Norðanfari - 18.09.1866, Blaðsíða 2

38
en þ<5 verþ jeg ab játa, afe sd særad, sem þjer
sýnið mjer í dag hefir glatt mig ailra mest.
þ>jer getih víst nærri, hvers vegna þah einkan-
lega er svo. þah er sárt a& ver&a fyrir lasti
fyrir þab, sem makr þykist hafa gjört rjett
og vel, og þa& af þeim, sem ættu aí) styrkjá
bezt málsíab vorn, sem eru landar vorir sjálfir.
,0g þó vjer uiegura ætíb játa í „pólitislfum®
efrium ab „góð meining enga gjörir s!ob“, og
aí> vjer sjeum „ónýtir þjónar“ hvab sem vjer
gjörum einkum á me&an líti& þykir muna
áfram, þá væntum vjer þó þa&an li&s sem vorir
eigin rnenn eru, en ekki aö þeir ver&i fyrstir
til a& kasta steini á oss. |>jer viti& til hvers
jeg meina; en jeg get bætt því vi&, a& hi&
sama danska b!a& „Fædrelandet“, sem hefir
tekiö ab sjer riafnlaust greinina móti mjer og
ö&rum gó&um mönnum, hefir neitab mjer um,
a& taka svar mitt me& nafni á móti. Jcgveit
a& þjer munu& vera mjer allir samdóma uvn,
a& þetta sje nokkub kynlegt af bla&i, sem kall-
a3t þjó&lynt og þjó&Iegt, a& vilja ekki gefa
rúm forsvari nafngreindra manna, sem mc&
rökum hrinda ósönnum sakargipturn og röng-
um frásögnm. þaÖ má þó ekki minna vera,
en a& sá, sem er ákær&ur fái leyfi til a& svara
fyrir sig í því sarna bla&i, sem hefir ákært
hann.
En þegar nú svona er ástatt, þá getur
ykkur eigi þótt þa& undarlegt, þó mjer þyki
enda meira í vari& en vant er, ab þjer sýnib
a& vinsemd y&ar til raín er óumbreitt Jeg
vildi jafnvel færa mig lengra upp á skaptib,
óg taka þessa y&ar velvild vi& mig ekki ein-
ungis sem vináttumerki vi& mig einan sjerí-
lagi, heldur sem vott þess, a& þjer sjeu& mjer
ýfir höfu& a& tala samdóma um vor almenpu
mál, a& y&ur líki vel sú hlutdeild, sem jeg
hef átt í me&ferb mála vorra, einkurn á al-
þingi því í sumar, er leiö, og þær málalyktir,
scm or&nar éru í þetta sinn, Jeg þykist hafa
fundib ástæ&u til þess í hinni vinsemdarfullu
ræ&u, sem nú var fiutt, og hinu fagra kvæti;
þa& er meir a& segja: jeg byggi þaÖ á kvæ&-
inu, og tek jeg vi& líkingu þess, og heimfæri
hana til mín, Skáidib kaliar mig þar „hinn
hvíta ás“, en þa& er eins og vjer allir vitum
Hciindallur, en Heimdailur er mí á voruin
tiinum látinn vera þjó&ásDana. Nú haftijeg
reyndar ekki búizt vi& a& geta or&iö talinn
svo sem fúiltrúi eía verndai'gó& Ðanmerkur,
en jeg er viss um, a& jeg get meb sanni sagt,
a& ef þa& fengi framgang, semjeg vilííslenzk-
um málum, þá mundi þa& byggja hina sterk-
ustu brú á milli íslands og Ðanmerkur, Vjer
skulum ekki láta þa& villa oss, þó Danir hati
ekki komizt í skilning um þetta enn sem
komiö er. þeir eru almennt ekki farnir a&
láta sjer skiljast þa& enn, a& vjer eigumþjóö-
leg rjetindi, og heimtum þau. þeir hafa aldrei
átt a& venjast a& heyra frá vorri hálfu talab
um nokkur rjettindi Iands vors tii móts vi&
Danmörku. þeim liefir enn sí&ur dottib í hug
a& vi& hef&um fjárkröfur þeim á hendur. Vjer
vitum a& þeir hafa helzt óg almennast þá liug-
mynd, aö Island sje ekki ncma lítill hólmi,
sem sje einkis vir&i í sjálfum sjer, og ekki
til annars en ef einhver annar, til dæmis Ðan-
niörk, gæti haft hans not eins og annarar sel-
stö&u. Er þa& þá ekki e&lilegt þó þá svhni
þegar þeir heyra, a& þessi hólmi hafi kröfur
á hdndur þeim, og fari a& nefna milljónir dald?
En látum þá nú hogsa sig dálítiÖ um, og þá
skulum vjer sjá, a& þeim muni skiljast þetta
smám saman, því svo heíir á&ur vcrib í vorum
máium, svo sem um verzlunarfrelsib og und-
irskript laganna. {ut& er einasta eitf, sein
vjer ver&utn a& hafa hugfast, og þa& cr, a&
halda allir hóp saman og sundrast ekki. Lát-
um oss fylgja þeirri bendingu, sem oss er
nýlega gefin í kvæ&inu fyrir minni Islands.
