Norðanfari - 28.11.1866, Blaðsíða 2

»6 segja í íurnuQi greinum. Og hvafc er þí(
lijer, sem beinast liggur viö ab álykta, þab
ab voru áiiti, ab amtmennirnir fyrir sunnan og
vestan hafi dregib undan þegar í byrjun ab
heimta spítalaldutinn eptir þrátinefndu kon-
ungsbrjefi og svo hafi iiver tekib eplir öbrum
vangá þessa og þab svo or'ib ab vana ab
svipta spífaiana sunnan- og vestanlands lög-
bobnuni tekjum síuiim. Vj'er segjt.in því eptir
voril bexin sannfæringu, ab svo framarlega
sem konungsbrjef eru lög, svo frainarlcga sem
hver einstakur limur valdstjdrnarinnar er skyld-
ur ab ldýba bobi konungs, þá er og verbtir
þab ab voru áliti skýlaus og vafaiatts skvlda
hvers eins amfmanns ab sjá um ab hluturinn
sje goldin af allri hákarlsveibi, hvab sem fuiib
nefnist er afian flytur tii lands
þab er því mesta ósanngirni ab eigna
amtmanni vormn nokkurn ágang í þessu máli,
og grundvalla [rab á því, ab abrir embætlis-
menn liafa látib dragast lír hönilu, ef eldii
vanhirt skyldu sína í því eíni, og cr þab því
lofsverbara ab hann í þessu máii hefir stabíb
einn síns libs.
Hvab upphætina á gjaldheimtu þessari
snertir, þá er liún ab vorit áliti, eptir því sein
konungsbrjefib frá 26 maí íiefir verib þýtt og
lagast meb rjettarvenjunni, eins og vjer -ábur
höl'utn ávikib, næsta sanngjörn, og má gjörla
gjá, ab hlutabeigandi ylirvöld hafa farib ein-
kar vægilega í þýtingu þessa konungsbrjefs.
þab eina sem mætti þykja athi'gavert vib
gjaldmáta þenna er þab, ab hann virbist frem-
ur vregari en harbari, enn konuiigsbriefib legg-
ur fyrir.
Spítalahluturinn mun og hafa verib gold-
in fregbu- og móímælalaust af opnum skipum
og sömuleibís fyrst um sinn af þiljuskipum,
eptlr þab ab þau komust upp hjer á Norbur-
landi, en þegar sjómcnn v»rir 4 sjóforium
síiium komus't í kunningsskap vib ísfirbinga,
kveyktu þeir, eba þó öllu heldur óreglan í
ísafjarbarsýsiu, þá hugsun hjá ýmsum eig-
endum þiljuskipa og öbrum, ab þab væri rang-
indi ein af amtmanninum norblenzkaab ganga
svo ríkt eptir spítalalilut af þiljuskipum.
Vjer láum reyndar ekki luikmönnum, þó
slfk dæmi verki á þá, vjer láum þcim ckki,
þó þ-ir viiji njóta sönui rjettinda og abrir,
en hitt Uuin vjer hverjtun og einum, ef ein-
hver álítur ab lagabrot geti veitt undanþágu;
vjer híum ölluni þeim, sem hafa átt kost á
ab kynna sjer konungsbrjef 20 maf 1824, ab
þcicn sknli bafa koinib tli luigar ab neita gjaidi
þessu og ab þeim skuli hafa dotsib í img ab
ktera kröfu þessa fyrir danska dómsmáiaráb-
heiranum, sem ckki átti meb ab breyta laga-
sinn tala vib sína absíobarnienn til iiira verka
Uin þab ab ónýta ná aptur ailt fyrir Róberti;
hafi þá svcrtinginn hlaupib af stab til ab vara
menn Róberts vib, af því honum var svo ve!
vib hann,
j>egar dagur Ijóinabi inorgninum eptir, voru
aliir á ferb og fiogi í borginni, því aiia fýati
ab sjá hvcrnig gul'nskipsferi in geugi. Fn þab
átti ekki ab fara fyrii en tmi mibdegi, svo
tlminn var nógur fyrir menn ab fiykkjast ab
fijótinu, þcgar Róbert'ietiaf i út á skipib kom
til hans Jóel Bariov ástvinur lians og fleiii
■viiiir til ab fylgja honum þenna mikla dag.
Jíeban þeir rudíiu sjer braut gegnum maiin-
fjiiidann, lieyrbu þeir ai!sta?ar liáb og spoit um
fyrirætlun Róberts. j»ar voru og nokkrir sem
hobu ab kaupa uppdrætti af gufuskipinu, þar
sein þab var ailt gengib sundur. Róbert ljet
þetta ekki á sjer fesia. En cr liann kemor
ofan ab fljdtinu, þar seni gufiiskipsbáuirinn
beib lians, ejcr hann á tanga skanunt frá föb-
ur sinu og er eins og abrir ab gjöra gis ab
syni sfnum.
