Norðanfari - 15.11.1866, Blaðsíða 1

IíRJEF FRÁ AUSTANVJERA.
Af því jeg er heldur einuríarlítill, þá hefi
jeg eigi jiora'S aí) kuyja á hjá honum Bherra“
fijáfdlíi, tii þess ah bihja hann ab greiía úr
vandræítim mímim, og koma mjer í skilning
iim, livaí) hann eíginlega meini tim a'gjörí-
irnar á stfasta þingi; og þaí) sem eii kum
aptrar mjer, er þafc, a& í fyrstu greininni í
sinni löngu og enn þá ekki endutu ritgjörb
þykist hann hefja máls einniitt til þess menn
skuli cigi vata í villu og svíma unr hans eig-
jn álit; en nú hefir mjér svo meinlega fatifi
aí) jeg er engu frátari ejitir en átmr; mjer
finnst hann eigi hafa frætt mig í ötru en því,
ab hann annafhvort hafi enga meiningu, eta
mnrgar meiningar í senn; þab eitt sje jeg, ab
„hetra“ „frumritstjdrinn®, þingmatur Vestr.r-
Skaptfellinga, Ján Gutmundsson, fyrrum klaust-
urhaldari á kirkjuhæjarklaustri, sællrar minn-
ingar, þykist nú sjá betur en allir atrir hvab
landi og lýb hentar liezt; en um fram «llt
þykist hann taka fram herra Jóni Sigurhssyni,
þingmanni Isfniinga, og er þafc þvf kynlcgra,
sem honum hefir hinga?) tii veitt övíugt at)
tosa þangab tánnm er hinn hcfir hælana; en
sjaldan kernnr dúfan dr hrafnseggjum, eins og
„herra“ „frumritstj(5rinn“ sjálfur segir.
Kú vil jeg biija yfur, Noríanfari gófur,
ah ieiíbeina mjer, og greiba úr þeinr liinum
mörgu efasemdum, sem þessi langa og marg-
oría grein „frumritstjórans** vakiÖ hefir bjá nijer,
þó jeg {rykist vita, aír þab sje ekkert áhlaupa-
verk, en jeg vildi af) eins meb fám orbum
benda á þær villur og mótsagnir, er mjer
finnast lineykslanlegastar bjá vorurn elskulega
fra'fam lýftsins.
Mjer finnst takast heldur en eigi ól eppi-
lega til fyrir „herra“ „frumritstjórannm“, þar
sem hann ætlar sjer aÖ skýra huginyndir
manna um fjárhag, sjálfsforræíi og fjárfor-
ráh, ab hann einmitt í sjálfu exordio, þar sem
haun heitir lýfnnm, afi hann skuli nú eigi
iengur vaha í villu og svíma, skuli bianda
saman því, sem hann er af> stritast vib ah
halda f pundur, og þannig gefa helzt til ?jós-
an vott nm, hvílíkur svími hafi verib í kollin-
um á „herra“ „lögfræf inginum", þegar hann
rcit þessa „fræbigrein0, fyrir lýfiinn; því í
Jijdfiólfi nr. 9—10, bls. 34, efst í aptara dálki,
skilur liann eigi í, ab hinn frjálslyndari fíokk—
ur þingmanna, er jafnan heíir baldif) því fram,
„a? sjálfsforræfi laudsins væri afal undiistafa og
byrningarsteinn undir þióffreisi voru“, skyldi
neita frumvarpi stjórnarinnar; efa skiluv eigi
„frumritstjórinn“ þaf sem íiann sjálfur er af)
basia vib ab sannfæra lýfitin um, ab sjálfsfor-
ræfi, og þaf) sem oss vár bofif) á sífafta
þingi, er tvennt ólikt, og «f) liinn frjálslynd-
ari mciri hluti bafnafi einmitt frumvarpi stjóru-
arinuar, af þxí bann viidi sjálfsforræti. Rit-
stjóri þijófólís kallar nú sf) vísu fjáihagsaf-
skilnafar bofin „Iiy rningarstein undir þjób-
frelsi voru“, og ber nú n-.íira hlutanum á brýn,
ab harn hafi hafnat) húsinti þegar fullgjörvu,
er hann hafr.abi hyrningarsteininum; honum
kann r ú af) vera vorkunn, þó honum sárni,
hafi hann í ar.da sjeb húsif) fullreist, ntá vera
hina fegurstu hölt meb lúfcri vfir dyrunum
uppi. liverfa sjer allt fyrir meinsemi meira
hlutans. þaf) er sannarlega kátlegt, ab sjá
„fræbandarn“ sjálfan ruglast svona iierfilcga i
byrjun ræÖu sinnar.