Öll sundrung og óeining í vorum ílokki veikir
mál vort og ska&ar þa& og tálmar því í fram-
kvæmdinni, en því samheldnari og því snarp-
ari sem vjer erum í a& framfylgja sanngjörn-
um itröfum vorum, því grei&ari ver&ur oss
sigurinu, og því affarasælli fyrir land og lý&.
Jeg vil því bi&ja ykkur alla jafnframt og jeg
ítreka mínar innilegu þakkir fyrir aila ykkar
gó&vild, a& drekka meb mjer skál upp á þa&,
oss bresti airei samheldni og snerpu til a&
framfylgja rjetti og gagni lands vors“. þótti
mönnum vei mælt, og gjör&u hinn bezta róm
a& ræ&unni.
Sí&an var mselt fyrir ýmsum ö&rum minn-
um, sem bjer yrfci oflangt a& greina, og hjelzt
veizian alllengi frameptir me& fjöri og gó&ri
skemmtun.
AKUREYRI!
í hverju hefir þjer fariö fram sí&an þú
fjekkst kanpsta&arrjett og bæjarstjórn? þa&
eru nú þegar ii&in f vetur komanda 4 ár, a&
þ.essi breyting var& á högum þínuin, en þó á
þessum árum fátt merkiiegt drili& á daga þína.
þa& er öllum huli& sem nú lifa, hve nær þú
fyrst varzt til, sem kauptún, svo engum er
unnt a& vita aldur þinn í því tiiliti; enda
hafa litlar sögur fariö af æsku þiniii og fram-
förum, nema hi& fáa, sem er í inunnmælum,
Nor&ra og Nor&an''ara. A meöan vel Ijet í
ári fjö!gti&u böru þfn og húsakynni, en sí&au
har&ærin byrju&u, hefir sem tyrint yfir þcssar
litlu framfarir þínaf, enda hafa fáir, og jafn-
vel ekki oddvitar þínir láti& sjer, a& sjá, nógu
annt um vöxt þinn og gengi, heldur eins og
hugsa& sem svo, a& þú mættir þakka fyrir, ef
at) ÞOrnin þín Iiefðú otan l sig, nvaö svo sera
framförimum li&i. A& sönnu eru þa& nokkrar
frainfarir, a& þú loksins eigna&ist þó kirkju
1863, þótt sumum þætti þar á nokkrir mein-
bugir, þar sem lögb var ni&ur kirkjan á Hrafna-
gili, og kirkjan þín arfleidd a& rjettindum heim-
ar, sem líka hefir ymislega mælzt fyrir, og þó
þetta í fyrstu væri nppástunga stiptsyfirvald-
anna, en a!Is ekki Bjarnar Jónssonar. f>ú
hefir og líka fengifc a&ra opinbera byggingu
sem kallast BsvarthoI“, og grafiö er inn í bú&a-
bakkann, sem jar&hús, me& tilvöldu skemmu-
þili a& framan og miklum járnslám og hang-
andi innsiglum; er mælt a& musteri þetta iiafi
kostaö búa þína yfit 200 rd. því stjórriin hafi
ekkert í þessu tiliiti viljab hlaupa uudir bagg-
aria, og heldur ekki kosta hjá þjer lögreglu-
þjón. þú heíir líka eignast nýja brú, e&ur
síjett. sem sumir hafa ieyft sjer a& kalla „Háa-
steinsstræti“, og er nokkrir fa&inar á lengd,
og sumsta&ar kvartrl á hæ&, og hefir þa& me&-
al annars, til aíns ágætis, a& þá votvi&ri e&a
bleytur ganga, er þa& mjög mjúkt undir fæti,
eins og ví&ar á svæ&um þínum, þá svo vi&r-
ar. þess er og vert a& geta, a& Oddeyri er
nú lög& til umdæmis þíns, og hefir hún a&
sögn, jafnbli&a rjettindi og þú, en eigi a&
sí&nr uggir mig þó, a& hún fyrir þab fyrsta
ver&i út undan hjá þjer; og þó a& kaupma&-
ur Ciausen hafi keypt þar ló& af Daníelsen
dannibrogsmanni fyrir 200 rd., og heiti svo a&
hann ætli a& reisa þar verziunarhús, þá er
ekki víst hve nær þetta kann a& ver&a, fyrst
hann cr ekkert bundinn vi& bor& í þessu til-
liti. Einusinni Ijck or& á því, a& þú ættir a&
eignast spítala, fyrir sjúka, og enda fari& ab
talia til, hvar spítalinn skyldi standa, en sí&-
an er sem þessi ætlun sje dottin í dá, a&
minnsta kosti hefir lengi ekkert bólafc á henni,
og er þó brynasta nau&syn til þess, a& þú fá-
ir sjúkrahús. En fremur Ieyfi jeg mjer líti&
eitt ab drepa á vi& þig, hva& ýmsir einstakir
menn hafa gjört þjer nú á hinum seinustu ár-
upi til gagns og prý&is, og nefnijeg þá fyrst-
ann lyfsaia Jóliann Thorarensen, sem nú er
komin til eyjunnar St. Croix í Vesturheimi, og
bygg&i hi& svo nefnda nýja apóthek, í hverju
amtma&urinn nú býr, og er hi& iisulegasta og
fegusrsta af íbú&arbúsum, sem eru á ló& þinni.
