Norðanfari - 18.06.1868, Blaðsíða 1

M 13.-14,
MBMFML
7. AB.
FKJTTIR
tír brjefi úr Snæfellsnessýslu:
„Frá þvf jeg skrifaöi þjer í vet-
ur, hjeldust haröindin, harðviðri og
jarðbann þan;raö til ö. aprfl IÖb>7, cn
minnilegast var þó norðanoíviðriö 5. marz,
enda var Iijer bldungis óstætt ineð megn-
asta frosti og kafaldssorfa, sleit veðriö hjer
grjót úr fjöllunum og stórskenundi ineð því
víða tún, og braut timburþak al kiikju á
Knerri í Breiöuvík. Fegar batinn kom 5.
apríl, voru margir komnir í hey þrot, og
liefði dregist viku lcngur, mundi víða hafa
fækkað fjetiaður; batinn mátti hcita að
stæði frain til inánaðarlokanna, þó stöku
kuldadagar kætnu á milli. 3. maf var lijer
mesta gritndarveður, og aptur 18, 19 og
20 s. m. með mikilli fannkomu, og cins
26. og 27. Yíir höfuð var voriö kasta-
saint og gróður lítið, þó voru skepnuhöld
fremur vonum, góð, og fráfærur allstaðar f
seinasta lagi. Sla'ttur var hjer víðast byrj-
aður seint f 14. vikunni, var þíí almennur
grasbrestur, bæði á túni og engjum, en af
því veðuráttan var þurr, síöðug og góð, frá
þvf og þangað til vika var liðin af septem-
ber, varð hcyafli nálægt ineðal lagi, og allt
hey með beztu nýtingu, en síðan hefir
haustið veriö dauöans bágt, ýinist norðan
ofviðri, t. d. 2ö. í. m. eða kuldastormar
með snjó og krapa, eða þá stórfelldar sunn-
an rigningar, dægrum og jafnvel sólarhring-
um saman. Fiskvart varð hjer í vor, en
kveísóttin og ilJviðrin komu þá, og bönn-
UÖU að mestuleyti þá björg Iijer í sveit,
en við Stapa og Hellna aflaðist vel, því
þar cr skammróið á vorum, en opt land-
var i norðanátt. Góður afli af smáfiski
og styttingi hefir seinna hluta sumarsver-
ið út f sjóplátsum, cn f haust hafa allstað-
ar gæftir vantað. Hábarlajaktir Sveins
kaupmanns á Búðum hafa aflað önnur, 1-30
en hin 215 tunnur lifrar*.
Úr öðru brjefi frá sama manni, d. 24.
febr. 1868: „Eitthvaö dálítið verð jeg
að minnast á veðuráttuna, því í henni er
fólginn svo mikill partur af tíinanlegu hag-
sældinni og tímanlegu bágindunum. Jeg
mun eitthvað hafa rriiimsf á hana í sumri
var íyrir það, sem þá var liðið. Bæriieg
veðurátfa og nýting hjelzt hjer um sveitir
frain í miðjan september (1867), en þá
tóku úrfellin til fyiir alvöru, með ákafleg-
um rigningum og litluin lotum, en cnguin
veruleguin þerridögum ámilli; hraktist þá
0g ónýttist það, sem úti var, cn það sem
inn var koinið drap og skemmdist, sauð
niður eð9- fruggaði, en brann sumstaöar.
Minnilcgastir rigningardagar voru: í scpt.
16, 20 'og 25, æstust þá ár og lækir, og
gjörðu vfða stórskemmdir, og 30; en í
október 9. og 24.; í nóv. 6. og 23.; og
f des. 3. 6. 13. En af stórviðrisdögum
eru mjer þessir minnilegastir í sept. 21.
og 30. í október sá 25.; í nóv 6. og7.;
og í des. 12. var hjer óttalegt hafrót og
stórílóð, gekk þá sjór sumstaðar fulla bæj-
arleið á land, braut upp land, bar uppá
land stórgrýti, möl og sand, tók út og
braut skip, og vann hjer víða mikið tjón
við sjó, þar sem vindur stóð ^hlifðarlaust
á land, og 25. um kvöldið. Á þessu ári
(1868) eiu mjer tvö rokviðri minnilegust;
1 janúar og 5. febrúar, setn bæði urðu
hjer að tjóni, af því sem jeg áður gat um,
AKUIŒYRI 18. JÚNÍ 1868.
má ráða, að vetrar undirbúningurinn var
Iijer ekki búmannlegur, enda eru þegar farn-
ar að heyrast urn kvartanir um heyleysi,
þó gjafatíiiiinn byrjaði ekki fyrri en litlu
fyrir miöjann vetur. En síðan umskipti
með þorrakomunni, hafa sjaldan komið kaí-
alds upprof, svo fanndýptin er hjer orðin
í uiesta lagi og ófærö að því skapi ókleyf.
