Norðanfari - 21.03.1868, Blaðsíða 2

— 10 —
i u
iS, viljntn vjer leyfa oss aíi skora á yíur, hátt-
virtu alþingismcnn, ab þjar afstýriS því og
mótmæ!i&, ef þörf gjörist, a& ríkisþing Ðana
setji nokkur lög um nýtt fyrirkomulag á stjdrn-
arskipun íslands eíiur fjárhag þess, metan
þing á ísiantli sjálfu eigi getur gefib fullgilt og
frjálst atkvæSi í þeim efnum. En af> þjer þar
hjá allir sameiginlega ritib vorum allramild-
asta konungi þegnlega bænarskrá um þab:
1. a& fjárhagsmálib verbi ekki abskilib frá
stjárnarbótarmálinu, heldur ab stjórnin leggi
fram fruravarp til stjórnarskrár handa fs-
landi, jafnframt og hún leggur fram til-
bob sitt um þab fjártillag, sem Danmörku
gjörist ab greiba, þegar fjárhagur Islands
og Danmerkur verbur abskilinn.
2. ab fjártillag þab, sem vjer fáum, verbi
veruleg eign iands vors, en ekki tiltekib
eplir árlegri veitingu ríkisþingsins í Ðan-
mörku, hvorki um tiitekib árabil nje öbru-
vísi.
3. ab stefnt verbi til þjóbfundar sem allra
fyrst eptir kosningarlögunum 23. sept. 1849,
og ab þjóbfundinum verbi fengib mál þetta
allt til mebferbar meb fullu og frjálsu at-
kvæbi, ábur en því verbi rábib til lykta.
Vjer óskum ybur öllum, háttvirtu alþing-
ismenn, til ab Ieiba þetta velferbarmál ybar og
vort og alls landsins til hinna beztu og far-
sæliegustu afdrifa. þar til óslcum vjer ybur
styrks af góbum Gubi.
Á bjerab8fundi þingeyinga ab Ljósavatni,
7. júní 1867. (118 nöfn).
* *
« *
Vjer vonum ab flestir ef eigi allir sem hafa
lesib og lesa bænarskrá þessa hjer er ab ofan
prentub, dáist ab því hvab snilldarlega hún er
gjörb úr garbi, ab hugsun og bpningi, þó frumvarp
þingsins í stjórnarbótarmálinu, sem prentab er
í þingtíbindunum, síbara parti 4. hefti bls. 618
—631, virbist ab hafa geflb henni lítinn gaum,
hvert er því furbanlegra, sem ab hinar abrar
14 bænarskrár úr ýmsum hjerubum, er komu
til þingsins, höfbu allar sömu stefnu, og víst
liefir verib þá, og er enn, abal meining og
sannfæring margra ef eigi flestra íslendinga;
en til þess ab vjer sjeum eigi einir til frá-
sagna hjer um, þá höfum vjer f hyggj", ab
birta lcsendum Norbanfara f næstu blöbum
hans, sem út koma, nefnt frfmvarp þingsins
eöur „Stjórnarskrá Islands“ orb-
rjetta, sem er í 74 greinum; auk „Ákvarb-
ana um stundarsakir“, sem er f 8
greinnm, því fæstir eru þab, sem fá tækifæri
til ab lesa þingtíbindin, þó þau liggi) úr frá
ári hundvubum saman í Keykjavík, sem „ljós
undir mæliaski“.
jþví verbur ekki meb ástæbum mótimælt,
ab fyrir milligaungu alþingis, höfum vjer fengib
mörg þarfleg lagabob útgefln, árangur þeirra
mun alþýbu, orbin einna áþreifanlegast, verzl-
unarfrelsib, og fjöigun verzlarstabanna, og þó
mönnum hafi þótt þinginu mistakast meb sumt,
þá mun engu hafa verib breytt til hins verra.