Róbert fór mi fram á gufuskipib. Akk-
erum var Ijett og bjólakerfinu hleypt á snún-
bobi því, sem krafan er byggb á, en dirfast
ekki ab frara fylgja máli sínu til dóms og
laga, sem þó ab minnsta kosti einum sóma-
gædduin pelamanniiuim nuin hafa verib bent
til, ab beinast lagi vib, því þab geta þó allir
sjeb ab ráí Iierrunn gat ekkcrt annab gjört vib
þi'ssar góbu umkvartanir, en ab rísa þeim til
abgjörba dómsióianna, og þab vita aiiir, ab al-
þingi þurfti ab fjaiia um nniiib, ef ckki væri
farib ti! dómstólanna, ábur enn konungur gæti
heyrt pelakveinstafi vora og ábur enn hann
niundi svipta vora niestþuiTandi stofnun, lækna-
sjóbinn, þeim peningum, sem hann ab lögtim
átti.
Vjer vonum svo, ab vjer höfum sýnt og
sannab, ab krafa amtmanns, sje ekki eiriungie
lögmæt, heldur bein og brýn skyida lians, og
vjer bibjurn hvern þann, sem betur veit, ab
sannfæra oss um iiib gagnstæba, vjer bi'jum
þá dánægfu ab sýna og sannfæra oss um, ab
álaga þcssi sje mibub vib og iögb á bátana
eba opnu skipin, en ckki á veitina; vjer
bibjum þá ab sýna og sanna ab álngan sje
bundin vib árar og segl en ekki segl eingöngu,
vjer bitjum þá ab sanna, ab þiifarib í skip-
unum sje lausnarsteinn þessara skipa. þessu
þtirfa menn ab gjöra sjer fulla og sanna grein
fyrir, ábitr enn menn áfeila amtmanninn eta
fríkenna skipseigendur og háscta í þessu
efni.
Jætta mái er mí komib fyrir almennings
sjónir, og niunu menn, ef til vill, ganga í
sveitir um þab, bvab rjett sje, og treystum
vjer lögfræbingum vorum ab leiba oss í allan
sannleika, fulit eins vel og ráblierranum danska.
Vjer höfum reyndar heyrt, ab sýslumabur Is-
firbinga og, ef ti! vill, sýslumaburinn ( þing-
eyjaisýslu hafi þab álit ab áturnefnt konungs-
brjefnái ekki til þiljuskipa, en vjercfumab þetla
gje rjett hermt npp 4 pá, og þa& jafnvol þá
ýmsar s'ngur ekki líklegri hafi borizt oss um
rjettaratferli þcssara emhæUismanna.
Oas finnst gjald þetta mjög lítib, já næst-
um oflítiö eptir koniingsbrjeíinu eins og áötir
er ávikib, þar sem þaö er ab eins, lijer um
bil 2 af 1000 eba ý af hundraöi, og skiljtim
ekki ab nokkur álaga geti komib vægar nib-
ur, og er þab nninur, iivab tekib er af fugli,
þar sem spítalahlutur er partur veibarinn-
ar eba 4 af h-undraÖi.
Loksins vilju'm vjer minriast þess, ab þab
liefir flogib fyiir oss, ab stimir eigendur þilju-
skipa þykjast moga bætta vib ab greiba spítala-
hlut af hákarlsafla, ef MöfrufellsspftulasjóM
verbi ekki eingöngu vaiib í þarfirNorburlands,
þar eÖ þeir liafi sett þeíta skilyrbi lijer um
áriö, oss íniunir 1861, þá mótþróinn gegn
ing rneb gufuvjeiinni. Skipib fór ab skríba
liægt @g hægt; en eptir fáar mímínir siób [iab
kyrrt; þá mátii lieyra frá latidi liáb og lilátra
og Róbert aá þar l'ófur sinn einna frernstan í
flokki ab hæba liarm þegar lionum kom verst.
Vinir lians, roiii vom ineb lionum, gjöibust
ókyrrir og vildu faia í iand. Róbert guí ekki
skiliö livaö garuia inundi ab, og ædabi ofan f
skipib til ab líta eptu- livaö valda muiidi vib-
stöbunni, en þá for lijólakeríib apiur ab suú-
ast og skipiö tók ab skrfba, fyrst trægt, sífcart
harbara og liarfcara og iivarf á lítilli stundu
áboifenðum og uibu þeir nú frá sjer niimdir
af undniri. þegar slupio fór fyrst ab skiífa
bafbi Davíb Baxter gætt ab dalitlum gfdia á
einu bjóii og liafíi stöfvab allt til aö bæta úr
þessii. J»etta var orsök þess aö skipiö stób
viö.
Nú er ab segja frá ferb Ciilermonts, hins
fyrsta gufuskip* scm sást f heiminuin. J»ab
ösiabi álrain móti stranmi og vindi, upptptir
fljótinu Voru þar og á lcrb mörg seglskip
sem beittu til og frá en vannst þó næsta lítiö.
