Norðanfari - 15.11.1866, Blaðsíða 2

yfir mig, a& ritstjárinn, sem ,,lögfræ£ingurl<,
getur gjört svo lítií) tír formliliíinni, og aí) liann
eigi lætur sjer skiljast, a& formgallar eru eins
verulegir og liinir efnislegu gallar; e&a ninn
nokkur íslendingur álíta þab óverulegt, at
afsala sjer rjetti lands síns og selja ríkisþingi
Ðana sjálfdæmi, hvaí) fjárhag vorn snertir
(Jón Guibmundsson tónar þar til svona á latínu:
sVirtus(I) quis in hoste requir at“), því þa&
er aubsætt, ab vjer hefbum sleppt töglum og
högldum í fjárhagsmálinu vií) Dani, ef vjer
helbum fallizt á frumvarp stjórnarinnar; því
konungsfulltrúi tók þab skýlaust fram á síb-
asta þingi, ab ef vjer fjeliumst á frumvarpib
óbreytt, eba meb breytingum, þá væri málib
alveg útkljáb frí vorri hálful Hvernig fær
þá Jón Gubmundsson láb Jóni Sigurbssyni, þó
hann eigi vildi selja rjettindi Iaridains og al-
þingis í hendur Ðönum, sem í þessu tnáli
hljóta ab vcra mótstöbumenn vorir? I sínum
mörgu upplýsandi nebanmálsgreinum ber Jón
Gubmundsson Jóni Sigurbssyni þab á brýn, ab
hann hafi misbobib forsetastólnum meb þvíab
flytja þaban margar ræbur; en ef slíkt væri
víta vert, þá hefbi hann átt ab aptra því nreb-
an tími var til, en ekki ab vera rugla um þab
löngu á eptir; enda nmn slíkt rugl vera
sprottib af allt annari rót en ást á sannleik-
anum.
þab er aubsjeb á ritgjörb Bhena“ „frum-
ritstjórans“, ab þab hafi heldur cn ekki verib
hýrusvipur yfir honum, er hann þóttist finria
á umræbiim þingmanna, ab þeir hefÐu ekki
abhyllst skobun Jóns Sigurbssonar hvab snerti
reikningana á milli Islands og Danmeikur;
mjer þykir raunar undarlegt ab „frumritstjór-
inn“ skuli liggja Jóni Sigurbssyni á hálsi
fyrir þab, sem honum mun ávallt verba til
hins inesta sóma, því liasn hefir orbib fyrst-
ur tii ab sýna fram á rjettarkröfur vorar, eba
heldur Jón Gubmuudsson, ab Dariir (sem hann
kallar „hostes“ ebur óvini) mundu veita oss
fjeb án rjettarkrafanna. Mjer getur ekki vei
skilizt, hví „frtimritstjóramim“ þykir betra ab
skoba Islendinga svo sem rjettlausa menn, og
hví harin viil byggja álit sitt á hinum hverf-
ula grundvelii, sem nefnist „ástandib sem nú
er“. því þab veit hann þó vel, ab árstillagib
getur bæbi hælckab og lækkab, en þab er ab
mestu á valdi stjórnarinnar. þó menn vilji'
ganga út frá því sem gefnu, ab hugur Júns
Gubmundssonar sje breyttur, og ab hann í
stab þess ab vera þjóbarfulltrúi sje genginn á
hendur Dönum ebur stjórninni þar, þá sjejeg
þó eigi, yfir hverju liann hefir hjer ab hælast,
því jeg man ekki til, ab jeg haíi nokkurstab-
ar í alþingistíbindunum sjeb rjettarkröfur Jóns
Sígurbssonar hraktar; en eptir því man jeg,
ab hann (J. S.) sagbist eigi vilja halda þeiin
fast fram því bæbi staba hans á þinginu gjörbi
honum þab örbugt, og hann hjelt ab sama
gæti fengist, ef vel væri áhaldib því ástandi
sem er; en tíminn mun sýna ab þab helir ekki
verib gjört, og þó allra sízt af Jóni Gubraunds-
syni. Mjer dettur ekki annab í hug, en ab
þingmabur Vestur-Skaptfellinga hafi kætzt mjög,
er hann sá af brjefi dómsmálastjórnarinnar,
dags, 18. jan. 1865, hversu vel hann heíir
rekib erindi hennar á síbasta þingi, meb því
ab vilja fiýta fyvir fjárhagsabskilnabinum, á
roeban tillagib, sem stjóvnin játar ab hljóti ab
vaxa meb tímanum, var sem minnst og ab-
gengilegast fyrir Dani; en hitt er mjer óljós-
ara, hversu miklar þakkir vjer íslendingar, og
sjcr í lagi kjósendur hans, eru honum um=
skyldugir fyrir tillögurnar, því ínörgum fávitr-
ingum mun svo sýnast, sem ekki sje skabi ab
bibinni, þá lillagib iiljóti ab hækka og oss
gefast betri kostir. Eptir því sem sagt var
af síbasta kjörfundi Vestur-Skaptfellinga er
sem þá hafi grunab, hvernig þingraabur þeirra
tnundi reynast á næsta þingi, og þætti mjer
þeiin farast bæ'i ve! og cblilega, ef þeir bæbi
haim ab hlífa sjer á hinu næsta þingi, og lofa
heldtir varaþingmanninum ab komast ab, og
er þab sennilegast, ab hann (J. G.) hefbi eng-
an óhagnab af því, því sjaldan etur aldrei
hefir þjóbkjörin alþingismabur haft meira verb-
leik til þess ab vevba konungkjörinn.