Jeg þykist eigi þurfa af> fara mörgum
orfmm um hinn sögulega gang málsins, því
þar fær „hcrra“ J. G. iítíb tækifæri til ab
leiibeina lýtnurn, en þó viidi jcg geta þess,
hvílíkur hræringur vert.urnr sögttnni bjá „berra“
„friimritstjórannm“. Annab veifib fær bann
varla vatni Iraldib sökum „drengskapar“ stjórn-
arinnar ; en á hinn bóginn^ finnst honnm frum-
varpib svo illa úr garbi gjört, ab flestöihi hati
ábur ortib ab breyla af þingnefndinni; en þó
kastar tólfunum, er hann, „þjóbmærinpnrinn“,
ímyndar sjer ab vjer Islendingar höfum lúmin
höndum tekib meb þessum breytingum, án
þess ab bafa minnstu vissu fyrir, ab nokkrar
af hans vísdón sftillu breytingum stæbi fyrir
dómi ríkisþings Data, sem bann sjálfttr játar
ab sje mótstöbumcnn vorir. En atalhugvekja
ltans byrjar á fjárhagsnefndinni í Kanpmanna-
höfn : þar finnur „herra* J. G. hina fyrstu
sakargipt gegn Jóni Sigurbssyni, er harn
ber hoiutm á brýn, ab liann liafi þar vetib á
allt öbru máli, en á hinu sítasta aiþingi, og
viljab sifta fjárhagsnrálib frá stjórnaibótinni,
og þó hefir hcrra Jón Signrbsson skorab jafn
eindregib og bonum var framast unnt, á stjórn-
ina, ab koma þegar meb hina fyiirhugubu
breytingu á stjórnarfyrirkomnlagi voru og þab
þrátt fyrir ab sjáifur ,,herra‘‘ Jón Gubmundsson
játi á sömii bis. (67) ab hin konunglega um-
botsskrá hafi einskorbab ætlunarverk fjárhags-
nefndarinnar eingöngu vib fjárhagsfyiirkomu-
lagib. Mjer þykir þurfa meiri en mebai-ósvífni
til þess ab hrfgsla manni nm, ab hann hafi
hafnab þvf, sem hann í sömu andiánni játnr
ab honnrn hafi verib ómögulegt, og iegib fyrir
utan vrrkaiiring hans. Hin næsta sakargipt
á hendur Jóni Sigurbssyni er sú, ab hann
hafi í uppástungmkjali sínu 18. jdnt 1862
farib fram á, ab stjórnin leggti stjórnnrbótar-
máiib annabhvort fyrir alþing, eba þjótfund,
og skil jpg ekki í því, ab þab mætti eigi tak-
ast, senr berra Jón Sigurbsson hefir stungib
upp á, ef konnngur veitti alþingi „fuiinabar*-
atkvæbi í þvf máli, og mun hcrra Jón Sigurbs-
son því bafa tilnefnt aiþing, ab meiri voru
líkindi til, ab stjómin ieggbi nppástungur sfn-
ar fyrir þab en þjóbfund, sem allt af hefir
verib rokkurs konar grýla í augum bennar.
I málinu um brcytingu á veiziunariögumim
var þingmabur Vostnr-Skaptfellinga þess af
öllnm mætti hvctjandl, ab felia þab mái, af
því þab væri lagt fvrir alþing, sem frum-
varptillaga, og alþing þannig svipt
hinum lög’ega rjetti sínum; en málib lagt
undir ríkisþing Ðana, sem skeri þar um og
skapi. „Frumritstjórinn" iiggur Jóni Sirurbs-
svni og binum „leibitama* meira hluta á hálsi
fyrir þab, ab þeir felidu fjSrhagsaSskiinabar-
máiib, sem einnig kom frá stjórninni rcm
frumvarp til laga, og ætiast til, ab ríkisþingib
gjiirbl þab ab Iögum meb þekn breytingum, er
Dönum þætti bezt fallnar. jþetta finnst mjer
vcra mótsögn, þó Jón Gubmnndsson aldrei
ncma gjör'i mikinn mun á skatiálögumáli og
fjárbagsabskiinaíarmáli. þ>ab er aubvitab, ab
þab er sitt hvab; en mnndi eigi alþing Islend-
inga hafa jafnan rjett f bábum til þess ab
rába úrslitum ab sínum hlnt?
Hinn næsti og hinn versti sakaráburbtir
gegn Jóni Signrbssyni er sá, ab hann hafi
fastast haldib fram mótmælum gegn hir.ni
forrrJegu hiib málsins, sem „herra‘‘ ,,Iögfræb-
ingnrinn“ telur hina óverulegri. þ>ó menn
raunar ekki þnrfi ab furba sig á, abfinnaþvf-
lfka abfindni í þjóbólfi, þá gengur samt hrein1
PRBAKIÁtl.