Gul'uskipib bjelt einsá iram um nóttina. Var þá
miiíil kynjasjóu ab sjá raufcan eldbjarraaog ucista-
greibslu spftaiahlufarins gaus upp, en þelr
samt góbfúslega lofab amtrnanni sínum ab gjalda
spítalahlutinn eptirleibis. Oss hefir verib sagt,
ab eigendur þiljuskipa vestan Eyjafjarbar hafi
ab vísu viijab gjöra þetta skilyrbi, en amt-
maHir afstungib þafc, sem von var, þar eb
hann ekkert átti meb ab ganga ab siíku, og
löggjafarvald íslands, konungur og alþingi
vort, ræíur til hvers Möbrufellsspítalasjóbi verbr
varib; þó hafi hann lofab afc gjöra sitt ýtrasta
til ab því yrbi framgengt, en þab liöfum vjer
fyrir satt, ab eigendur þiijuskipa austan fjarb-
ar tölubu ab vísu iausiega vib amtinann um
sama skilyrbi, en m'mntust ekkert á þab f
skriflegri skuidbindingu sinni um grei?slu
spítaiablutarins cptirleibis, sem þáverandi hrepp-
stjóri í Grýtubakkalnepp mun liafa sent amt-
maiini meb þeim ummælum, ab þaö iiafi þótt
þýbingarlaust ab seija skilyrbib, ef valdstjóm-
in, sem ekld þarf aÖ efa, hef? i heimild til ab
láta taka spítaialilutinn lögtaki. En iiafi nú
eigendur þiljuskipa f Grýtubakkaiirepp í um-
kvörtnn sinnl til dómsmálastjórnarinnar um
amtmann sinn, láiib alit annab í vebri vaka
uin þráltnefnt skiiyrbi, má þá ekki afsuka þab
nieb minnislcysi? errare huinanum (þab er
mannlegt ab leibast afvega), segja sumir prest-
arnir, og láta þar vib stabar nema.
Vjer kvebjum nú aila skipseigendur og
óskum þeim aiira heilia, meb skip sfn, sjer í
lagi ab þab kæmi sem allra fyrst ný skipa-
iög og ábyrgbarsjó'ur, og ab sijórnin styrkti
oss til þess ab koma upp sem fiesium og
beztum þiljuskipuin ; er til þessa því frcmur á-
stæba, sem hinn góöi Hamrner ætlar nú ab
taka þar viö, sem Frakkar iiafa látið stabar
netna. Vjer óskum ab engin þungbær álaga
verbi á þau lögb, og til þess álíium vjer eina
og bezta rábib, ab gjalda fúslega það litla sem
»>» »»' hoi>«tu& OÖ lögum, og vojntutn vjer þess
af aratmanni vorum, fremur flesíum öbrmn, ab
liann hiynni ab þiljuskipum yfir liöfuð, og
einkum stubii til þess', fyrst um sinn, afc þeim
verbi Idýft vib frekari álögum, en nú er liig-
ákveíib, eins og vjer á hinn bóginn, treyslum
þvi, ab aliir lúki hinu lögákvebna greiblega
og viljugir, en spani ekki mefc tregfu sinni á
sig hærra gjald, og um leiö svipti sig styrk
og abstoð, yíirvaida sinna.
6+3+9-H7.
FK.JETTIIS ÍWMLEIÍOTR.
(AÖ sumu leyti qptir J»jóbdlti)
21. þ. rn. kom norbanpósturinn Bjiirn
Gubmundsson liingað aptur ab sunnan frá
Reyltjavík; liann fór hje?an 12. f. m, en kom
ílug legeja upp í skýin úr reykháfuuni, þvígreni-
trjáin var kynnt undir g'ifukatlinuin. J»á heyrð-
ist og langt til fossandi ni&ur til spjaldalijól-
anna, sem knúðu skipiö áfrain á vatninu. J»eir
sein voru á öbrurn skipum, sáu þetia og heyrbu,
en vissu engiu deili á rir< u óttaslegiiir skribu
liiöur undir þiljur eöa lögÖust á grúfu á þilj-
um uppi og tóku ab bifja Drottinn ab varb-
veita sig fyrir þessu ótlalga skrýmsli, því þeir
liugbii þar öslafci dreki eður vatnsskrýtjisli eldi
gjósandi móii vebrinu, harfcara en svo ab nukk-
urt skip gæti forfcaö sjer. þab var og satt
afc ski|tib fór geyst; þegar þab var komib á
lulla lerÖ fór þafc nú 5 vikur sjáfar á klukku-
stundii. Róbert var liinn giabasti af því hvaö
mí gekk vel í íyrsia sinni, betur en liann liaffci
getafc vænt nokkurn tímu. Hann stób þá á
brúnni inilii hjólkistantia og horffci vandlega
aiit í kringutn skipiö.
J>á kaliafci eiim af vinum hans til Iians,
sem hann ætlabi afc taia vifc, hátt og sagfci:
Róbert! Og í sörnti svifum var kallafc á móti
úr ölhim átlunr mefc óteljandi rödduin: Róbertl
Róbert! Róbertl ein3 og ósýniiegttr cnglaskari
tsekf undir í Joptinu. Aliir urfcu frá sjer numd-