Ef þingib fengi meira vald en þab hefir haft,
og íjárforræbi, geta menn búist víb, ab árang-
urinn af því, yrci betri o? þýbingar meiri en
ab undanförnu, þó meb því móti, ab þingmenn-
irnir sje nógu vitrir, þjóbhollir og stabfastir,
til þess ab geta gengt, þessum ábyrgbarmiklu
störfum sínum, meb sóma og heibri, þab væri
því naubsynlegt fyrir oss, ab fara nú þegar ab
skygnast eptir þeim mönnum, er vjer álítum
helzt hafa hæfilegleika til ab vera góbir þing-
menn, svo þá til kosninga kæmi, ab vjer þyrft-
um ekki ab kjósa af handahófi, og í nokkurs
konar blindni. Vjer Norburmúlasýslu innbúar
höfum ab vísti haft því láni ab fagna, ab al-
þingismabur vor, ab undanförnu hefir án efa,
verib einhver hinn merkilegasti alþingismabur,
og oss því ekki kostur á öbrum þar til betur
færaii, en þess er ab gæta, ab mabur sá er
farinn ab hníga á efri aldur og getur því orbib
kröptum hans og lieilstt, ofvaxib ab takast á
hendur jafn örbug ferbalög, enkum þá illa árar,
og þó ekki þyrfti fyrir þessu ráb ab gjöra, þá
þarf ab kjósa þatin vara þingmann, er svo gæti
gengt störfum lians á þinginu, ab ekki þyrfti
mikils í ab sakna, þó abalfulitrúinn kæmist ekki;
getur líka fyrir komib, ab þingmönnum verbi
fjölgab. Enn því er nokkttb undarlega varib,
hjerna á mebal vor, ab áhugi sá er kviknabi
meb mönnum fyrir meira enn 20 árum, um
stjórnarlilhögun og alþingisrnál, finnst vera ab
líba undir lok, svo slík mál eru nú valla nefnd
á nafn, aljdngisgjaldib er ab vísu goldib árlega,
en mun þó af stimutn ekki goklib meb neitt
betra gebi, en samlagníngsskatturinn sem verib
er ab reyna ab koma á, og sumir jarbaeigendur
eru farnir ab gjöra landsetum sfnum ab skildu-
kvöb, ab gjalda þann hluta þess, er þeim ab
löguin ber ab greiba, án þess ab fá þab end-
urgoldib aptur af landskuldinni, því þeim mun
þykja leigulibarnir, hafi nógu breitt bakib til
ab bera þab allt. — Alþingistíbindin sem prentub
munu vera í hvert skipti og þing er haldib,
sjálfsagt í þeim tilgangi ab gjöra þjóbknnntigar
abgjörbir þingsins, og kosta landib ekki all-lítib
fje, hafa nú lengi ekki verib fáanleg, þó þess
hafi leitab verib, af stöku mönnum. ílvab má
því valda ab þetta skuli ganga mibur til nú,
enn á meban þingib mátti kalla i barndómi?
þab er þó ekki annab ab merkja, enn abrar
bækur sem útkoma, geti íiutzt bærilega fljótt,
frá suburlandi hingab aiistur, og ab líkindum
mundi hib sama um þingtíbindin, ef menn Ijetu
sjcr eins þar um liugab, meb millifarandi skip-
um.
Af þingtfbindunum, getur mabur bezt sjeb hver
mál hafa komib fyrir, í þab eba hitt skiptib,
hversu rædd, og hver úrslit þeirra hafa orbib;
eptirtektasamur og greindur mabur, getur lfka
af þeim bezt komizt eptir, hvernig þessi, eba
hinn þingmabur kemur fyrir. Í þingræbum
kemur opt fyrir, þab sem menn geta kallab
eptirtektavert, og fróblegt; auk þessa fylgir
tíbindunum frumvörp og ástæbur stjórnarinnar,
seni til alþingis eru send, samt lagabob, er næst
liafa útkomib, er alþýbu mun ab mestu ókunn,
eins fyrir þab, þó ab þau, snöggvast hafi verib
þulin á manntaisþingum; því má líka vibbæta,
ab kynning tíbindanna getur betur enn margt
annab, vakib iiuga manna, á nytsemi alþingis,
og þannig dálítib eytt drunga þeim sem grúft,
hefir yfir mönnum, og grúfir cnn, ab hugsa
ekkert um hvernig stjórn þeirri hagar til, er
þeir lifa undir, sem vera mun ávöxtur af ein-
veldisstjórninni, þab er þv( ástæbulaust ab segja,
ab á sama standi hvert þingtíbindin komi mönn-
um fyrir sjónir eba ekki, og víst getur ekki
kallast þeim peningum vei varib, sem kostab
er til prentunar þeirra (tíbindanna), þegar þau
ekki gcta náb tilgangi sínum.
Vjer vontun því, ab hinir beztu og vitrustu
mennirnir, leggist á eitt meb fulltrúum vorutn
ab á þessu verbi rábin bót, á hezta og hagan-
legasta máta eins og öbru, #r áliti alþingis getur
vetib til fyrir stöbu. þó línur þessar, sjeu í
sumu tilliii mibur úr garbi gjörbar, en skyldi,
vonar þó sá er þær hripab hefir, ab ritstjóri
Norbanfara synji þcim ekki rúras í blabi sínu
K.