þá er eitt sem mjer þykir skrítíb hjá
þjóbólli: hann er sí og æ ab tala um hinn
„leibitama" ineira hluta, eins og í meira hlut-
anum hafi verib eintómir grasbítir, sem Jón
Sigurbsson hafi rekií) eba teymt, eptir því
sem vib lá, eins og skynlausar skcpnur. Hann
fer þar ab gjöra lítib úr fulltrúum vorum og
alþýbu vorri; en opt ábur hefir hann skýr-
skotab til góbra greindarmanna og tekib því
meb þiikkum, ef þessi hin góba greind styrkti
mál hans; í fyrra suinar var nú því líkast 1
sem baugur væri dreginn í ranann á þing-
tnanni Vesttir-Skaptl'ellinga, sem nú þykist vera
sjálfsagbur leibtogi lýbsins — þab er fallegur
leibtogil — En fulltrúar lýbsins tóku nú vel-
fiestir upp á þeim skolla, ab iáta hvorki þribja
konungsfulltrúann nje hamhleypuna, „frumrit-
s!jórann“, hleypa upp á liílsinn á sjer klöfum,
og þetta hefir „frumritstjóranum“ þótt, svo
hann reynir nú til ab hefna sín meb því ab
brígsla mönnum um, ab þeir fylgi Jóni Sig-
nrbsyni í blindni, öidungis eins og lygabrjefs-
höfundurinn ritabi í fyrra til „Fædrelandet“.
Loöb, sem lygabi'jefshöfundurinn hefir sett upp
á „frumritstjórann“, er því vel skiljanlegt;
hann hefir fyrir fram fundib I sjer, ab þeir
væri í andlegu bróberni eba fóstbræbralagþ
eins og nú allur þessi langi vafningur í þjób-
ólfi fyllilega sannar. Sá einn er munurinn,
ab sá, sem ritabi til „Fædrelandet“, veit eng-
an kost á Jóni Sigurbssyni, en telur upp utn
hann marga klæki; þjóbólfur aptur á móti
gjörir hann svo háan, ab oss því nær ofbýb-
ur, ab slíkur „þjóbma;ringur“ skuli vera vor á
mebal á þessum síbustu og verstu dögum; en
dálítib fer samt af, því eptir þjóbólfs mein-
ingu brýtur sá, sem numib hefir meira en all-
ir abrir saman, á einu augabragbi þab nibur,
sem hann hefir alla æfi ábur gengist fyrir ab
reisa, og þab þegar mest ríbr á, hvort sem
þab nú er af blindni hans, 'eba vantrausti á
löndum hans, eba öbru verra; en ef þetta er
svo, þá get jeg eigi sjeb, ab mikib vcrtur úr
„þjóbmæringnum“, en þab mun raunar vera
þab, sem þjóbólfur ætlabi ab sanna, til þessr
ab sá Jóninn, sem ávallt liefir vcrib hinn apt-
ari, nú ab lyktum yrbi hinn fremri Jeg er
nú raunar ekki mjög trúabur á ab þab verbi
í bráb; hitt finnst mjer aptur stórum iíklegra, ab
aptari Jóninn detti alveg úr sögunni fyrir bragb-
ib, þegar talab er um þá sem unnib hafa og
vinna til þrifa og framfara og vibreisnar vorr-
ar, nema hann liverfi aptur í tíma, og gjöri
yfirbót þess, er hann Ijet ginna sig til þess
ab vilja sundurdreifa í stab þess ab safna, þeg-
ar mest reib á.
Jeg get verib fáorbur um þab sem enn
er út komib af þribja kafla þessarar fróblegu
ritgjörbar þjóbólfs. „Frumritstjórinn* byrjar
liana, eins og jeg bjóst vib og hann á vanda
tii, meb því aö hæla sjálfum sjer og telja
sig einn hinn helzta þíngmann og efast jeg
ei nm ab hann sje þab í atigum sjáifs sín;
en þab mun fara hjer sem optar, ab sagan
dæmir mannin, en sjálfshólit) eigi, þab er: ef
hún virbir „frumritstjórann“ nokkurn tíma svo
mikils ab geta hans, sem jeg reyndar efast
mikillega um, Hinn síbari kafii grcinar þess-
arar á ab sýna og sarina lýbnitm, hversu ó-
happaiega hafi tekizt fyrir minna hlutanum vib
atkvæbagreibsluna, og vantar þar eigi gjör-
sakir vib hinn „leiiitama" meira iiluta, sem
varla á ab liafa vitab sitt rjúkandi ráb fyrr
en eptir privatfundinn 23, ágúst, og leibir
hann þab af því, ab sumir þeirra hÖfbu eigi
talab á þinginu. þetta og annab íleira í þeirri
grein finnst mjer eigi svaravert, en jeg vona
ab enn sje í góbu gengi mebal Islendinga orb
Eggerts Ólafssonar, og ab enn þá rnegi sfn
meira hjá þeiin „kraptur Gubs og sann-
leikans“, heldur en fortölur og frásagnir Jóns
Gubmundssonar.