Avextirnir af ámimiítum rokviðrurn, eru
mtiii skemmdir á ýmsum jörðum hjer en
á ölLin undanförnum árum síöan 1850,
til samans teknum, svo t. a. m. 3. af þeiin
meiga teljast með öllu óbyggilegar, tvoim
árum áður var ein af þeim skárstu farin
meö sama móti, svo jeg má segja Ifkt og
haft er eptir konu axlar Bjarnar, „heldur
saxast á liinina hans Björns míns“. AI-
mennt er hjer kvartað um, að taöa sje ó-
vanalega Ijett, og kýr gjöri lijer staklega
lítið gagn, og kemur það einkutn íram á
Staðar sveitungum, sem litla björg hafa
aðra. Opt hetir hjer verið lciðinlegur og
sár bjargarskoríur, en aldrei síðanjegkom
hingað eins og nú, og styður inargt að því:
undangengin skcpnufækkun, algjöit aílaleysi
af sjó, og breytingin í kaupstöðunum á
verði bæði inn- og útlendrar vöru, og er
mjer eigi grunlaust uiu aö skortur þess,
muni ríða sumum bjer að fullu, ekki eigin-
Iega til hungursdauða, því hinir skárri
eru tottaðir mcðan eitthvað er til, heldur
til uppflosnunar, og eru hjer þó mörg hcitn-
ili áður komin á svcitarstyrk, eru því hjer
sveitar útsvör há, t. iL hjá mjer 16 vætt-
ir, (640 /isícar eðnr 80 rd.). Við amt-
mann okkar Ifkar öJIum vel; hann hefir lát-
ið byggja sjer stórt timburhús í Stykkis-
hólmi, en þegar hann var nýlega í það
fluttur, vildi honum það mótlæti til, að
kona hans dó 25. janúar þ. á. af barns-
förum, og voru þó 2. læknar við hendina,
Hjörtur hjcraðslæknir vor, og Dbrm. Uor-
leifur í Bjarnarhöfn, sem opt hefir vel
reynzt einkum í barnsnauð.
Haustafli var með langmesta móti í
ölafsvík, bezt 10 hundruð, allgóður á
Bryggju í Eyrarsveit, en á Völlum næst
því í (Ílafsvík, þar næst í Rjfi 0g niinni,
scm út eptir dróg, en alis engin sunnan
til við Jökulinn. Skömniu fyrir jólin fórst
skip frá Bryggju í Eyrarsveit í hákarla-
Iegu, fyrir þ\í var hinn |,jcr nafnkenndi
Gfsli Gunnarsson, sein þótti hafa margt til
þess aö vera með rjettu álithm mestur for-
maðui i öllum Breiðafuði 0g allstaðar f
nálægum veiðistööum; meö honum fórust
11 raanns, að íormanni meðtoldum, allt
gagnlegir menn, og er það mikið inanntjón
f fámennri sveit“.
tír brjefl úr Dalasýslu d. 23. apr.
1868. Jljer voru jarðleysur frá þorra-
byrjun til þess viku af einmánuöi, síðan
hefir verið öndvegis tíð, 0g var þcss, ekki
vanþörf, þvf að heyja skortur var hjer
orðinn venju frainar, þó ekki væri orðin
innistaða neina hjerum lOvikur; ollu þvf
bæði ljett hey, ogskemmdir af haust veð-
uráttu. Iíarðæri, er svo mikið af bjargar-
skorti að elztu inetin tnuna ekki annað
meira, og ekki lítur út fyrir aö batni þó
að verzlun byrje í llólminum meö nýkomiia
vöru. Fiskafli varö einstaklega lítill und-
ir jökli í vetur, og fiskurinii eptir því rh“.
tír brjefi sunnan af Mýrum, dagsett,
2. des. 1867, en mcðtekið 20.—5. 68.
