. X.
ANDLÁTSOKÐ YÍKINGS.
„Sá eg reifcan ránar dætra löíur
róta fast í ölduþrungnum sjó;
skips um stafna leika sá jcg löfcur;
leit jeg margt, en hræddist aldrei þó!“
„Eg og dætur ægis saman Ijektim,
upp á sker þá fleyji kastafc var,
um ránar völl þá rak mig vífca á flekuni
reynd’ eg margt, cn liræddist ekki par!“
,,Sá jeg hali heifca stála rimrriu,
hölda daufca líta var mjer tamt;
veitt’ eg sjálfur geira löain grimmu;
gjörfc’ eg margí, en hræddist aldrei samti!l
„Leit jeg föfcur, sonar fyrir sjónum,
sviptan líli, er mögur grifca bafc;
margopt leit jeg iney frá lijaitagrónum
manni siitna; ei blöskrafci mjer þafc“!
„Sje jeg datifcan dyrum fyrir standa,
• Drottiiis náfciir vænta kann jeg ei.
Naunit því staddur, nú jeg spyr í vanda,
hvortnáfcjeg lá’i“,en samvizkan tjer: „Nei“I
,,IIeptu Drottinn harfca reifci þína
— mínhönd ersyndtig, veik, en þín crsterk —;
alll um seiiiaii æfi leit jeg rnína:
jeg örvænti, og hræfcist nú mín veik“l
J. Ó.
t f>ann 11. september 1864, Ijczt afbrjóst-
veiki eptir langa legti, bóndinn Davífc Tdmas-
son á Efriglerá í Kræklingahlífc, 64. ára afc
aldri; liann var fæddur á nýársdag 1800, á
FinnastöWum í Eyjafiifci; foreldrar hans voru
þau: Tómas bóudi Davífcsson og kona hans
Steinunn Sveínsdóttir, hún var þiígipt og átti
Iiún 2 dætur inefc fyrsta manni sínum er Arni
hjet, en 3 dætur auk Davífcs heitins niefc Tóm-
asi öfcrum inanni sínum ; hinn þrifcji bjet Gunn-
Iaugur og átti hún eigi börn mefc honum. Da-
víð var næstur því yngsta systkina sinna, en
þafc var Steiuunn sái. kona Arna heitins hrepp-
stjóra Gnfcmundssonar á Naustum. Ðavífc
heitinn var vel greindur mafcur og námfús,
skrifari gófcur og söngmafcur binn bezti; hann
var glafcvær, stilltur og blífcur í lund, gætinn og
vaikár, reglusamúr og vandafcur í breytni sinni
bæfci til orfca og verka, og mesti ifcjurnafcur.
8. oktöber 1865 andafcist á sania bæ Ileiga
Jónsdóttir, þorlákssonar, Hallgrímssonar frá
Skrifcu f Hörgárdai, úr krabbameirii í brjósti,
kona Ðavífcs heitins '’sem lijer er getifc; hún
var fædd 1808 á Grjótgarfci í Miifcruvalla-
klausturs sókn. Mófcjr Helgu var Gufcrún Jóns-
dóttir Stefánssonar prcsts Ilalldórssonar, sein,
eitt sinn þjónafci Myrkár prestakalli. Heiga
ólst upp hjá foreldrum sínum og varhjð'þeim
þangafc til hún giptist Davífc sáiuga, sem var
haustið 1830 þau voru 34 ár í hjónabandi
og áttu 14 börn, og lifa nú afc cins 8 þeirra,
4 synir og 4 dætur, fiest nærri fulltífca, 4
dóu þegar í æsku, 2 synir og 2 dætur, en 2
synir drukknnfcu fulltlfca og annar giptur. Af
þeim, sera lifa er ein dóttir gipt.
Helga sáluga vai; ráfcvönd og gufchrædd,
kurteis og vel afc sjer einkuin í andlegu, um-
hyggjusöm, velvirk Qg hirtin, blífclynd, vifc-
kvæin og lijartagófc viö alla sem b.lgt áttn,
góð húsmófcir, ástrík eiginkona og bezta inófcir
barna sinna.^
}>au bjviggu fyrst á Keppsá í Kræklinga-
hlífc, og svo á Hallfríi'arstöfcum í Ilörgárdal
og seinast á Efrigierá í Kræklingahlífc.
f Ilinn 8. jan. þ.» á andafcist afc Kálfatjörn
emerítprestuiinn sjera Pjetur Jónsson. J>eir
munu fáir nú á tímum, sem náfc bafa lians
aldri og scm nafi iioiuun lengur og betur gætt
embættis síns, og þó enn færri þeir, sem próf
og þrautlr lfl'stns lurfT jafolengi veitt stöfcuga
fýlgd, en þó, ef til viil, þessa fæstir þeir, er
eins þolinmóílega og trúlega og bann bafi
borifc þær, svo lengi. J>ess vegna er þafc skylt,
og jeg lield líka þarft að gefa almenningi kost
á afc kynna sjer hin helztu æfiatrifci þessa gamla
merkismarms, og þafc er tilgangur minn mefc
þesstim línum.