Róberti ab fara til þessa manns og iæra lijií
honum, svo hann verbi fullnuma og skuli hann
aptur i’á styrk frá sjer, iiinn sama og ábur og
vísar honum ab leita styrksins hjá kaupmanni
í Pbíladclphiu Róbei t varb næsta glabur þeg-
ar hann fjeklc þetta brjef; langabi hann nú
aÖ koma til Englands og skoía þar meistara-
verk, því þar var öll hreifingafræbi komin
miklu lengra á leib en í hinum nýju banda-
ríkjum Hann vissi og vel ab kunnátta f upp-
dráttarlist var nylsöin til breifingafræbinnar,
þiggur því meb glebi bob Jtíels vinar síns, en
geymdi engu ab síbur ábugann ab kotua upp
gufuskipinu og æfa sig í smíbvjelum, j>ab
hvatti hann og til ferbarinnar ab btiib var ab
koma á hann fyrirlitningu heiina. Aleit hann
þarílegt fyrir sig ab vera nokkur ár íNorbur-
álfu og koma þá upp gufuskipinu ef haniingj-
an væri meb. Hann yfirgaf því föburland sitt
Og fór til Engiands.
þegar til Englands kom fór hann strax til
Benjamfns Vest og vann lijá honnm ab upp-
dráttum nokkur ár, cn læibi jafnframt æ meira
í rúmmálsfræbi og hrcifingarfræbi. Varb hann
manna bezt ab sjer í þessum hiutum og fær-
ari en áöur ab korna í verk því, sem hann
ætiabi sjer. þab stób nú einungis fyrir ab
hanu vantabi íjeb. Til þess vaib hann ab
finna einhverja list, sem arí söm væri og hann
gæti sýnt á lærdóm sirin og snilli.
Hann dró þá upp myndir þær er hring-
sægi (Panorama) nefnast, er sýnast í hætilegri
byrtu eins og hús sjeu, trje, dýr og menn allt
fullstórt og ebiilegt. þetta er komib undir
því sem fjærsýnislíst kallast í uppdráttum en
fjærsýnib er mibab eptir rúrpfræbislegum reikn-
ingum. Af því Róbert var manna bezt ab
sjer í l úmfræbi og uppdráttarlist, vannst hon-
um ab gjöra þessa hringsæis uppdrætti fegri,
en nokki'ir af.rir og eblilegri og græddist hou-
urn mildb fje meb því ab sýna almenningi þá.
Nú fer Róbeit meb uppdrætti sína frá
Englandi tii Parísborgar og tinnur þarJóelvin
sinn. llann var þá í Frakkiandi fulltrúi og
rábherra fríríkjanna í Norbur-Aineríku og átii
liægt meb ab koina Robert í kunningsskap vib
mestu menn í Frakklandi. þetta gaf honum
færi á ab taka enn meiri framlörum í þekk-
ingn og listum og finnur hann nú upp ýmsar
verkvjelar Iielzt þær er til hernabar heyrbu,
því þeirra þurfti þá niest vib á Frakklandi,
þetta var á tíma stjórnarbiltingarinnar miklu
þar í landi, rjeft fyrir næstu aldamót, þá Frakk-
ar átlu í ófribi vib nálega allar þjóbir í Norb-
urálfu. liins vegar fjekk Róbert ekki færi á
ab byrja giiíuskipssmíbib, og varb ab geyma
þab fribsælli límum. Eiit sinn fór Robert frá
París til Lundúna J>á vill svo til ab liann
finnnr þar vin sinn gamla Tómas Milburn.
Hafbi hann farib þangab meb konu sína veika
til ab leita hefttii betii lækninga en hann gat
fengib í Ameríku, Nú var konan sálub tveim
mánubum ábur en Róbert fann Tómas og
Abígaei dóttur iians. Hún halbi feugib ást
til Róberts þegar í æsku, er liann viltist meb
Jóel vin sínum og fabir hennar bjargabi lífi
þeirra. Síban hafbi hún alla tib minnst Ró-
berts og enginn mabur gebjabist lienni jafnvel.
Nú kynntist hann aptur vib hana, og reyndi
ab liiin var bliilynd, rósöm og gubhrædd, og
fann ab þessir kostir voru elskuverbari, en
frfbleikur og fagrar gáfur Láru, sem var svo
hjegómagjörn og ákafa mikil. Opt hafbi liann
sjeb eptir því ab hann átti ekki konu, til ab
taka þátt mob sjer í gleöi og hryggb. Iiann