— Satt er bezt ab segja, ab yfirvöld vor
hafa tekibeindræ|nislega ogiöggsamlega í vand-
rvsla mál þab, er hlotnast gætiafþví,
tain-lieutenant 0. Hammer fengi því ,rarn®
ab skjóta hvali hjer vib land, m
eb eitruo
eifi
skotum; yfirvöidin og allir sem leggjasr ^
þessu tilliti ciga því mikla þökk skilib fj
Sem von er, er aiþýba manna mjög ^
söm nm þab, ab vandræbum þessum vcr ^
slýrt, þó hafa cngir hjer nyrbra, ab svo
oss er kunnúgt, hal't jafnmikiií áluiga, ‘ j
og framtakssemi í þjóbmálum vorum, og
annara, í hinu umrædda eiturskcywm*'1’
þingeyingar, því t. a. m. í vetur sÖind"
bænarskrá til stjórnarinnar. sem 112 inei,n ,
ubu undir nöfn sín. þeita ættu, sem c .
liinmn sýsluin landsins, þar sem pao ^
þegar skeb, ab hafa sjer til fyrirmy11 ^
eptirbreytnis. Húnvetningar hafaallt v (
verib taldir hjer í Norbur- og Austuriin1^"'^
fremstir manna í mörgum gó'um og þj111
ntok
of
fyrirtækjnm, og röggsemi þeirra, sam
framkvæindir skarab fram nr, og t. "• >
, t gfll**1
mest á lá, meb niburskurbinn; en p° ^
vjer um, ab fúngeyingar standi þeim 11 a '
tíb neitt á baki, og i engu lögsagnaru111^,
landsins, mun fróbleiks ást og menntun
vera almennari nje standa á æbra stig1 0,1
Nefnd bænarskrá er svo hljóbandi-
Cof
Fostjúri liins danka fiskiveiba fjelaK®
tain-lieuteiíant Hammer helir nýlega ^tlö|iV8|i
lýsa hjer, ab hann hafi í áformi ab skjú|a ^
hjer vib ísland á næstkomanda sumri m
ebeilt'
þan
nií
ubum skeytum, er gjöri hvali þá, er ■ ^
aí
eru skotnir banvæna og óæta bæbi fyl,r
og skepnur. J>essa ablerb hljótum vjef B
líta mjög svo háskalega fyrir þetta Ia,1(i’ e|)
HiD
því hvalur er lijer haftur til maniield13’
þegar farib yrbí ab eitra livalina g*(U
eigi, hagnýtt sjcr þánnig framar nokkurö
niC
erannabhvort kynni ab finnast daubur á ^
eins og opt ber vth, etmr rctia til ,ar ^S’|inii(>
hverjum þeim er þá finna hval ebur f^
á reka sinn, hlýtur ab vera ómögulegt
fyrri en búib er ab skera hvalinn ab f
ebur öilu leyti, hvort hann hefir verib ^
ebur eigi, eba þá af hverjum. Meb P
hætti mundu því bæbi einstakir menn 0e^(
opinbera sviplast rjetti þeim, er þeiin bef ^
hiniim fornu landsiögum vorum, til aö ^
bæbi ílutnings hval og rekhval, auk Þ09^ í
þetta getur orbib til almenns tjóns, e1”1' ,r>5
harbæri. En fremur iná alvarlegá óttast ; »
ýms sjódýr, er hval jeta, t. a. m. fiskur,
selur o. s. frv. drepist þá nibur hrÖnnU®
an, landsniönnum til óhætanlegs tjóns. ^
þab er því lotningarfyllst beibni v°r,|,^
irskrifabra innbúa þingéyarsýslu, ab ,rllllíjS|ií
Dóinsmálastjórn mætti þóknast ab afslýra j
þeim, rjettarmissi og eignatjúni, er at
hvalanna miindi leiba, mcb því ab haUUa ^
Danska Fiskiveiba fjelagi og öllum öbrUlt
skjóta hvali vib ísland meb eiturskey(ur)1'
Lotningar fyllst.
ve,/
NOKKRAR athugasemdir um íslenzka ^
og yfirlit yfir verzlanina á Skagafirb1 | rll)iU
J>ab er óliætt ab fullyrba,) ab 1110 j6ií
hafi þótt verzlanin ærib þungbær
leib, og er slíkt ekki svo mikil furí®> ^
menn hafa jafnab saman þessa ársvelZ vj(
verzlun næst undanfarinna ára, því bj
matvaran og fiest annab í dýrara lag1
ar, einltiim var þab þó ullarverbib, setC>^{l^
um þótti nú svo mjög bregba vib, Þv' r jl'
vel verkub varb hjer ekki næstlibib Í|tí'
mennt nema 36 sk., og þab meb me9ÍU Jjfl
um, en hafbi verib næstu 6 ár þar ^ ^jl^
rúmlega hálfan dal ab jafnabartali, ^
útlendar vörur þau árin ab talsverbu10
ódýrri.
i