Sjera Pjetur lieitinn fæddist 1. dag niarz-
mán. 1778, afc jjingeyraklaustri. Ilann var
sonur Jóns, þá lilausturdjákns afc þingeyrum,
Magriússonar, prests afc Höskuldsstöfcum, Pjet-
urssonar bónda í Brekku í Fljótum; en kona
sjera Magnúsar var Asgerfcur, alsystir Bjarna
Pálssonar, landlæknis Mófcir sjera Pjeturs var
Ólöf dóttir Pjeturs bónda á Skúfstöfcum í Hjalta-
dal, og Ingirífcar dóttur Jóns, lögrjettumanns í
Framnesi Súlngirífcur var systii Olafs á Frosla-
stöfcum, föfcurólafs, lektors í Kóngsbergi og
þeirra barna (þnrífcar Gröndal, Hólmfrífcar, konu
Jón8 sýslumánns Jónssonav í Slrandasýslu, og
Inttibjargar konu sjera Bjarnar Jónssonar í Bðl-
stafcahlífc). Árifc 1781 varb fafcir sjéra Pjct-
urs afcslofcarprestur sjera Magnúsar föfcur síns
Og fluttist mefc konu sinni og syni þrjevetrum
afc Höskuldsstöfcum. En þegar sjera Magnús
dó, 1785, fjekk ejera Jón sonur lians Vest-
urhópsbóla. þafcan sendi liann Pjetur son
sinn árifc 1795, í llólaskóla; haffci hann, þeg=
ar hann komst í skóla, lítirm sem engan undir-
búning fengifc í latínn lijá föfcur sínuin, sem
þó var mjög vel afc sjer i því máli, og latínu-
skáld. ,En þetta hefir án efa ekki komlfc af
hirfculeysi sjera Jóns, hcldur af fátæktinni,
sem neytt hcfir liann til afc verja öllum þcim
stundnm til vinnu fyrir lífi sinu og sinna, er
afgangs voru ernbættisönnum hans. pcssi lje-
legi undirbúningur undir skólann gat verifc
efclileg orsök til þess, afc sjera Pjetur dvaldi
þar nokkru lengur en sumir afcrir; en vera
má, afc þafc hafi mefcfram komifc af þvf, afc
hvorki honum sjálfum nje foieldrum iians hafi
verifc mjög annt urn, afc hann útskrifafcist svo
brátt, því allan sinn skólatíma á HÓlum var
hann þar ekki einungis kostnafcarlaust foreldr-
um síntim, heldui' kom þafcan hvert vor hcim
mefc talsvert af ölmusu sinni óeyddri. Svo
sparlega iijelt hann sig, til þess afc gota mefc
þessum afgangi styrkt fátæka foreldra sína,
þegar hann kænoi heim til þess ab vinna þeim
um sumartfmann. Vorifc 1802 átti hann afc
skilfast út, en um liausfifc áfcur sótti hann
um leyfi stiptsyfirvaldanna til þess afc vera
enn eitt ár í skóla, og var lionum veitt þafc.
En itm seinan komu honura þau tífindi, afc
Hólaskóli væri vorifc 1802 af lagfcur og aö
piltar þeir er þar væri þá, og ekki jútskrifufc-
ust þafc vor, ætti afc lúka lærdómi sínum J
Reykjavíkurskóla; því heffci liann vitafc þetta
f tíma, þá heffci bann víst ekki sótt um leýfifc,
enda sagfci liann opt afc liann lieffci þess ineet
ilrast1. Prórector Guttonnnr Páisson útskrif-
afci liann úr Iteykjavíkur skóia vorifc 1803,
Segir bann í vitnisburfcarbrjefi liaus, afc hann
sje gæddur ágætuin sálargáfum, en þó einlt-
um „þroskafcrí greind“ og „farsælu minni“,
liafi á þessu eina ári tekifc undra miklum fram-
förum í lærdómi, þrátt fyrir þafc, þó lieitsu-
brestur httfi eigi líiib tálmafc bókifcntim hans.