þar næst tel jeg kaupmann sál. P. Tærgesen,
sem ljet byggja hjer tvíloptafc geymsluhús, og
sein nú er búi& a& fiytja su&ur á ló& stór-
kaupmanns, Fr. Gu&manns, sem Ifka hefir a&
rá&i verziunarstjóra síns B. A, Steinckes, látib
breyta og bæta húsakynni Gu&manns hjer.
Kaupma&ur P. Th. Johnsen, hefir þá ekki lálib
sitt eptir liggja, til þess a& stækka bæta og
prý&a húsakynni sín. Hann kora lijer líka
upp mölunarmilnu, er hestar sneru, en sem eigi
svara&i kostna&i, svo liún lag&ist rii&ur aptur.
Hann lag&i hjer fyrstur manna sporveg eptir
bryggju sinni og upp a& húsum sínum, sem
hinir kaupmonnirnir hafa teki& upp eptir hon-
um hjá sjer, svo nú má á svipstundu aka á
vögnum eptir sporvegum þessum, því cr flytja
þarf húsa á millum, e&ur af skipi og á skip.
Hann er líka a& fylla upp og stækka Ió& sína
fratn í sjóinn. Einnig hafa þeir verzlunar-
stjórarnir Steincke og Möller látiö, upp á reikn-
ing rei&ara si.nna Gu&manns og Höepfners,
byggja lifrarbræ&slu hús, af timbri út á Torfu-
tanga, meö stórum reykháf af múrsteini og
vindaugum sem liggja frá eldstæ&inu kringum
bræ&slukatlaria, og lei&a reykinn og hitann á&-
ur hann kemst út, kringum katlana, sem um
leib hitar þá og sparar eldivifc; enda heíir nú
í sumar verifc brætt þar af 3 mönnum á vik-r
nnni í 90 tunnur lýsis, e&a meir; og er þa&
ólíkt því, þá ma&urinn gat a& eins brætt, í
f llia lýoistumm um oólorhrf nginil. J^GSS ei' Uq
skylt a& geta, a& fyrir ölium þessum smí&uru
á húsum, sporvegum og fleira, hjá Steincke og
Möller, hefir verib sem verkstjóri, danskur
skipa- og húsa-timburma&nr, sem hcitir Kyhn,
og er sag&ur mjög verkhagur og duglegur.
Allir, sem koma einhverju gófcu ti! lei&ar fyrir
sjálfa sig e&a a&ra, eiga þakkir og lof skilib.
þar á móti get jeg ekki talib þjer þab til
fratnfara, þótt þú hafir 2 veitingabús, því eitt
næg&i, og því heldur, sem margúr ey&ir þar,
eins og í bú&unuin, fje sfnu a& óþörfu, og svo
er nú si&seinin þar eigi ætí& sem skyldi. Á
Frakklandi er nú farib a& stofna veitingahús,
sem einnngis veita fer&amönnum og gestum
mat óg gistingu, og hva& annab ’sem þeim ejr
nau&synlegt, en alls ekkert af víni e&a áfeng-
um drykkjum.. þannig vildi jog a& veitinga-
húsin væri á Islandi, því þá næ&i þau liinum
npprunalega tilgangi sínum, því í e&Ii sínu eru
þau ómissandi, einkum þar sem a&sókn er
mikil og umfer&.
Me&al annars hefi jeg heyrt sagt, a& amt-
ma&urinn hafi átt a& rita bæjarfógetanum, og
enda jafnframt skorab á bæjaratjórnina, að
koma ö&ru skipulagi en verib hefir á ýmis-
legt hjá þjer, einkum hva& vegina og þrifn-
a'&inn utan húsa snertir, og þar á me&al a&
hla&in sje brú úrgrjóti, eptir endilöngum hlö&—
unum, me&fram þjó&götunni, utan fiá'P. Th.
Johnsen, og fyrir þa& fyrsta su&ur a& Krist-
bjargarhúsunum; og aptur a& ofan háasteins-
strætib efca brúin, sem liggur út frá iæknis-
húsunum, lengd út a& trjebrúnni yfir lækinn, e&-
ur svo langt sem þörf kref&i, sem gangandi
fóllc gæti farib eptir og nau&synlegt er, eink-
um þá votvi&ri eru og bleytur haust og vor,
og eigi ver&ur komizt áfram fyrir for og ó-
þverra, án þess a& vaSa og atast lít, nema