— 25 —
„Hjeðan er fátt til tíðinda, heysláttartím-
inn var bærilegur en grasbrestur mikill, svo
í lakara lagi helir heyjast og margir lellt
kýr. íluuntið og veturiim heíir verið til
þessa allgott, ýrnist þýöur eða Irost með
köblutn; æskiligt fiskirí befir verið með
syðri strönd Bieiðafjarðar í haust nl. í
Olafsvík og þarum pláss. Sjera Jóu Björns-
son í Ilítárnesi prcstur okkar, er að safna
gjöfum íil búnaðarsjóðs í Kolbeinsstaða-
lirepp, gengur honum það allvel, mun sjóð-
urinn vera orðinn íullt lOOrd.; er þetta
mannclskufullt og fögur byrjun af presti
vorum, og fcr valla hjá þvf, að þetta hafi
blessunarrfkar afleiðingar, honum til sóma,
sein hann á skilið, en hreppnutn til við-
rjettingar“.
tír brjefi úr Mýrarasýslu d. 16.—5.
68. „Ileilsufar fólks hefir verið í betra-
lagi næstl. vetur, að fráteknum kvefkvilla
þeiin, scm gekk um jólin. Vetur var hjer
góður fram að þorra, þá brá til snjókyngis
og varð þá víða jarðlaust, scm hjelzt f 10
vikur, að þeim liðnum batnaði vel, og má
heita að sá bati hafi haldist um tíma, þvf
þó talsvert frost og þurrviðri viðhjeldist
frá því um sumarinál þar til nú fyrir viku,
og því verið gróðurlaust, þá helir þetta
ekki ollað stórum hnekkir f fjenaðarhöld-
um; nú í viku hefir vcrið hlýrra veðurog
væta, og er nú kominn gróðurog líturvei
út með Ijenaðarhöld. Bjargarskortur liefir
verið hjer í mesta lagi í vor og vetur, því
kaupmenn vorir iiafa bæði sparað okkur
kornvöru og líka selt hana býsna dýrt, nl.
á 14 — 15 rd. rúgtunnuna og 16 rd. banka-
bigg; hefir þetta hcldur aukið en mimikuð
skuldir almennings, sem kaupn enn kvarta
yfir að vfsu með rjettu og að vonum, cn
þeim verður heldur ekki hrósað fyrir hygg-
indi í þvf að lagfæra þetta, og fleira sem
verzluninni viðvíkur, og sama má segja urn
okkur bændur að mörgu leyti. Lftil von er
um lögun á þessu, eða hagfelldari verzlun
í ár, eptir því sem nú lítur út fyrir, efni
manna þverra fremur, landvörur eru litlar,
en fiskur enginn, og allt dýrt sem etið
verður. Kýr seljast nú hjer á uppboðs-
þingum allar yfir 50 rd. en sumar yfir 60
rd. og ær á 7 rd. Sveitarþyngsli aukast
óðum. Nokkrir tala um að mínnka mun-
aðarvöiu kaupin, einkum ölföng, að minnsta
kosti að sama hlutfalli og matvöru-kaupin
eða rúmlega það. Uetta væri víst ráðlegt.
Norðanfari hermir úr brjefi úr Reykjavfk,
eptir prestinum á Ilvainmi í Norðurárdal,
að 473 menn hafi farið yfir Holtavörðu-
heiði f vetur suður til sjóróðra, margir
þcirra alls Iausir; hvert þessi tala er rjett
er mjer ekki íullkunnugf, en hitt mun satt
vera, að margir þeirra hafi verið alls laus-
ir, þó slíkt sje óírúlegt, að menn leggi í
svo langa og torsótta ferð, vanbyrgir af
mat, peningum og skóm, og sumir klæð-
litlir. Allt þetta mun hafa átt sjer stað
á næstl. vctri um menn úr Norðurlandi.
paö er því ekki furða, þó heyrzt liafi kvart-
anir þeiri a manna, sem búa á braut þeirra,
yfir því að veita fólki þessu nauðþurft sína,
því síður scm hart cr um bjargræði manna
á rnilli, og því síður, sem þetta ráðleysis
ferðalag, má fremur heita flakk, en nauð-
synlegt ferðalag, þvf það cr alkunnugt, að
fjöldi þessara tnanna, eru vinnudrengir,
sem biðja húsbændur sína, um uppgjöf &