f>ar segir og, afc burtfararprófs ræfcu sína hafí
liann, afc vitni Geirs biskups Vídalín, leyst
cinkarvel af hendi. Sifcfeifci Itans er þar mjög
lol’afc, og einktim tekifc fraiu „ráfcvendni og
hreinskiini, er ráfcifc liafi breytni hans allri“,
og „stiik aufcsveipni vifc kennendurna“. Hin
n.istu 5 ár var liann vinniimafctir foreldra
8inna, reri hann þeim lilut á Akranesi þrjár
fyi stu vetrar og vorvertífcirnar, en tvo sífcari vet-
urna var liann barnakennari hjá H;ms kauþmanni
Hjaltaiín á Arnartapa, en kom mefc kennsln-
kaup sitt á vorin ti! foreldra sinna og vann
þeiin um suujartímann, á Borg á Mýrum þvísjera
Jón var þá fyrir nokkrum árum orfcinn préstur
til Borgarþinga. Um haustifc 1808 kallafci sjera
Jón son sinn sjer til afstofcaipre.st3. Vígfci
Geir biskup sjera Pjefur þafc ár 23, sunnudag
e. trinit. (20. nóv.) Af því afc hann tók eink-
um afc sjer ö!l prestsverk í nefcri sókn Borg-
arþinga, koin liann sjer fyrir til húsnæfcis ab
Áipfanesi, hjá Sigurfci bdnda Bjarnasyni; gipt-
ist hann þar um liaustifc 1809 fósturdóttur
bónda, Ingibjörgu Jónsdóttur, bóndadóttur, af
Akra ætt, úr Hjörtsey. Vorifc eptir reistu þau
bjón fátæklegt bú afc Sigrífcarseli, hjáleigu frá
Álptanesi, mest af samskotum frænda þeirra
og vina. Árifc 1812 fluttust þau búferíum ab
hálfum Miíhúsum á Mýrum ; þar bjtiggu þau
til vordaga 1825 J>áu ár urfcu sjeia Pjetrt
jafnan einna rninnissfæbust. 1917, 24. i.
missti hann mófcur sína, og fcnim
1,320 futiur crhm2, en álib.i. Ru
lians sviplega heilsuna og fj.. aldri
sífcan. Afcur haffci liún verib btístob liatis, (því
hann var aldrei búmafcur rnikill) og flest var
henni vci gefifc, En mefc lieilsu hennar hurfu
nú skjótt liin litlu efni þeirra, bæfci vegna
ifctilegra og kostnafcarsamra tilrauna til afc lækna
hana, en þó ef til vill einkum vegna þess, ab
Iuín, sem afc náttúrufari var örlát og hjartagóð,
gat nú ekki sett nein takmörk tilfinningum
sínum og örlyndi.á mefcan nokkufc var til aö
veita. J>pgar sjera Pjetur missti fö&ur sinn,
stófc liann þannig einn uppi mefc þessa hörmti-
lega veiktt konu á sáiu os líkama, bláfatœkr.r
og embættielaus J>ví þótt liann væri búin
afc þjóna Borgarþlngutn í nærfellt 15 ár, þa
var honum neitafc um þafc braufc fyrir afc eins
6 ára gömlum presti (sjera Páli Gufcmunds-
syni) Kenndn þá margir, bæfci í orfci og
verki, í brjósti um hann, bæfi mörg hin fyrri
1 sóknavbnm iians, sem unnii lionttm htigástum,
og hjeldu stim til daufcadags fastii tryggfc viö
hannj og eins ymsir liinir merkustu einbættis-
menn, sem brjef til hans frá þeirn tímum votta.
Arifc 1825 fór hann, afc ráfcum vina sinna og
afc bón sjera Egils Jónssonar á Stafcarbakka,
afc kírkjujörfcinni Krókstöfcum vifc Ht.útafjörfc.
pjónafci hann braufcinu fyrir sjera Egil til þess
cr sjera Pjetri komu brjef afc sunnan um, aö
honum væri 31. júií 182G veitt Kálfatjarnar
prestakall. Flutti hann sig þegar uin haustifc
sufcur þangafc. En ekki vot-u efnin tneiri en
svo, afc ei,na 2 hesta liaffci tiann stifcur undir
áburfci. Úr því litla, sem eptir varfc af eignm
þeirra varfc þeim ekkert Afcstofcarprest tók
hann sjer fyrst árifc 1837 og naut hann upp frá
þvf stöfcugrar hjálpar, ýmist afcstofcarpresta er
til bans voru vígfcir*, efcur þá næstu presta,
er þjónufcu fyrir liann Njarfcvíkursókn, þangafc
1) Sbr. „Islending11 3. ár, bls. 61 — 62, þar sem lýst
er samkvæmt frásögu sjera Pjeturs sjálfs, ástandinu í
Eeikjavíkiirskóla þetta ár.
2) Ilonnm setti sjera Pjetur sjálfur grafskript, sem
losa má í Ktaosturpósti, 6. árg. bls. 116.
3) Sjera Einar heitin B. Sfvertsen 22. okt. 1837;
sjera Sveinbjörn heitinn Haftgrímsson 1842; sjera Suo.*t
Norfcfjörfc 1849.