5. ÁR.
AKHHEYKI 15. NOYEMBEK 1866.
M
SAGA RÓBERTS FÚLTONS.
(Franih ). Hann halbi fengib ást á Róbert f
bamæsku og dáfst ab hugviti iians, svo hann gat
aldiei gleymt honum og hafbi látib gjöra arf-
leibsiu brjef og arfleitt hann þar ab öl'n sínu.
Nú kom iiann eins og frelsisengill á fund Ró-
berts og baub honum allt sem hann átti. Meb
þessu bætti hann úr brátnstu þörf bans; gekk
síban um alla borgina til sknldbpimtnmanna
lians, og bab honum vægbar hjá þeim. Kon st
hann |>á ab því ab þab var reyndar ekki nema
einn mabur, srm átti allar sknldirnar bjá Ró-
berii, þó fleiri siæbu lyrir lánunum. þessi
mabur var fulltrúi lögfrætingsins, sem átti
Lftru. Grunati Davfb strax hvernig í öiiu lá.
Tveir al' liinum trúustu þjórmm Fúltons sögbu
hcntim ab þeir beffi beyrt lagprrann sinn srm
rekinn var frá vinnunni, stæra sig af þvf
drukkirn ab hann helti Dgt * eyti smítar
Kóberts og mundi gjöra sama hvab opt sem
hann byijati aptur á sama, en fulltrúi lög-
fræÖingsin8 hefti lofat ab verja bann, efbann
yrti kærtnr. þ>egar Davíb bevrbi þetta, gekk
liann beint til fnlllrúans og liótati Iionum ab
koma upp ollu illræbinu ef hann væii ekki
hinn vægasti vib Róbert. Víb þctta varb hinn
níbangaiegi lagarefnr óttasleginn, þvf vinur
bans lögfræbingurinn var farinn til Nortur-
álfu meb konu sína hina ungu, og var hon-
um ekki sfob ab bonum.
Neyddi þá Davíb hann ab gefa upp snmt
af skuldinni, en frest meb hitt, meb því lagi
ab Davíb borgati honem þegar 200 spesíur.
Met þessu lagi frelsati Ðavfb Róbert úr
mcstu vandræbnnum og þar ab anki fjekk
bann atra órænta hjálp. Eirn dag fjekk
hann lítit brjel ; en innan f þvf var ávfsan
um 500 spesfur til hans. Brjefib var frá Tómasi
Mílbnrn kvekaranum í eytiskógimim; segist
hann hafa frjctt nm óbapp haus og senda
þetta fje eptir bón Abfgaelar dóttur sinnar og
bærir vib þessrm ortuni: ,,Vertu ókvftinn.
Ef þd ert verkfæri í hendi Drottins, þá mun
liit mikla stórvirki, srm þú iicfir fyrir stafni,
eínbvern tfma ná framkvæmd, þó þú vertir
ab standa f löngu strfti, ábtir enn þú fætb
komib því f verk. Vegir Drottins cru óspor-
rækii“. þessi orb styrktu Róbert ekki síbur
cn stórgjafir. Ilann sneri nú iijarta sínn til
Gubs og fól sig meb sonarlegu trauti hand-
— 61 —
leitslu hans, þó hann skildi hana ekki. Og
traust bans varb ekki árangurslaust. Skömmu
seinna fjekk bann brjef frá vin sfnum Jóni
Britle, sem lofati ab hjálpa honum og ieggja
til aleigu sfna. Meb allri þessari abstob vina
sinna losatist bann úr kióm hins iila lagarefs.
Eptir þetta vann Róbert um stund í smfb-
vjelasmitju einni og fann þar upp verkfæri
eitt, sem lengi var sftan haft, án þcss menn
minntust höfundarins þetta var hjólakerfi
þat er „tallia“ nefnist og haft til at draga meb
upp mikinn þunga. Varb hann nú ab sleppa
um stund hugsuninni nm gufuskipib, þvíhann
sá engin drræbi til ab fá neinetabar þab fje,
sem til þees þurfti.
Skömmu eptir ab efnabagur Róberts var
korninn í lag fær hann brjcf frá ástvini sfn-
um Jóel, sem alla tfb hafbi verib á fcrbum
um Norturálfu. Eitt sinn kom hann þá til
Englands og frjettir þar um ógæfu Róberts.
Yæntir hann þá ab hann mundi snda apturab
uppdráttarlistinni, sem hann vildi forbura ab
hann gjörbi sjer ab alvinnu. Jóel hafti fundib
Vestnráifumann f Lunddnum Benjamín Vest ab
nafni, frægan uppdrátta meistara. Ræturhann